پنجم . كراهتِ خوردن در حال جنابت

ظاهر سخن صدوق در كتاب من لا يحضره الفقيه ، تحريم خوردن در حال جنابت است و از برخى اخبار ، چنين پيداست كه با شستن دست ها ، كراهت از بين مى رود و يا تخفيف مى يابد ، و بهتر است وضو بگيرد . از برخى اخبار نيز چنين پيداست كه با شستن دست و مضمضه كردن و شستن صورت ، كراهت از بين مى رود و يا تخفيف مى يابد . از برخى ديگر پيداست كه شستن هر دو دست و مضمضه ، كراهت را از بين مى برد و يا تخفيف مى دهد . جمع ميان اين اخبار ، به «تخيير» است . بيشتر اصحاب ، استنشاق را به مضمضه كردن افزوده اند ؛ امّا من اين را فقط در فقه الرضا عليه السلام ديده ام . ^۱

دست راست ، مانعى باشد ، در اين صورت ، خوردن و آشاميدن و انجام دادن كارهاى ديگر با دست چپ ، اشكالى ندارد .

سوم . كراهت خوردن در حال راه رفتن

در الدروس مى گويد :
خوردن در حال راه رفتن ، مكروه است . اين كه روايت شده پيامبر صلى الله عليه و آله يك بار در حال راه رفتن ، نان آميخته به شير خورد ، براى بيان جواز اين كار و يا از روى ضرورت (ناچارى) بوده است .
شيخ در النهاية مى گويد :
خوردن و آشاميدن در حال راه رفتن ، اشكالى ندارد ، هرچند ترك اين كار ، بهتر است .
پوشيده نماند كه احاديث حاكى از جواز اين كار ، بيشتر است . ظاهر سخن كلينى نيز عدم كراهت است ؛ چرا كه وى به روايات جواز ، اكتفا كرده و روايات مربوط به منع را نقل نكرده است .

چهارم . كراهت خوردن در حالت «تربُّع»

مرحوم والد (ملّا محمّدتقى مجلسى) گفت : تربّع ، به سه معناست : اوّل : دو زانو نشستن كه مستحب است شخص ، وقتى نمازش را نشسته مى خواند ، در حال قرائتش چنان بنشيند . دوم : چهارزانو نشستن . سوم : اين كه چهارزانو بنشيند و يكى از پاهايش را روى ديگرى بگذارد . خوردن در حالت نخست ، اشكالى ندارد ، در حالت دوم ، خلاف مستحب است و در حالت سوم ، مكروه است .
من (محمّدباقر مجلسى) مى گويم : على الظاهر ، حالتِ نخست ، خلاف مستحب است و دو حالت ديگر ، مكروه اند ؛ چرا كه «تربّع» ، شامل اين دو حالت مى شود ، با آن كه ظاهر روايت خصال و تحف ، مغايرت [اين دو حالت] يا اعمّيت است .
در الدروس مى گويد :
غذا خوردن و انجام دادن هر كارى در حالت تربّع ، مكروه است ، و مستحب است كه روى پاى چپ بنشيند .
در القاموس آمده است :
تربّع در نشستن ، خلاف جثا (زانو زدن) و أقعى (چمباتمه زدن) است .