1.شريف رضى مى گويد : اين سخن پيامبر صلى الله عليه و آله كه : «مؤمن در يك روده مى خورد و كافر در هفت روده» مَجاز است و مراد ، آن است كه مؤمن در خوردن ، به اندازه اى كه سدّ رمق و رفع حاجت كند ، بسنده مى نمايد و قصدش از خوردن ، لذّت بردن و پاسخ دادن به خواهش نفْس نيست . بنا بر اين ، از فرط قناعت و بيزارى از پرخورى ، گويا با يك روده مى خورد ؛ ولى كافر ، چون پرخور و شكمباره است و بر خلاف مؤمن ، در پى به دست آوردن حطام دنيوى است و نقد و دنيا را مى طلبد و به آينده آن آرزومند نيست ـ و از همين رو بنده لذّت است و در فرمانبرى از خواهش هاى نفسانى خويش مى كوشد ـ گويا كه با هفت روده مى خورد ؛ چرا كه خوردنش براى لذّت بردن است ، نه براى سدّ رمق ، و به خاطر شكمبارگى است و نه رفع حاجت (المجازات النبويّة : ص ۳۷۶ ح ۲۹۱) .

1.. الرُّغْب : كثرة الأكل وشدّة النَّهْمة والشَّرَه (لسان العرب : ج ۱ ص ۴۲۳ «رغب») .

2.. الدعاء للطبراني : ص ۴۱۳ ح ۱۳۹۶ ، نوادر الاُصول : ج ۲ ص ۱۴۲ ، الفردوس : ج ۱ ص ۸۶ ح ۲۷۳ وفيه «الزغب» بدل «الرغب» وليس فيهما ذيله وكلّها عن أبي سعيد ، التاريخ الكبير : ج ۶ ص ۸ ح ۱۵۱۰ عن يعقوب بن عبداللّه بن الأشجّ وفيه ذيله فقط ، كنز العمّال : ج ۳ ص ۱۹۹ ح ۶۱۶۰ .

3.. سنن ابن ماجة : ج ۲ ص ۱۱۱۱ ح ۳۳۴۹ ، سنن الترمذي : ج ۴ ص ۵۹۰ ح ۲۳۸۰ ، مسند ابن حنبل : ج ۶ ص ۹۳ ح ۱۷۱۸۶ ، المستدرك على الصحيحين : ج ۴ ص ۱۳۵ ح ۷۱۳۹ كلّها عن المقدام بن معديكرب والثلاثة الأخيرة نحوه ، كنز العمّال : ج ۱۵ ص ۲۶۱ ح ۴۰۸۷۰ ؛ المحاسن : ج ۲ ص ۲۲۲ ح ۱۶۶۸ عن الإمام الصادق عليه السلام نحوه ، بحار الأنوار : ج ۶۶ ص ۳۳۵ ح ۱۹ .

4.. قال الشريف الرضي قدس سره : قوله عليه الصلاة والسلام : «المؤمن يأكل في معاءٍ واحد ، والكافر يأكل في سبعة أمعاء» : وهذا القول مجاز ، والمراد أنّ المؤمن يقنع من مطعمه بالبُلغ [أي الكفاية] الّتي تمسك الرمق ، وتقيم الأوَد [أي العِوَج] ، دون المآكل الّتي يقصد بها وجه اللذّة ، ويقضي بها حقّ الشهوة ، فكأنّه يأكل في معاءٍ واحد لفرط الاقتصار ، وكراهة الاستكثار . وأمّا الكافر فإنّه لتبحبحه في المآكل ، وتنقّله في المطاعم ، وتوخّيه ضدّ ما يتوخّاه المؤمن من إحراز حطام الدنيا الّتي يطلب عاجلها ولا يأمل آجلها ، فهو عبد فيها للذّته ، وكادح في طاعة شهوته ، كأنّه يأكل في سبعة أمعاء؛ لأنّ أكله للذّة لا للبُلغة ، وللنهمة لا للمُسكة (المجازات النبويّة : ص ۳۷۶ ح ۲۹۱) .

5.. الكافي : ج ۶ ص ۲۶۸ ح ۱ ، المحاسن : ج ۲ ص ۲۳۳ ح ۱۷۱۳ ، بحار الأنوار : ج ۶۶ ص ۳۳۷ ح ۳۱ .