253
دانشنامه قرآن و حديث 4

واسى مِن كَفافٍ ؛ مِن هذا . 1
گفته مى شود : «هو يُؤاسى فى ماله» يعنى : مال خود را به طور مساوى تقسيم مى كند (مى بخشد) . نيز گفته مى شود : «رحم اللّه رجلاً أعطى من فضل و واسى من كفاف» يعنى : خدا رحمت كند مردى را كه از اضافه بر نيازش ، به ديگران ببخشد و از كفاف خود ، به ديگران كمك كند !
بنا بر اين، همدردى با ديگران و شريك ساختن آنان در بهره گيرى از مواهب زندگى، از آن جهت كه نوعى درمان و اصلاح اجتماعى است ، «مواسات» ناميده مى شود.
نكته قابل توجّه در «مواسات مالى»، اين است كه شرط تحقّق آن ، نيازمند بودن شخص به چيزى است كه در اختيار ديگران مى گذارد .
به بيان روشن تر ، كمك كردن به ديگران ، سه درجه دارد كه هر يك ، عنوانى خاص و ارزشى متفاوت با ديگرى دارد :
درجه اوّل : كمك كردن به نيازمندان از اضافه بر نياز خود . اين نوع از كمك كردن ، با توجّه به چگونگى آن ، «انفاق» ، «اهداء» ، «صدقه» و «سخاء» و امثال آن ناميده مى شود .
درجه دوم : شريك كردن نيازمندان با خويش و سهيم كردن آنها در آنچه خود بدان نيازمند و علاقه مند است . اين نوع كمك رسانى ، «مواسات» ناميده مى شود .
درجه سوم : واگذار كردن همه آنچه خود بدان نياز دارد ، به ديگران . اين نوع از كمك رسانى ، از بالاترين ارزش هاى اخلاقى شمرده مى شود و «ايثار» نام دارد .

1.معجم تهذيب اللغة : ج ۱ ص ۱۶۳ مادّه «أسو» .


دانشنامه قرآن و حديث 4
252

درآمد

مُواسات ، در لغت

مواسات 1 مانند «اُسوه» ، از مادّه «أسو» است . اين مادّه بر درمان و تيمار و اصلاح كردن ، دلالت دارد ، و «واسَيْتُه» ساخت ديگرى است از «آسَيْتُه» . فيروزآبادى در معناى «مُواسات» مى گويد :
آساهُ بِمالِهِ مُواساةً : أنالَهُ مِنهُ وَ جَعَلَهُ فيهِ اُسوَةً ، [أ]وَ لا يَكونُ ذلِكَ إلّا مِن كَفافٍ ، فَإِن كانَ مِن فضلَةٍ ، فَلَيسَ بِمُواساةٍ . 2
عبارت «آساه بماله مواساةً» يعنى از مال خود به او بخشيد و او را در آن شريك گردانيد . و مواسات ، در جايى است كه شخص از كفاف خود ، به كسى ببخشد ، و اگر از اضافه كفافش بدهد ، مواسات نيست .
ازهرى با افزودن معنايى ديگر براى «مواسات» مى نويسد :
يُقالُ : هُوَ يُؤاسى فى مالِهِ ، أى يُساوى ، وَ يُقالُ : رَحِمَ اللّهُ رَجُلاً أعطى مِن فَضلٍ ، وَ

1.مُواسات ، همچنان كه در عربى به معانى متعدّد و متفاوت به كار رفته است ، در فارسى نيز معادل هاى مختلف گرفته است ، كه عبارت اند از : فداكارى ، از خود گذشتگى ، نيكخواهى ، خيرانديشى ، خيررسانى ، حمايت ، رعايت ، به يك چشم ديدن ، غمخوارى ، همدردى ، شريك ساختن ، و .. . (ر . ك : لغت نامه دهخدا ، فرهنگ جامع كاربردى فرزان ، فرهنگ معاصر عربى ـ فارسى) .

2.القاموس المحيط : ج ۴ ص ۲۹۹ مادّه «أسو» .

  • نام منبع :
    دانشنامه قرآن و حديث 4
    سایر پدیدآورندگان :
    مسعودي،عبدالهادي؛موسوي،سيد رسول؛پسنديده،عباس؛مجيدي،غلام حسين؛شيخي،حميد رضا
    تعداد جلد :
    16
    ناشر :
    دارالحدیث
    محل نشر :
    قم
    تاریخ انتشار :
    1390
    نوبت چاپ :
    اول
تعداد بازدید : 228296
صفحه از 573
پرینت  ارسال به