173
دانشنامه قرآن و حديث 4

آخرت را آباد ساخت ، و براى روز كوچيدنش و راه سفرش و وقت نيازش و جايگاه حاجتش توشه بر گرفت ، و آن را براى سراى ماندگارى اش پيشاپيش فرستاد .
ج ـ نكوهش كسانى كه به سيره انبياى الهى و اوصياى آنان تأسّى نمى كنند و با خودمحورى ، زمينه نابودى استعدادهاى انسانىِ خويش را فراهم مى سازند . امام على عليه السلام در اين باره چنين مى فرمايد :
فيا عَجَبا ـ وَ ما لى لا أعجَبُ ـ مِن خَطَأِ هذِهِ الفِرَقِ عَلَى اختِلافِ حُجَجِها فى دينِها ، لا يَقتَصّون أثَرَ نَبِىٍّ ، وَ لا يَقتَدونَ بِعَمَلِ وَصِىٍّ ، وَ لا يُؤمِنونَ بِغَيبٍ ، وَ لا يَعفونَ عَن عَيبٍ ، المَعروفُ فيهِم ما عَرَفوا ، وَ المُنكَرُ عِندَهُم ما أنكَروا ، وَ كُلُّ امرِئً مِنهُم إمامُ نَفسِهِ ، آخِذٌ مِنها فيما يَرى بِعُرىً وَثيقاتٍ ، وَ أسبابٍ مُحكَماتٍ . 1
در شگفتم ـ و چرا در شگفت نباشم ـ از خطاى اين گروه ها ، با آن كه در دينشان حجّت هاى گوناگون دارند! نه گام در جاى گام پيامبر صلى الله عليه و آله مى نهند ، و نه به رفتار و كردار وصى[و جانشين او ] اقتدا مى كنند. نه به غيبى ايمان دارند ، و نه از عيبى چشم مى پوشند . معروف در ميان آنان ، همان چيزى است كه خود ، معروف مى دانند ، و منكر ، چيزى است كه خود ، منكر مى شمرند . هر يك از اينان ، پيشواى خويش است ، و به دستگيره ها و ريسمان هايى كه خود ، آنها را محكم مى پندارد ، چنگ مى زند .
د ـ نكوهش كسانى كه ادّعاى پيروى از الگوهاى نيكو دارند ؛ امّا در رفتار ، به آنان تأسّى نمى كنند . امام زين العابدين عليه السلام مى فرمايد :
ألا وَ إنَّ أبغَضَ النّاسِ إلَى اللّهِ مَن يَقتَدى بِسُنَّةِ إمامٍ وَ لا يَقتَدى بِأَعمالِهِ . 2

1.الكافى : ج ۸ ص ۶۴ ح ۲۲ ، الإرشاد : ج ۱ ص ۲۹۲ (از امام صادق عليه السلام ) ، نهج البلاغة : خطبه ۸۸ ، بحار الأنوار : ج ۵۱ ص ۱۲۲ ح ۲۴ .

2.الكافى : ج ۸ ص ۲۳۴ ح ۳۱۲ ، الخصال : ص ۱۸ ح ۶۲ ، تحف العقول : ص ۲۸۰ ، بحار الأنوار : ج ۱ ص ۲۰۷ ح ۴ .


دانشنامه قرآن و حديث 4
172

الف ـ تأكيد بر الگو بودن پيامبر اسلام صلى الله عليه و آله در صدر انسان هاى شايسته :
«لَّقَدْ كَانَ لَكُمْ فِى رَسُولِ اللَّهِ أُسْوَةٌ حَسَنَةٌ لِّمَن كَانَ يَرْجُواْ اللَّهَ وَ الْيَوْمَ الْأَخِرَ وَ ذَكَرَ اللَّهَ كَثِيرًا . 1
قطعا براى شما در پيامبر خدا سرمشقى نيكوست ، براى آن كس كه به خدا و روزِ بازپسين ، اميد دارد و خدا را فراوان ياد مى كند»
.
امام على عليه السلام در اين باره مى فرمايد :
وَ لَقَد كانَ فى رَسولِ اللّهِ صلى الله عليه و آله كافٍ لَكَ فِى الاُسوَةِ . 2
قطعا براى تو در پيامبر خدا ، الگويى بسنده است .
ب ـ الگو قرار دادن هر انسان شايسته ، چنان كه در سخن امير مؤمنان عليه السلام آمده است :
اِتَّقُوا اللّهَ تَقِيَّةَ مَن سَمِعَ فَخَشَعَ ، وَ اقتَرَفَ فَاعتَرَفَ ، وَ وَجِلَ فَعَمِلَ ، وَ حاذَرَ فَبادَرَ ، وَ أيقَنَ فَأَحسَنَ ، وَ عُبِّرَ فَاعتَبَرَ ، وَ حُذِّرَ فَحَذِرَ ، وَ زُجِرَ فَازدَجَرَ ، وَ أجابَ فَأَنابَ ، وَ راجَعَ فَتابَ ، وَ اقتَدى ، وَ اقتدى فَاحتَذى ، وَ اُرِىَ فَرَأى ، فَأَسرَعَ طالِبا وَ نَجا هارِبا ، فَأَفادَ ذَخيرَةً وَ أطابَ سَريرَةً ، وَ عَمَّرَ مَعادا ، وَ استَظهَرَ زادا لِيَومِ رَحيلِهِ وَ وَجهِ سَبيلِهِ وَ حالِ حاجَتِهِ وَ مَوطِنِ فاقَتِهِ ، وَ قَدَّمَ أمامَهُ لِدارِ مُقامِهِ . 3
از خدا پروا كنيد ؛ پرواى كسى كه شنيد و خشوع كرد ، و گناه كرد و اعتراف نمود ، و ترسيد و كار كرد ، و پرهيز كرد و به عمل پرداخت ، و يقين كرد و نيكى نمود ، و پند داده شد و پند گرفت ، و بر حذر داشته شد و حذر كرد ، و باز داشته شد و [ از گناه ]باز ايستاد ، و اجابت كرد و انابه نمود ، و باز گشت و توبه كرد ، و الگو بر گرفت و پيروى اش كرد ، و به او نشان داده شد و ديد . پس در طلب [ حق ]شتافت ، و گريخت و نجات يافت . پس ذخيره اى اندوخت ، و نهاد[ش] را پاك ساخت ، و

1.احزاب : آيه ۲۱ .

2.ر . ك : ص ۲۲۰ ح ۵۸ .

3.نهج البلاغة : خطبه ۸۳ ، تحف العقول : ص ۲۱۰ ، بحار الأنوار : ج ۷۸ ص ۴۸ ح ۶۷ .

  • نام منبع :
    دانشنامه قرآن و حديث 4
    سایر پدیدآورندگان :
    مسعودي،عبدالهادي؛موسوي،سيد رسول؛پسنديده،عباس؛مجيدي،غلام حسين؛شيخي،حميد رضا
    تعداد جلد :
    16
    ناشر :
    دارالحدیث
    محل نشر :
    قم
    تاریخ انتشار :
    1390
    نوبت چاپ :
    اول
تعداد بازدید : 228209
صفحه از 573
پرینت  ارسال به