353
دانشنامه قرآن و حديث 3

ازدواج دانست و جالب توجّه ، آن كه در هيچ يك از اين گزارش ها ، سخنى از درخواست قبلى دختر يا خانواده او به ميان نيامده است و ارتباطى با مهر (صَداق) ندارد .
به طور كلّى ، گزارش هاى فراوان در سرتاسر كتب حديثى و فقهى ، ترديدى بر جا نمى نهند كه مَهر اندك و سبُك ، پسنديده و مورد سفارش اسلام است ؛ ولى اين ، مانع از آن نيست كه مسلمانان براى استوار كردن پيوند ازدواج ، هديه هايى را به همسران خود يا به ديگر نزديكانى كه تازه ازدواج كرده اند ، نثار كنند .
به سخن ديگر ، مهر و تعيين مقدار آن ، پيش از ازدواج است و از اين رو ، بايد آن را اندك و آسان گرفت تا ازدواج ، رونق گيرد و نِحله (بخشش) ، مربوط به پس از عقد ازدواج يا پيش از برقرارى زندگى مشترك است ، تا دل همسران به هم نزديك تر گردد و پيوند نورُسته ، قوّت يابد .


دانشنامه قرآن و حديث 3
352

سادگى و ارزانى اين جهيزيه دارد . بر اين پايه هم بايد گفت كه مهر السنّه ، مبلغى نه چندان زياد است كه با آن ، تنها مى توان اثاثيه ضرورى ، ساده و اوّليه يك خانه كوچك را تهيّه نمود .

هديه ازدواج

اندك بودن مَهر السنّه و تأكيد پيشوايان دين بر آسان گيرى در تعيين مَهريه ، عمدتا به خاطر رفع موانع ازدواج و ترغيب به ايجاد رابطه زناشويى ميان جوانان امّت اسلامى است ؛ امّا اين ، به هيچ روى ، به معناى ناپسند بودن تبادل هديه ميان دو همسر يا خانواده هاى آنها نيست . هر يك از دو سوى رابطه يا خويشاوندان آنها مى توانند براى تحكيم بيشتر ازدواج ، هديه هايى ارزان يا گران قيمت ، به ديگر سو بدهند .
پيشوايان دينى ما ، در كنار عمل به سنّت نبوى در مَهر و تأكيد بر فراتر نرفتن از آن ، گاه هديه هاى پرارزشى را به همسران خود بخشيده اند و نام آن را نه مهر كه «نِحله (هديه)» نهاده اند . ۱ آنان گاه هديه هايى به صورت مزرعه ، باغ و... را به خانواده هايى نوپا مى بخشيدند و قصدشان ، بى نياز كردن آنان از تكيه بر ديگران بود . ۲ البتّه از اين نمونه ها ، در گزارش تاريخ ، فراوان نيست ، به گونه اى كه مى توان هر يك را مختصّ حالت خاص و برآمده از فضا و موقعيت ويژه آن

1.در گزارش ازدواج امام جواد عليه السلام با دختر مأمون آمده است كه ايشان مَهر را همان مهر السنّه قرار داد و صد هزار درهم نيز به عنوان نحله به همسرش بخشيد (كتاب من لا يحضره الفقيه : ج ۳ ص ۳۹۸) .

2.امام حسين عليه السلام پس از ردّ خواستگارى يزيد از امّ كلثوم (دختر عبد اللّه جعفر) ، او را به عقد پسرعمويش ، قاسم بن محمّد بن جعفر ، در آورد و براى رويارويى با پيشنهاد اعطاى كمك مالى يزيد به اين خانواده ، مزرعه حاصلخيز خود را در وادى عقيق ، به آن دو بخشيد (ر . ك : تاريخ دمشق : ج ۵۷ ص ۲۴۵ ، الكامل ، مُبرَّد : ج ۳ ص ۱۱۲۹) .

  • نام منبع :
    دانشنامه قرآن و حديث 3
    سایر پدیدآورندگان :
    مسعودي،عبدالهادي؛موسوي،سيد رسول؛پسنديده،عباس؛مجيدي،غلام حسين؛شيخي،حميد رضا
    تعداد جلد :
    16
    ناشر :
    دارالحدیث
    محل نشر :
    قم
    تاریخ انتشار :
    1390
    نوبت چاپ :
    اول
تعداد بازدید : 196704
صفحه از 559
پرینت  ارسال به