147
دانشنامه قرآن و حديث 4

در حديثى ديگر ، از جابر بن عبد اللّه انصارى روايت شده كه مردى نزد پيامبر صلى الله عليه و آله آمد و گفت : دختر يتيمى پيش ماست كه دو مرد از او خواستگارى كرده اند : يكى توانگر و ديگرى تنگ دست . او مرد فقير را مى خواهد و ما به توانگر ، تمايل داريم! پيامبر صلى الله عليه و آله فرمود :
لَم يُرَ لِلمُتَحابَّينِ مِثلُ النِّكاحِ .۱
براى دو دل داده ، چيزى (تسكينى) همانند ازدواج ، ديده نشده است .
پيامبر صلى الله عليه و آله به روشنى اعلام مى كند كه دو طرف ازدواج ، در انتخاب همسر، آزادند و ثروت نمى تواند جاى گزين محبّت دو نفرى كه به هم علاقه مند هستند، گردد .
جامعه شناسان نيز از ديرباز ، ازدواج هاى تحميلى را زمينه ساز اختلافات خانوادگى و فروپاشى خانواده مى دانند و برخى، اين گونه ازدواج ها را به فروش دختران ، تشبيه كرده اند .
البتّه بايد توجّه داشت كه راه نمايى پدر و مادر براى انتخاب همسر مناسب، فوق العاده ضرورى است و جوانان بايد بدانند كه در تشكيل خانواده ، از مشورت با والدين خود ، بى نياز نيستند ، هر چند در نهايت، خود آنها هستند كه بايد همسر آينده شان را انتخاب كنند ، نه پدر و مادر !

2 . مَهريه سنگين

حكمت وجود مهريه (كابين) ، تعديل روابط زن و مرد و نيز پيوند دادن آنها به يكديگر است . مهريه، از آن جا پديد آمد كه در متن خلقت ، نقش هر يك از زن و مرد، مغاير نقش ديگرى است . مرد، در مقابل غريزه، از زن ، ناتوان تر است . اين ويژگى، همواره به زن ، فرصت داده است كه به دنبال مرد نرود و زود تسليم او

1.ر . ك : ص ۱۰۶ ح ۶۰۲ .


دانشنامه قرآن و حديث 4
146

الف ـ آسيب هاى كلّى

اين گونه آسيب ها، آفاتى هستند كه معمولاً از ناحيه زن و يا شوهر نيستند؛ بلكه پدر يا مادر و يا اشخاص ديگر، آنها را ايجاد مى كنند. البتّه در برخى از موارد، ممكن است مرد يا زن نيز در شكل گيرى آنها سهيم باشند . اين آسيب ها عبارت اند از :

1 . تحميل پيوند زناشويى ۱

نخستين شرط تشكيل خانواده پايدار ، آزادى دختر و پسر در انتخاب همسر و تحميل نكردن پيوند زناشويى بر آنهاست . سخنى از پيامبر خدا صلى الله عليه و آله در باره مَنشأ روانىِ الفت و اختلاف همسران، نقل شده كه مى فرمايد:
الأَرواحُ جُنودٌ مُجَنَّدَةٌ ، فَما تَعارَفَ مِنهَا ائتَلَفَ ، وَ ما تَناكَرَ مِنهَا اختَلَفَ .۲
روح ها [همچون] سپاهيانى هستند فراهم آمده ، كه هر كدام از آنها با هم، آشنايى [و سازگارى] داشته باشند، با هم الفت مى گيرند و هر كدام از آنها كه با هم ناآشنا باشند، با هم اختلاف پيدا مى كنند .
بدين سان ، طبيعى است كه ازدواج هاى تحميلى، پايدار نمى مانند. كلينى رحمه الله، گزارش كرده كه شخصى به نام ابن ابى يعفور از امام صادق عليه السلام مى پرسد: من مايلم با زنى ازدواج كنم؛ ولى پدر و مادرم مى خواهند كه با زن ديگرى ازدواج نمايم. چه كنم؟ امام عليه السلام پاسخ مى دهد :
تَزَوَّجِ الَّتى هَوَيتَ ، وَ دَعِ الَّتى يَهوى أبَواكَ .۳
با كسى ازدواج كن كه خودت مى خواهى ، و آن شخصى را كه پدر و مادرت مى خواهند ، رها كن !

1.ر . ك : ص ۱۰۷ (خانواده / فصل سوم / اجبار كردن و نظرخواهى نكردن) .

2.ر . ك : دوستى در قرآن و حديث : ص ۸۸ ح ۱۶۰ .

3.ر . ك : ص ۱۰۶ ح ۶۰۳ .

  • نام منبع :
    دانشنامه قرآن و حديث 4
    سایر پدیدآورندگان :
    مسعودي،عبدالهادي؛موسوي،سيد رسول؛پسنديده،عباس؛مجيدي،غلام حسين؛شيخي،حميد رضا
    تعداد جلد :
    16
    ناشر :
    دارالحدیث
    محل نشر :
    قم
    تاریخ انتشار :
    1390
    نوبت چاپ :
    اول
تعداد بازدید : 228311
صفحه از 573
پرینت  ارسال به