345
دانشنامه قرآن و حديث 3

د ـ پرهيز از تعيين مَهريه سنگين

۱۵۶.پيامبر خدا صلى الله عليه و آله :در مهريه هاى زنان ، زياده روى نكنيد ؛ چرا كه زنان ، در واقع ، باران خداوند سبحان اند . ۱

۱۵۷.پيامبر خدا صلى الله عليه و آلهـ در خبر حولاء ـ :اى حولاء! سوگند به آن كه مرا به راستى ، پيامبر و رسول فرستاد ، هيچ زنى نيست كه مهريه اش را بر شوهرش سنگين سازد ، مگر آن كه خداوند ، زنجيرهايى گران از آتش دوزخ بر او مى نهد .

۱۵۸.پيامبر خدا صلى الله عليه و آله :بار خدايا! حكومت غَسّان را از ميان بردار و مهريه هاى [ زنان ]كِنده ۲ را پايين بياور !

۱۵۹.مسند ابن حنبلـ به نقل از محمّد بن ابراهيم تَيمى ـ :در باره ابو حَدرَد اَسلَمى ، روايت شده كه نزد پيامبر صلى الله عليه و آله آمد تا در مورد مهريه زنى از ايشان نظر بخواهد . ۳ پيامبر صلى الله عليه و آله فرمود : «چه قدر او را مَهر كرده اى ؟» .
گفت : دويست درهم .
پيامبر صلى الله عليه و آله فرمود : «اگر از بَطحان ۴ هم بر مى داشتيد ، اضافه نمى آورديد» .

۱۶۰.امام صادق عليه السلام :شومى زن ، اين است كه مهريه اش بسيار ، و رَحِمش سِتَروَن باشد .

۱۶۱.امام صادق عليه السلام :از خجسته بودن زن ، اين است كه كم خرج و آسان زا باشد ، و از
شومى زن ، اين است كه پُرخرج و دشوارزا باشد .

1.در اين حديث ، تشبيه بليغ است ؛ زيرا زنان را به «باران» تشبيه كرده است كه خداوند بر هر كدام از بندگانش كه بخواهد، آن را مى باراند، بدون آن كه تلاش و رنج و زحمتى از جانب آنان صورت گيرد. پس هر كه خوش بهره باشد، زن سازگار و فرمان بردار وعلاقه مند به او و حافظ آبرو و مالش و زنى كه فرزندانى رشيد به دنيا بياورد و وجودش سودمند باشد ، نصيب او مى گردد و اگر نباشد ، بر عكس است . به عبارت ديگر ، پيامبر صلى الله عليه و آله مى خواهد به مردم اعلام فرمايد كه سازگار بودن زن، و عشق ومحبّت او به شوهر، از زندگى مشترك وخانواده، وبه دلخواه شوهران بودنِ آنان به دين نيست كه مهريه شان را سنگين قرار دهند؛ بلكه زن همانند بهره و قسمت و روزى است . چه بسا زنانى كه مهريه شان اندك است ، امّا سازگارند و نسبت به شوهرشان با مهر و محبّت اند ، و بر عكس ، زنانى هستند كه عشق و محبّت آنان اندك است ، هر چند مهريه شان سنگين و بالاست . پس پيامبر صلى الله عليه و آله زنان را به باران خدا تشبيه كرده كه به يكى مى رسد و يكى محروم مى مانَد ، و در سرزمينى مى بارد و در سرزمينى نمى بارد (المجازات النبويّة : ص ۱۷۷).

2.مهريه هاى كِنده در سنگين بودن ، ضرب المثل بوده است . حدّ اقل مهريه دختران اين قبيله ، صد شتر بود و گاه به هزار شتر نيز مى رسيده است .

3.بجز مسند ابن حنبل ، در بقيّه منابع ، به جاى «يستفتيه ...» ، «يستعينه» آمده كه با توجّه به متن كامل حديث ، گويا همين صحيح باشد . پس معناى جمله چنين مى شود : «نزد پيامبر صلى الله عليه و آله آمد تا براى پرداخت مهريه زنى ، از ايشان كمك بگيرد» .

4.بَطحان : يكى از سه رودخانه مدينه است . دو رودخانه ديگر ، عبارت اند از : عقيق و قنات .


