309
دانشنامه قرآن و حديث 4

اوّلاً : آنچه انسان مصرف مى كند ، بايد از راه مشروع تهيّه شده باشد . غذايى كه از راه نامشروع و تجاوز به حقوق ديگران تهيّه گردد ، اگرچه ممكن است براى سلامت جسم ضرر نداشته باشد ، امّا بى ترديد براى سلامت روان ، زيانبار است .
ثانياً : غذاى انسان بايد از «طيّبات» تهيّه شده باشد . بر اين اساس ، انسان نبايد غذاهايى را كه طبع توده مردم از آنها نفرت دارد و يا اسلام ، خوردنِ آنها را ممنوع مى داند (مانند : گوشت مردار يا حيوانات حرام گوشت) ، مصرف كند ، هر چند تجاوز به حقوق ديگران نباشد .
ثالثاً : غذا براى شخص مصرف كننده زيانبار نباشد ، بدين معنا كه ممكن است غذاى خاصّى براى يك نفر حلال باشد ، امّا براى ديگرى به دليل آن كه بيمار است ، زيانبار و حرام باشد .
رابعاً : چگونگى مصرف آن براى جان يا جامعه مفسده نداشته باشد ، هرچند كه غذايى حلال باشد و براى جسم هم زيانبار نباشد . براى نمونه ، غذا خوردن در ظروف طلا و نقره يا غذا خوردن بر سر سفره اى كه مشروبات الكلى در آن قرار دارد ، در اسلام ممنوع شده است .

دو . دو وعده غذا در شبانه روز

در احاديث اسلامى براى تداوم سلامت و شادابى ، خوردن دو وعده غذا در صبح و شام ، توصيه شده است . اهل بهشت نيز كه در «دار السلام» جاويد هستند ، در همين دو وعده ، غذا ميل مى كنند : «وَ لَهُمْ رِزْقُهُمْ فِيهَا بُكْرَةً وَ عَشِيًّا ؛۱و روزى شان ، صبح و شام ، در آن جا [آماده] است» .

سه . توصيه به كم خوردن

پيشوايان دين ، ضمن تأكيد بر كم خورى ، منافع فراوانى را براى آن ذكر كرده اند ،

1.مريم : آيه ۶۲ .


دانشنامه قرآن و حديث 4
308

بسيارى از مردم ـ اگر نگوييم بيشتر آنان ـ ، سلامت و شادابى و زندگى خود را فداى شكم خود مى كنند و اصلاً به فكر اين نيستند كه چه بخورند، چگونه بخورند و چه اندازه بخورند . از اين رو، هر چيزى را كه مزه بيشترى دارد، به هر اندازه كه ميل دارند و به هر شكلى كه پيش آيد، مصرف مى كنند و بدين سان، گرفتار انواع بيمارى ها مى شوند . امام على عليه السلام در اين باره مى فرمايد :
مَن غَرَسَ فى نَفسِهِ مَحَبَّةَ أنواعِ الطَّعامِ ، اجتَنى ثِمارَ فُنونِ الأسقامِ .۱
هر كه نهالِ دوستى غذاهاى گونه گون را در نفْس خويش بنشانَد، ميوه بيمارى هاى گونه گون خواهد چيد .
ره نمودهاى اسلام در اين زمينه فوق العاده مهم و ارزشمندند كه با عنايت به عصر صدور آنها ، معجزه علمى پيشوايان دين ، محسوب مى شوند . در اين باره توجّه به دو نكته حائز اهمّيت است :
1 . ره نمودهاى اسلام در باره خوردن ، تنها سلامت جسم را تضمين نمى كند ؛ بلكه متضمّن بهداشت جسم و جان انسان است .
2 . از آن جا كه عقل و علم ، بر همه رازهاى آفرينش احاطه ندارند ، ممكن است حكمت برخى از ره نمودهاى اسلام براى دانش امروز مجهول باشد ؛ ولى بى ترديد ، اين به معناى بى دليل بودن آن ره نمودها نيست ، چنان كه حكمت شمارى از احكام اسلام در گذشته مجهول بوده و امروز ، علم ، به راز آنها پى برده است .
و اينك ، اشاره اى كوتاه به آن ره نمودها :

يك . حلال بودن غذا

نخستين و مهم ترين ره نمود اسلام در باره موادّ غذايى مورد مصرف ، اين است كه بايد «حلال» باشد ، بدين معنا كه :

1.ر .ك : ص ۳۷۲ ح ۱۱۴ .

  • نام منبع :
    دانشنامه قرآن و حديث 4
    سایر پدیدآورندگان :
    مسعودي،عبدالهادي؛موسوي،سيد رسول؛پسنديده،عباس؛مجيدي،غلام حسين؛شيخي،حميد رضا
    تعداد جلد :
    16
    ناشر :
    دارالحدیث
    محل نشر :
    قم
    تاریخ انتشار :
    1390
    نوبت چاپ :
    اول
تعداد بازدید : 228241
صفحه از 573
پرینت  ارسال به