۳۷۳.تفسير القمّى :خداوند ، به دوگانه پرستان كه قائل به دو خدا بودند ، پاسخ داده و فرموده است : «خدا ، هيچ فرزندى برنگرفت و با او هيچ خدايى [ديگر] نيست كه اگر جز اين بود ، قطعاً هر خدايى ، آنچه را آفريده [بود] ، با خود مى بُرد و قطعاً هريك از آنها بر ديگرى برترى مى جست» . مى فرمايد : اگر آن گونه كه معتقديد ، دو خدا وجود مى داشت ، قطعاً آن دو با يكديگر اختلاف مى كردند . مثلاً اين يكى خلق مى كرد و آن يكى خلق نمى كرد ، يكى مى خواست و ديگرى نمى خواست ، و هريك از آن دو مى خواست بر ديگرى چيره آيد . هر گاه يكى از آنها مى خواست انسانى بيافريند ، ديگرى اراده مى كرد كه حيوانى بيافريند و در آنِ واحد ، انسانى و حيوانى وجود مى يافت ، در حالى كه چنين چيزى وجود ندارد . پس چون اين باطل شد ، ثابت شده كه تدبير و آفرينش ، كار يك خداست ، و اين تدبير و استوارى آن و هماهنگى و انسجام پديده هاى عالم با يكديگر ، خود ، دلالت بر آن دارند كه سازنده ، يكى است . اين است معناى سخن خداوند كه : «خدا ، هيچ فرزندى بر نگرفت و با او هيچ خدايى [ديگر ]نيست كه اگر جز اين بود ، قطعاً هر خدايى آنچه را آفريده بود ، با خود مى بُرد و قطعاً هريك از آنها بر ديگرى برترى مى جست» و در انتها فرمود : «منزّه است خدا ، از آنچه وصف كنندگان [در باره او ]مى گويند» .
۳۷۴.امام على عليه السلامـ در يكى از خطبه هايش ـ :اگر راه هاى انديشه ات را درنوردى تا به پايانه هاى آن برسى (انديشه ات را تا آخرين درجه اش به كارگيرى) ، جز به اين نكته راه نخواهى برد كه آفريننده مورچه ، همان آفريننده درخت خرما ( / زنبور عسل) است ؛ زيرا جزئيات دقيق هر موجودى و تفاوت هاى پيچيده هر جاندارى ، خود ، گواه بر اين امر (يكتايى آفريدگار) است . موجودات كلان و خُرد ، سنگين و سبك ، و نيرومند و ناتوان ، همگى در آفرينش براى خداوند يكسان اند .
۳۷۵.امام على عليه السلام :براى اثبات سازنده جهان هستى ، راهى جز عقل نيست ؛ زيرا او محسوس نيست تا با ديدن يا يكى ديگر از حواس ، ادراك شود . اگر او نه يكى ، كه دوتا يا بيشتر بود ، هر آينه ، عقلْ وجود چند سازنده را ايجاب مى كرد ، چنان كه يك سازنده را ايجاب كرده است ، و اگر سازنده جهان ، دو تا بود ، تدبير [جهان توسّط آن دو ]بر نظم واحدى جريان نمى يافت و احوال آن دو را بر چنين استوارى و كمالى سامان نمى داشت ؛ چرا كه معقول از دو [خدا] ، اختلاف در انگيزه ها و افعالشان است .
روا نيست گفته شود : آن دو با هم سازگارند و ميانشان ناسازگارى نيست ؛ زيرا هر موجودى كه سازگارپذير باشد ، ناسازگارى را نيز مى پذيرد . نمى بينى كه دو موجود سازگار ، يا هريك از آنها بر آن قادر است و يا هيچ يك از آنها بر آن قادر نيست؟ اگر قادر باشند ، هر دو ناتوان خواهند بود و اگر قادر نباشند ، هردو نادان اند و ناتوان ، و نادان ، نه خداست ، نه قديم .