دانشنامه قرآن و حديث 3
344

د ـ التَّجَنُّبُ مِن غَلاءِ المَهرِ

۱۵۶.رسول اللّه صلى الله عليه و آله :لا تُغالوا بِمُهورِ النِّساءِ ، فَإِنَّما هِيَ سُقيَا اللّهِ سُبحانَهُ . ۱

۱۵۷.عنه صلى الله عليه و آلهـ في خَبرِ الحَولاءِ ـ :يا حَولاءُ ، وَالَّذي بَعَثَني بِالحَقِّ نَبِيّا ورَسولاً ، ما مِنِ امرَأَةٍ تُثَقِّلُ عَلى زَوجِها المَهرَ ، إلّا ثَقَّلَ اللّهُ عَلَيها سَلاسِلَ مِن نارِ جَهَنَّمَ . ۲

۱۵۸.عنه صلى الله عليه و آله :اللّهُمَّ أذهِب مُلكَ غَسّانَ ، وَضَع مُهورَ كِندَةَ ۳ . ۴

۱۵۹.مسند ابن حنبل عن محمّد بن إبراهيم التيمي :عَن أبي حَدرَدٍ الأَسلَمِيِّ أنَّهُ أتَى النَّبِيَّ صلى الله عليه و آله يَستَفتيهِ في مَهرِ امرَأَةٍ فَقالَ : كَم أمهَرتَها ؟ قالَ : مِئَتَي دِرهَمٍ .
فَقالَ [ صلى الله عليه و آله ] : لَو كُنتُم تَغرِفونَ مِن بَطحانَ ۵ مازِدتُم . ۶

۱۶۰.الإمام الصادق عليه السلام :شُؤمُ المَرأَةِ فَكَثرَةُ مَهرِها ، وعُقمُ رَحِمِها . ۷

۱۶۱.عنه عليه السلام :مِن بَرَكَةِ المَرأَةِ : خِفَّةُ مَؤونَتِها وتَيسيرُ وِلادَتِها ، ومِن شُؤمِهِا : شِدَّةُ مَؤونَتِها وتَعسيرُ وِلادَتِها . ۸

1.المجازات النبويّة: ص۱۷۷ ح۱۴۴، بحار الأنوار : ج ۱۰۳ ص ۳۵۳ ح ۳۴ .

2.مستدرك الوسائل : ج ۱۴ ص ۲۴۱ ح ۱۶۶۰۴ نقلاً عن مجموعة عتيقة بخطّ بعض العلماء .

3.أي حطّها وأنقصها ، ومهور كنده مضرب المثل في الغلاء ، وقد كانت كِنده لا تزوّج بناتها بأقلّ من مئة من الإبل ، وربّما أمهرت الواحدة منهنّ ألفا (عن هامش الكتاب) .

4.عيون الأخبار لابن قتيبة : ج ۴ ص ۷۱ .

5.بَطحان : وهو وادٍ بالمدينة ، وهو أحد أوديتها الثلاثة : العَقيق وبطحان وقناة (معجم البلدان : ج ۱ ص ۴۴۶) .

6.مسند ابن حنبل : ج ۵ ص ۳۲۹ ح ۱۵۷۰۶ ، السنن الكبرى : ج ۷ ص ۳۸۴ ح ۱۴۳۵۵ ، المستدرك على الصحيحين : ج ۲ ص ۱۹۴ ح ۲۷۳۰ ، سنن سعيد بن منصور : ج ۱ ص ۱۶۸ ح۶۰۴، المصنّف لعبد الرزّاق: ج ۶ ص ۱۷۷ ح ۱۰۴۰۹، كنز العمّال: ج ۱۶ ص ۳۲۲ ح ۴۴۷۱۹.

7.الكافي : ج ۵ ص ۵۶۸ ح ۵۱ ، كتاب من لا يحضره الفقيه : ج ۳ ص ۵۵۶ ح ۴۹۱۲ ، الخصال : ص ۱۰۰ ح ۵۳ ، معاني الأخبار : ص ۱۵۲ ح ۱ ، الأمالي للصدوق : ص ۳۱۱ ح ۳۵۹ وفيها «عقوق زوجها» بدل «عقم رحمها» وراجع : تهذيب الأحكام : ج ۷ ص ۳۹۹ ح ۱۵۹۳ .

8.الكافي : ج ۵ ص ۵۶۴ ح ۳۷ ، تهذيب الأحكام : ج ۷ ص ۳۹۹ ح ۱۵۹۴ ، كتاب من لا يحضره الفقيه : ج ۳ ص ۳۸۷ ح ۴۳۵۹ كلّها عن محمّد بن مسلم ، معاني الأخبار : ص ۱۵۲ ح ۲ عن عبد اللّه بن ميمون ، مكارم الأخلاق : ج ۱ ص ۴۳۳ ح ۱۴۸۴ وفيه «قلّة» بدل «خفة» ، بحار الأنوار : ج ۱۰۳ ص ۲۳۱ ح ۷ .

  • نام منبع :
    دانشنامه قرآن و حديث 3
    سایر پدیدآورندگان :
    مسعودي،عبدالهادي؛موسوي،سيد رسول؛پسنديده،عباس؛مجيدي،غلام حسين؛شيخي،حميد رضا
    تعداد جلد :
    16
    ناشر :
    دارالحدیث
    محل نشر :
    قم
    تاریخ انتشار :
    1390
    نوبت چاپ :
    اول
تعداد بازدید : 196614
صفحه از 559
پرینت  ارسال به