111
دانشنامه قرآن و حديث 3

۱۱۵.امام على عليه السلامـ در پندى از پندهاى ايشان ـ :گويا تو را مى بينم كه فرستاده پروردگارت به سراغت آمده است ، بى آن كه درى بكوبد ، يا از دربانت بترسد ، يا كس ديگرى را به جاى تو بپذيرد ، يا كفيلى از تو بگيرد ، يا به صغيرت رحم كند ، يا به بزرگ تر تو احترام بگذارد [ و به احترام او جانت را نستانَد ] تا آن كه تو را به قعر گورى بَرَد كه گوشه و كنارش تاريك و ويرانه هايش وحشتناك است ، همچنان كه با ملّت هاى پيشين و روزگارانِ گذشته كرد .
كجاست آن كه كار و تلاش كرد ، و [ ثروتْ ] گرد آورد و شماره كرد ، و ساخت و افراشت ، و زينت داد و آراست ، و به اندكْ بسنده نكرد و از بسيار ، بهره اى نبرد؟! كجاست آن كه سپاهيان را فرماندهى كرد و پرچم ها[ ى جنگ ] را به اهتزاز در آورد؟!
همگى در زير خاك پوسيدند و شما نيز از همان جام آنان مى نوشيد و همان راهى را مى رويد كه آنان رفتند .

۱۱۶.امام على عليه السلامـ در يكى از سخنرانى هاى خود ـ :و از آثار و بقاياى گذشتگان ، مايه هاى عبرت براى شما بر جاى نهاد ، از لذّت هايى كه چشيدند و خوشى هايى كه در زندگى شان داشتند ؛ امّا سرانجام ، مرگ به سراغشان آمد و ميان آنان و آرزوهايشان ، جدايى افكند و مرگ ، آنان را از بيخ و بُن بر كَنْد . در دوران تن درستى ، چيزى فراهم نياوردند و در اوان عمر ، عبرت نگرفتند .


دانشنامه قرآن و حديث 3
110

۱۱۵.عنه عليه السلامـ في مَوعِظَةٍ مِن مَواعِظِهِ ـ :كَأَنـّي بِكَ قَد أتاكَ رَسولُ رَبِّكَ لا يَقرَعُ لَكَ بابا ، ولا يَهابُ لَكَ حِجابا ، ولا يَقبَلُ مِنكَ بَديلاً ، ولا يَأخُذُ مِنكَ كَفيلاً ، ولا يَرحَمُ لَكَ صَغيرا ، ولا يُوقِّرُ مِنكَ كَبيرا ، حَتّى يُؤَدِّيَكَ إلى قَعرِ مَلحودَةٍ مُظلِمَةٍ أرجاؤُها ، موحِشَةٍ أطلالُها ، كَفِعلِهِ بِالاُمَمِ الخالِيَةِ ، وَالقُرونِ الماضِيَةِ!
أينَ مَن سَعى وَاجتَهَدَ ، وجَمَعَ وعَدَّدَ ، وبَنى وشَيَّدَ ، وزَخرَفَ ونَجَّدَ ۱ ، وبِالقَليلِ لَم يَقنَع ، وبِالكَثيرِ لَم يُمتَع؟! أينَ مَن قادَ الجُنودَ ، ونَشَرَ البُنودَ ۲ ؟!
أصبَحوا رُفاتا ۳ تَحتَ الثَّرى ، وأنتُم بِكَأسِهِم شارِبونَ ، ولِسَبيلِهِم سالِكونَ . ۴

۱۱۶.عنه عليه السلامـ في خُطبَةٍ لَهُ ـ :خَلَّفَ لَكُم عِبَرا مِن آثارِ الماضينَ قَبلَكُم ؛ مِن مُستَمتَعِ خَلاقِهِم ۵ ، ومُستَفسَحِ خَناقِهِم ۶ ، أرهَقَتهُمُ ۷ المَنايا دونَ الآمالِ، وشَذَّبَهُم ۸ عَنها تَخَرُّمُ ۹
الآجالِ . لَم يَمهَدوا في سَلامَةِ الأَبدانِ ، ولَم يَعتَبِروا في اُنُفِ ۱۰ الأَوانِ . ۱۱

1.التنجيد : التزيين ؛ يقال : بيتٌ مُنَجَّد (النهاية : ج ۵ ص ۱۹ «نجد»).

2.البَند : العَلَمُ الكبير ، وجمعه بنود (النهاية : ج ۱ ص ۱۵۷ «بند»).

3.الرُّفاتُ : الحُطام (الصحاح : ج ۱ ص ۲۴۹ «رفت»).

4.جواهر المطالب : ج ۱ ص ۳۴۳ ، العقد الفريد : ج ۳ ص ۱۲۰ نحوه وزاد في أوّله «أيّها اللّاهي الغارّ نفسه».

5.الخلاقُ : الحظّ والنصيب (النهاية : ج ۲ ص ۷۰ «خلق»).

6.الخِناق : حبلٌ يُخنَق به (الصحاح : ج ۴ ص ۱۴۷۲ «خنق»). وتقدير الكلام : خلّفَ لكم عِبَرا من القرون السالفة ؛ منها : تمتّعهم بنصيبهم من الدنيا ثمّ فناؤهم ، ومنها: فسحة خناقهم وطول إمهالهم ، ثمّ كانت عاقبتهم الهلكة (شرح نهج البلاغة لابن أبي الحديد : ج ۶ ص ۲۵۹) .

7.أرهَقتُ الرجلَ : أدرَكته (لسان العرب : ج ۱۰ ص ۱۲۹ «رهق»).

8.شَذَّبَهُم عنها : قَطَّعَهُم وفرَّقَهُم ؛ من تشذيب الشجرة : وهو تقشيرُها (شرح نهج البلاغة لابن أبي الحديد : ج ۶ ص ۲۶۰) .

9.اختَرَمَهُم الدهرُ وتَخَرَّمَهُم : اقتَطعَهُم واستَأصَلَهُم (الصحاح : ج ۵ ص ۱۹۱۰ «خرم»).

10.الأنف من كلّ شيء : أوّله أو أشدّه (القاموس المحيط : ج ۳ ص ۱۱۹ «أنف») .

11.نهج البلاغة : الخطبة ۸۳ ، بحار الأنوار : ج ۷۷ ص ۴۲۴ ح ۴۴ .

  • نام منبع :
    دانشنامه قرآن و حديث 3
    سایر پدیدآورندگان :
    مسعودي،عبدالهادي؛موسوي،سيد رسول؛پسنديده،عباس؛مجيدي،غلام حسين؛شيخي،حميد رضا
    تعداد جلد :
    16
    ناشر :
    دارالحدیث
    محل نشر :
    قم
    تاریخ انتشار :
    1390
    نوبت چاپ :
    اول
تعداد بازدید : 196662
صفحه از 559
پرینت  ارسال به