21
دانشنامه قرآن و حديث 2

ج ـ صيغه عقد اخوّت ، ايراد محتوايى دارد

آنچه به عنوان صيغه عقد اخوّت مطرح شده ، از نظر محتوا نيز بى اشكال نيست ؛ زيرا :
اوّلاً همان طور كه اشاره كرديم ، حقوق برادرىِ دينى كه در احاديث اسلامى مورد تأكيد قرار گرفته ، قابل اسقاط نيست .
ثانيا با عنايت به اين كه آينده انسان ، قابل پيش بينى نيست ، تعهّد شرعى به اين كه شخص متعهّد ، بدون همراهى او به بهشت نرود ، در صورتى كه همراه ، مستحقّ شفاعت نباشد ، صحيح نيست.

د ـ مكروه بودن اجبار خود بر چيزى

آخرين نكته ، اين است كه از منظر احاديث اهل بيت عليهم السلام ، ايجاد تعهّدات وجوبى براى خود ، نه تنها ممدوح نيست ، بلكه مذموم است. ۱ بنا بر اين ، حاصل بررسى هاى انجام شده نشان مى دهد كه ايجاد تعهّد شرعى با صيغه عقد اخوّت مورد اشاره ، اگر مذموم نباشد ، بى ترديد ، اقدامى در خور ستايش نخواهد بود.

1.ر . ك : وسائل الشيعة: ج ۲۳ ص ۳۰۳ (باب ششم : كراهة إيجاب الشى ء على النفس دائما) .


دانشنامه قرآن و حديث 2
20

پس قبول نمايد طرف مقابل از براى خود يا موكّل خود به لفظى كه دلالت بر قبول نمايد . پس ساقط كنند از همديگر ، جميع حقوق اخوّت را ، ماسِواى دعا و زيارت . ۱
در اين باره ، چند نكته ، قابل تأمّل و بررسى است:

الف ـ برادرىِ اسلامى ، نيازى به اجراى صيغه عقد ندارد

پيوند برادرى (اخوّت) در امّت اسلامى ، مورد تأكيد قرآن و احاديث اسلامى است و همان طور كه اشاره كرديم ، آثار شرعى و حقوق اجتماعى ويژه اى دارد كه ترتّب آن ، نيازى به اجراى صيغه عقد اخوّت ندارد ، در عين حال كه قابل اسقاط هم نيست.

ب ـ صيغه عقد اخوّت ، از اهل بيت عليهم السلام نرسيده است

در هيچ حديثى به اجراى صيغه عقد اخوّت ، توصيه نشده و آنچه محدّث نورى نقل كرده ، به تصريح خود وى ، روايت شده از اهل بيت عليهم السلام نيست. در جريان ايجاد برادرى ميان مسلمانان در سال اوّل هجرت نيز چيزى به عنوان صيغه عقد اخوّت وجود نداشته است . ظاهرا اين صيغه ، ساخته كسى است كه از باب خيرخواهى ، براى تقويت دوستى و برادرى ميان مسلمانان ، آن را انشا كرده است.
همچنين متنى كه صاحب رياض العلماء ، بدان اشاره كرده ، چنان كه محدّث نورى آورده ، يافته نشده ، و اگر چنين متنى وجود داشت ، بى ترديد ، لااقل در شرايط كنونى از طريق جستجوى رايانه اى دستيابى به آن ، ممكن بود . شايد مقصود وى از متن مورد اشاره ، همان حديثى است كه دلالت دارد پيامبر خدا در روز عيد غدير ، امام على عليه السلام را به برادرى برگزيد .

1.مفاتيح الجنان : ص ۲۹۱ .

  • نام منبع :
    دانشنامه قرآن و حديث 2
    سایر پدیدآورندگان :
    موسوي،سيد رسول؛حسيني،سيد رضا؛مسعودي،عبدالهادي؛ديلمي،احمد؛محسني نيا،محمّد رضا؛وهّابي،محمّد رضا؛شيخي،حميد رضا
    تعداد جلد :
    16
    ناشر :
    دارالحدیث
    محل نشر :
    قم
    تاریخ انتشار :
    1390
    نوبت چاپ :
    اول
تعداد بازدید : 200836
صفحه از 592
پرینت  ارسال به