87
دانشنامه قرآن و حديث 3

«پس چرا از نسل هاى پيش از شما خردمندانى نبودند كه [ مردم را ] از فساد در زمين ، باز دارند ، جز اندكى از كسانى كه از ميان آنان نجاتشان داديم؟ و كسانى كه ستم كردند ، به دنبال ناز و نعمتى كه در آن بودند ، رفتند و آنان ، بزهكار بودند» .

«و چه بسيار شهرها را كه [ مردمش ] ستمكار بودند ، در هم شكستيم و پس از آنها ، قومى ديگر پديد آورديم . پس چون عذاب ما را احساس كردند ، به ناگاه از آن مى گريختند. [ هان! ] مگريزيد و به سوى آنچه در آن متنعّم بوديد و [ به سوى ]سراهايتان باز گرديد . باشد كه مورد پرسش قرار گيريد» .

«و چون بخواهيم شهرى را هلاك گردانيم ، خوش گذران هاى آن را وا مى داريم تا در آن به انحراف [ و فساد ] بپردازند و در نتيجه ، عذاب بر آن [ شهر ] لازم گردد. پس آن را [ يكسره ] زير و زِبَر مى كنيم» .

ر . ك : زخرف : آيه 23 ـ 25 ، سبأ : آيه 34 ـ 35 ، مؤمنون : آيه 33 .

حديث

۷۹.امام باقر عليه السلامـ در باره اين سخن خداوند متعال :«و هر گاه بخواهيم شهرى را هلاك گردانيم ، خوش گذران هاى آن [شهر] را وا مى داريم »ـ :يعنى بزرگان آن را وا مى داريم .

۸۰.امام على عليه السلامـ در خطبه قاصعه ـ :و توانگرانِ مُرفّهِ امّت ها، به خاطر داشتن نعمت هاى فراوان ، دچار غرور و تعصّب شدند و گفتند : «ما ثروت و فرزندان بيشترى داريم و ما گرفتار عذاب نمى شويم» .

5 / 8

انحصارطلبى

۸۱.امام على عليه السلامـ در حكمت هاى منسوب به ايشان ـ :انحصارطلبى ، موجب حسادت مى شود و حسادت ، موجب كينه ورزى و كينه ، موجب اختلاف و اختلاف ، موجب پراكندگى و پراكندگى ، موجب ناتوانى و ناتوانى ، موجب خوارى ، و [البتّه] خوارى ، موجب زوال دولت و از دست رفتن نعمت است .


دانشنامه قرآن و حديث 3
86

« فَلَوْلَا كَانَ مِنَ الْقُرُونِ مِن قَبْلِكُمْ أُوْلُواْ بَقِيَّةٍ يَنْهَوْنَ عَنِ الْفَسَادِ فِى الْأَرْضِ إِلَّا قَلِيلاً مِّمَّنْ أَنجَيْنَا مِنْهُمْ وَ اتَّبَعَ الَّذِينَ ظَلَمُواْ مَا أُتْرِفُواْ فِيهِ وَ كَانُواْ مُجْرِمِينَ » . ۱

« وَ كَمْ قَصَمْنَا مِن قَرْيَةٍ كَانَتْ ظَالِمَةً وَ أَنشَأْنَا بَعْدَهَا قَوْمًا ءَاخَرِينَ * فَلَمَّا أَحَسُّواْ بَأْسَنَا إِذَا هُم مِّنْهَا يَرْكُضُونَ * لَا تَرْكُضُواْ وَ ارْجِعُواْ إِلَى مَا أُتْرِفْتُمْ فِيهِ وَ مَسَاكِنِكُمْ لَعَلَّكُمْ تُسْئلُونَ » . ۲

« وَ إِذَا أَرَدْنَا أَن نُّهْلِكَ قَرْيَةً أَمَرْنَا مُتْرَفِيهَا فَفَسَقُواْ فِيهَا فَحَقَّ عَلَيْهَا الْقَوْلُ فَدَمَّرْنَاهَا تَدْمِيرًا » . ۳

راجع: الزخرف : 23 ـ 25 ، سبأ : 34 و 35 ، المؤمنون : 33.

الحديث

۷۹.الإمام الباقر عليه السلامـ في قَولِ اللّهِ تَعالى :« وَ إِذَا أَرَدْنَا أَن نُّهْلِكَ قَرْيَةً أَمَرْنَا مُتْرَفِيهَا »ـ :تَفسيرُها أمَرنا أكابِرَها . ۴

۸۰.الإمام عليّ عليه السلامـ في خُطبَتِهِ القاصِعَةِ ـ :أمَّا الأَغنِياءُ مِن مُترَفَةِ الاُمَمِ ، فَتَعَصَّبوا لِاثارِ مَواقِعِ النِّعَمِ فَقالوا : « نَحْنُ أَكْثَرُ أَمْوَالًا وَ أَوْلَادًا وَ مَا نَحْنُ بِمُعَذَّبِينَ »۵ . ۶

5 / 8

الِاستِئثار

۸۱.الإمام عليّ عليه السلامـ فِي الحِكَمِ المَنسوبَةِ إلَيهِ ـ :الاِستِئثارُ ۷ يوجِبُ الحَسَدَ ، وَالحَسَدُ
يوجِبُ البِغضَةَ ، وَالبِغضَةُ توجِبُ الاِختِلافَ ، وَالاِختِلافُ يوجِبُ الفُرقَةَ ، وَالفُرقَةُ توجِبُ الضَّعفَ ، وَالضَّعفُ يوجِبُ الذُّلَّ ، وَالذُّلُّ يوجِبُ زَوالَ الدَّولَةِ وذَهابَ النِّعمَةِ . ۸

1.هود : ۱۱۶ .

2.الأنبياء : ۱۱ ـ ۱۳ .

3.الإسراء : ۱۶ .

4.تفسير العيّاشي : ج ۲ ص ۲۸۴ ح ۳۵ عن حمران ، بحار الأنوار : ج ۵ ص ۲۰۸ ح ۴۷ .

5.سبأ : ۳۵ .

6.نهج البلاغة : الخطبة ۱۹۲ ، بحار الأنوار : ج ۱۴ ص ۴۷۱ ح ۳۷ .

7.استأثر فلان بالشيء : أي استبدّ به (الصحاح : ج ۲ ص ۵۷۵ «أثر»).

8.شرح نهج البلاغة لابن أبي الحديد : ج ۲۰ ص ۳۴۵ ح ۹۶۱ .

  • نام منبع :
    دانشنامه قرآن و حديث 3
    سایر پدیدآورندگان :
    مسعودي،عبدالهادي؛موسوي،سيد رسول؛پسنديده،عباس؛مجيدي،غلام حسين؛شيخي،حميد رضا
    تعداد جلد :
    16
    ناشر :
    دارالحدیث
    محل نشر :
    قم
    تاریخ انتشار :
    1390
    نوبت چاپ :
    اول
تعداد بازدید : 196534
صفحه از 559
پرینت  ارسال به