351
دانشنامه قرآن و حديث 3

برابر با يك دينار بوده است . نتيجه اين سخن ، شناور بودن مهر السنّه است ، هر چند زياد بودن آن را نتيجه نمى دهد ؛ زيرا پنجاه دينار ، همان پنجاه مثقال شرعى طلاست كه مبلغ آن در روزگار كنونى به پنج ميليون تومان هم نمى رسد ؛ زيرا هر مثقال شرعى ، برابر با 265/4 گرم است و هر گرم طلاى خالص ، ۱ اندكى بيش از بيست هزار تومان است .
گفتنى است طبق برخى گزارش ها ، در روزگار پيامبر صلى الله عليه و آله ، ارزش نقره در برابر طلا ، افزايش داشته و هر هفت يا هشت درهم (نقره) با يك دينار (طلا) معاوضه مى شده است و بر اين اساس نيز پانصد درهم ، برابر هفتاد دينار يعنى هفتاد مثقال شرعى طلا و مُعادل حدود هفت ميليون تومان [ در زمان حاضر] مى گردد.
شيوه ديگر محاسبه ميزان «قدرت خريدِ» مهر السنّه ، دقّت در جزئيات گزارش ازدواج امام على عليه السلام و فاطمه عليهاالسلام و خريدهاى انجام شده با مبلغ مورد بحث (مهر السنّه) است . بر طبق گزارش هاى متعدّد ، امام على عليه السلام با فروش زره خود (و طبق برخى گزارش ها ، با فروش زره و بُرْد يَمانى خود) ، حدود چهارصد و هشتاد درهم يا اندكى فزون تر و كمتر ، فراهم نمود ۲ و آن مبلغ را به پيامبر صلى الله عليه و آله سپرد . پيامبر خدا ، با آن پول ، وسايل بسيار ساده يك زندگى مشترك و حدّ اقلِ لوازم را تهيّه نمود . خوش بختانه سياهه بخشى از اين وسايل و بهاى آنها موجود است ۳ و نشان از

1.در ايران ، عُرف جامعه ، سكّه طلاى بانك مركزى را خالص مى داند كه با عيار ۲۲ ضرب مى شود ؛ امّا در بازارهاى جهانى ، شِمش طلا ، داراى عيار ۲۴ است .

2.برخى گزارش ها ، آن را مبالغ كمترى هم گفته اند كه با گزارش هاى فراوان ديگر ، متعارض اند و امكان تصحيف دارند . علّامه مجلسى نيز پس از ذكر اقوال ، قول صحيح تر را پانصد درهم دانسته است (بحار الأنوار : ج ۴۳ ص ۱۱۲) .

3.ر . ك : الأمالى ، طوسى : ص ۴۱ . پيامبر صلى الله عليه و آله فرمان داد كه با آن پول ، لباس و اثاث خانه بخرند و از جمله خريدها ، پيراهن ، روسرى ، حوله ، تُشك ، حصير ، دستاس و چيزهايى از اين قبيل بود .


دانشنامه قرآن و حديث 3
350

درهمِ آن روزگار بوده است . ۱ درهم نيز در روزگار قديم ، واحدى براى داد و ستد و نيز وزن كردن نقره و برخى داروها و اشياى قيمتى بوده است . مقدار درهم ، در طول زمان ، دست خوشِ تغيير و تحوّل بوده است ؛ امّا پس از تبديل شدن آن به سكّه رايج حكومت اسلامى در روزگار اُمويان ، تا چندين قرن ، مقدار آن ، تفاوت نكرد و امام باقر عليه السلام و امام صادق عليه السلام نيز در برابر پرسش راويان ، برابرى هر اوقيه با چهل درهم را با همان درهم رايجِ اُموى در زمان خود ، اعلام مى دارند . خوش بختانه وزن اين درهم ، معيّن و حدود سه گرم نقره خالص است . ۲
بر اين اساس ، مهر السنّه حدود هزار و پانصد گرم نقره خالص مى شود كه ارزش ريالى آن ، در زمان نگارش اين نوشته (مهرماه 1387) ، حدود ششصد هزار تومان است و همان گونه كه ملاحظه مى شود ، مهر بسيار سبُكى است و طبعا پرداخت آن نيز آسان است .

مقدار واقعى مَهرُ السُّنّه

برخى معتقدند كه «قدرت خريدِ» پانصد درهم نقره در صدر اسلام ، بسى بيشتر از اكنون بوده است و از اين رو ، بايد آن را با چند كالاى باارزش ديگر سنجيد و سپس آن قدرت خريد را به بهاى پول رايج امروز ، محاسبه كرد .
برخى فقيهان متقدّم نيز بر همين اساس ، مهر السنّه را پانصد درهم يا پنجاه دينار (يعنى پنجاه مثقال طلاى خالص) دانسته اند ؛ زيرا در روزگار آنان ، هر ده دِرهم ،

1.مؤلّفان كتب غريب الحديث و لغت و نيز فقيهان متقدّم شيعه و اهل سنّت ، اين برابرى را ذكر كرده اند . خوش بختانه امام باقر عليه السلام و امام صادق عليه السلام نيز در چند روايت ، اين تساوى را بيان كرده اند .

2.به طور دقيق تر ، وزن هر درهم ، برابر با ۹۸۵/۲ گرم است (ر . ك : العقد المنير ، سيّد موسى حسينى مازندرانى : ص ۲۷۱) .

  • نام منبع :
    دانشنامه قرآن و حديث 3
    سایر پدیدآورندگان :
    مسعودي،عبدالهادي؛موسوي،سيد رسول؛پسنديده،عباس؛مجيدي،غلام حسين؛شيخي،حميد رضا
    تعداد جلد :
    16
    ناشر :
    دارالحدیث
    محل نشر :
    قم
    تاریخ انتشار :
    1390
    نوبت چاپ :
    اول
تعداد بازدید : 196736
صفحه از 559
پرینت  ارسال به