آمادگى براى پرخورى است ؛ بلكه پيامبر صلى الله عليه و آله هنگام غذا خوردن ، چهارزانو نمى نشست و همانند كسى مى نشست كه آماده برخاستن است . مراد از «تكيه دادن» ، بر خلاف تصوّر عوام از طلّاب ، كج شدن به يك پهلو نيست .
در المصباح مى گويد :
«اتَّكَأ» ، يعنى : راست و چهارزانو نشست . در قرآن آمده است : «وَسُرُراً عَلَيْهَا يَتَّكِئُونَ» كه «يتّكئون» به معناى «يجلسون (مى نشينند)» است . و مى فرمايد : «وَأَعْتَدَتْ لَهُنَّ مُتَّكَأً» ، [و «متّكى ء»] يعنى : فرشى كه روى آن بنشينند . ابن اثير مى گويد : عامّه مردم از كلمه «اتّكا ، (تكيه دادن)» ، فقط كج نشستن و تكيه دادن به يك طرف بدن را مى فهمند ؛ ولى اين كلمه در هر دو معنا به كار مى رود . گفته مى شود : «اتّكأ» ، هر گاه كه پشت يا پهلويش را به چيزى تكيه دهد . و به هر كس كه تكيه به چيزى دهد ، مى گويند : «اتّكأ عليه» .
و سَرَقُسطى مى گويد :
«اَتْكَأتُه» يعنى : به او چيزى دادم كه روى آن بنشيند و «ضربتُه حتّى اَتْكأتُه» يعنى : او را زدم تا اين كه به پهلو افتاد .
و بيضاوى در باره اين سخن خداوند متعال كه : «وَأَعْتَدَتْ لَهُنَّ مُتَّكَأً» مى گويد :
يعنى پشتى و متّكايى كه به آن تكيه كنند . به قولى [نيز] ، يعنى : غذا يا مجلس غذا (ميهمانى) ؛ چرا كه هنگام خوردن و آشاميدن ، عيّاشانه تكيه مى كنند . به همين خاطر ، از اين كار ، نهى شده است .
و ابن حَجَر مى گويد :
در معناى «اتّكاء» اختلاف نظر است . بعضى گفته اند : اتّكاء ، عبارت است از : محكم و استوار نشستن براى غذا خوردن ، به هر شكلى كه باشد ، و به قولى ، عبارت است از : كج شدن و لَم دادن به يك طرف ، و به قولى ، عبارت است از : تكيه دادن دست چپ به زمين .

بيشترى دارد . بنا بر اين ، مستحب است كه در هنگام استفاده از نعمت خداوند ، از گرفتن حالات متكبّرانه و استغنا خوددارى شود و تكيه دادن با دست ، منافاتى با اين ندارد .
در النهاية مى گويد :
در حديث آمده است : «من در حالى كه تكيه داده ام ، غذا نمى خورم» . متّكى (تكيه كننده) ، در زبان عرب ، هر چيزى را گويند كه روى فرش ، راست و استوار نشسته باشد ؛ امّا عامّه مردم از تكيه دادن ، معناى كسى را مى فهمند كه در حال نشسته ، به يك پهلو لَم داده است . «تاء» [در اتّكاء] ، بدل از «واو» است و اصل آن «وكاء» است و «وكاء» به معناى چيزى است كه با آن ، سرِ كيسه و مانند آن را مى بندند . بنا بر اين ، شخصى كه تكيه [به معناى غير فهم عامّه از آن ]مى كند ، گويا نشيمنگاهش را «وكاء» زده و با نشستن روى فرشى كه زير اوست ، آن را بسته است . و معناى حديث [بالا] ، اين است كه : من هنگام غذا خوردن ، همانند كسى نمى نشينم كه آسوده خاطر مى نشيند و مى خواهد تا جايى كه مى تواند ، بخورد ؛ بلكه در حدّ كفاف مى خورم . از اين رو ، مثل كسى مى نشينم كه آماده برخاستن است . كسانى كه تكيه دادن را بر معناى «لَم دادن به يك پهلو» حمل مى كنند ، آن را توجيه پزشكى مى كنند ؛ چون در اين حالت ، غذا به راحتى از مجارى غذا ، پايين نمى رود و به جان شخص نمى نشيند ، و چه بسا غذا مايه آزار و اذيّت او شود . و از همين باب است اين حديث كه : «هذا الأبيضُ المتّكئُ المرتفق ^۱ » و مرادش [از «متّكى»] اين است كه راست و استوار ، نشسته است .
فيروزآبادى مى گويد :
«توكّأ عليه» ، يعنى : تكيه كرد ، مانند «أوكأ» . اين سخن پيامبر صلى الله عليه و آله كه : «امّا من در حال تكيه دادن ، غذا نمى خورم» ، يعنى : راست و چهارزانو و مانند اينها كه بيانگر