۴۰۸.امام صادق عليه السلامـ در پاسخ زِنديقى كه پرسيد : خدا چيست؟ ـ :او پروردگار است . او معبود است . او «اللّه » است و مقصودم از «اللّه » ، حروف «الف» و «لام» و «هاء» نيست ؛ بلكه منظورم معنايى [و ذاتى ]است كه آفريننده و سازنده چيزهاست و اين حروف بر او اطلاق شده است ، و همين معناست كه به نام هاى اللّه و رحمان و رحيم و عزيز و مانند اين نام ها ناميده مى شود ، و همو عز و جل معبود است .
۴۰۹.الكافىـ به نقل از نضر بن سُوَيد ـ :هشام بن حكم مى گويد : از امام صادق عليه السلام در باره نام هاى خدا و اشتقاق آنها پرسيدم كه : «اللّه » از چه مشتق شده است؟
فرمود : «اى هشام! اللّه ، مشتقّ از اِله (پرستش شده) است ، و اله ، مقتضى وجود مألوه (معبود) است و نام ، غير صاحب نام است . پس هر كه نام ، نه معنا (ذات و مصداق) را بپرستد ، كافر شده و در حقيقت ، چيزى نپرستيده است ، و هر كه هم نام و هم معنا را بپرستد ، شرك ورزيده و دو چيز را پرستيده است و هر كه معنا را ، بدون نام بپرستد ، اين ، همان يكتاپرستى است . فهميدى ، اى هشام؟» .
گفتم : بيشتر توضيح بده .
فرمود : «خداوند ، نَوَد و نُه نام دارد . بنا بر اين ، اگر نام ، همان صاحب نام باشد ، آن گاه ، هر نامى از آنها خدايى خواهد بود ، در صورتى كه اللّه ، يك معنا [و ذات ]است و اين نام ها ، همگى حكايت از او دارند و همه آنها غير از اويند .
اى هشام! نان ، نام آن چيزى است كه مى خورند و آب ، نام آن چيزى است كه مى آشامند و لباس ، نام آن چيزى است كه مى پوشند ، و آتش ، نام چيزى است كه مى سوزانَد . اى هشام ! به گونه اى فهميدى كه بتوانى با دشمنان ما كه ديگرى را با خداوند عز و جل شريك مى گيرند ، مقابله كنى و شكستشان دهى؟» .
گفتم : آرى .
فرمود : «اى هشام! خداوند ، تو را بدين توضيحات ، سود بخشد و پا برجايت بدارد !» .
به خدا سوگند ، از آن زمان تاكنون كه اين جا ايستاده ام ، هيچ كس در بحث توحيد ، مرا مغلوب نكرده است .
