115
دانشنامه قرآن و حديث 3

۱۱۹.المستدرك على الصحيحينـ به نقل از سنان بن يزيد ـ :زمانى كه على عليه السلام به سوى معاويه حركت كرد ، ما با ايشان ره سپار شديم و جرير بن سهم تميمى ، پيشاپيش او حركت مى كرد... . چون به مدائن ۱ رسيديم ، جرير ، اين بيت را خواند :
بادها بر بقاياى خانه هاى آنان وزيد
گويا به وعده گاهى رفته بودند.
على عليه السلام به او فرمود : «چه گفتى ، اى مرد تميمى؟» .
جرير ، بيت را تكرار كرد .
على عليه السلام فرمود : «چرا نگفتى : «چه بسيار باغ ها و چشمه سارانى كه بر جاى نهادند ، و كشتزارها و جايگاه هاى نيكو ، و نعمتى كه از آن برخوردار بودند. اين چنين ، آنها را به مردمى ديگر ، ميراث داديم» ؟» .
سپس فرمود : «اى برادر! اينها وارث بودند و سپس ديگران وارث آنان شدند . اينان ، كفران نعمت ها كردند و از اين رو ، خشم و نكبت ها بر ايشان فرود آمد» .
آن گاه فرمود : «از ناسپاسى كردن در برابر نعمت ها بپرهيزيد كه خشم (عذاب) بر شما فرود مى آيد» .

6 / 4

عبرت گرفتن از سكونت در خانه هاى بر جاى مانده از ستمگران

قرآن

«و در سراهاى كسانى كه بر خود ، ستم روا داشتند ، سكونت گزيديد ، و براى شما آشكار گرديد كه با آنان ، چگونه عمل كرديم ، و مَثَل ها براى شما زديم» .

1.مدائن ، شهرى است كه انوشيروان بن قباد ، آن را ساخت و در آن سُكنا گزيد و پس از وى ، پادشاهان ساسانى در آن زيستند. اين شهر در سال ۶۱ ق ، در دوران عمر ، به دست سعد بن ابى وقّاص فتح شد . در حال حاضر ، مدائن ، شهركى است در شش فرسخى بغداد و قبر سلمان فارسى ، صحابى پيامبر خدا ، در آن قرار دارد .


دانشنامه قرآن و حديث 3
114

۱۱۹.المستدرك على الصحيحين عن سنان بن يزيدَ :خَرَجنا مَعَ عَلِيٍّ عليه السلام حينَ تَوَجَّهَ إلى مُعاوِيَةَ ، و جَريرُ بنُ سَهمٍ التَّيمِيُّ أمامَهُ . . . فَلَمّا وَصَلنا إلَى المَدائِنِ ۱ قالَ جَريرٌ :

عَفَتِ۲الرِّياحُ عَلى رُسومِ دِيارِهِمفَكَأَنَّهُم كانوا عَلى ميعادِ
قالَ : فَقالَ له ۳ عَلِيٌّ عليه السلام : كَيفَ قُلتَ يا أخا بَني تَميمٍ ؟
قالَ : فَردَّ عَلَيهِ البَيتَ .
فَقالَ عَلِيٌّ عليه السلام : ألا قُلتَ : « كَمْ تَرَكُواْ مِن جَنَّاتٍ وَ عُيُونٍ * وَ زُرُوعٍ وَ مَقَامٍ كَرِيمٍ * وَ نَعْمَةٍ كَانُواْ فِيهَا فَاكِهِينَ * كَذَلِكَ وَ أَوْرَثْنَاهَا قَوْمًا ءَاخَرِينَ » . ۴
ثُمَّ قالَ : أي أخي! هؤُلاءِ كانوا وارِثينَ فَأَصبَحوا مَوروثينَ ، إنَّ هؤُلاءِ كَفَرُوا النِّعَمَ فَحَلَّت بِهِمُ النِّقَمُ . ثُمَّ قالَ : إيّاكُم وكُفرَ النِّعَمِ فَتَحِلَّ بِكُمُ النِّقَمُ . ۵

6 / 4

الاِعتِبارُ بِالنُّزولِ في مَنازِلِ الظّالِمينَ

الكتاب

« وَ سَكَنتُمْ فِى مَسَاكِنِ الَّذِينَ ظَلَمُواْ أَنفُسَهُمْ وَ تَبَيَّنَ لَكُمْ كَيْفَ فَعَلْنَا بِهِمْ وَضَرَبْنَا لَكُمُ الْأَمْثَالَ » . ۶

1.المَدائِنُ : بناها أنوشروان بن قباذ وأقام بها ومن بعده من ملوك بني ساسان ، وكان فتح المدائن على يد سعد بن أبي وقاص سنة ۱۶ ه في أيّام عمر بن الخطّاب . أمّا في وقتنا هذا فهي بليدة بينها وبين بغداد ستّة فراسخ فيها قبر الصّحابي سلمان الفارسي (معجم البلدان : ج ۵ ص ۷۴).

2.العَفاء : الدّروس والهلاك (الصحاح : ج ۶ ص ۲۴۳۱ «عفا»).

3.في المصدر: «فقال لي»، وما أثبتناه هو الأوفق .

4.الدخان : ۲۵ ـ ۲۸ .

5.المستدرك على الصحيحين : ج ۲ ص ۴۸۸ ح ۳۶۸۰ ، تاريخ بغداد : ج ۹ ص ۲۱۳ الرقم ۴۷۹۰ و ج ۱ ص۱۳۲ عن أبي بكر بن عياش نحوه، تهذيب الكمال : ج۱۲ ص۱۵۸ الرقم ۲۵۹۸ ، كنز العمّال : ج۱۶ ص۲۰۴ ح۴۴۲۲۸؛ كنز الفوائد : ج ۱ ص ۳۱۵ نحوه وليس فيه ذيله من «ثمّ قال: أي أخي» ، بحار الأنوار : ج ۷۸ ص ۸۴ ح ۹۱ .

6.إبراهيم : ۴۵ .

  • نام منبع :
    دانشنامه قرآن و حديث 3
    سایر پدیدآورندگان :
    مسعودي،عبدالهادي؛موسوي،سيد رسول؛پسنديده،عباس؛مجيدي،غلام حسين؛شيخي،حميد رضا
    تعداد جلد :
    16
    ناشر :
    دارالحدیث
    محل نشر :
    قم
    تاریخ انتشار :
    1390
    نوبت چاپ :
    اول
تعداد بازدید : 196559
صفحه از 559
پرینت  ارسال به