245
دانشنامه قرآن و حديث 2

۹۳.امام صادق عليه السلام :بنده مؤمن ، به خانواده خود، چندان علم و ادبِ نيكو ارث مى دهد كه همه آنان را وارد بهشت مى گرداند ، به طورى كه تمام آنها را ، از كوچك و بزرگ و خادم و پناهنده ، در بهشت مى يابد ، و بنده گنهكار ، براى خانواده خود، چندان ادب بد به ارث مى گذارد كه همه آنان را به دوزخ مى بَرد ، به طورى كه تمام افراد خانواده اش را ، از كوچك و بزرگ و خادم و پناهنده ، در آن جا مى يابد.

ر . ك : ص 271 (ادب / فصل پنجم : ادب آموزان «مربيّان») .

3 / 3

تلاش

۹۴.امام على عليه السلام :خِرَد ، خدادادى است و ادب ، اكتسابى.

۹۵.امام على عليه السلام :بر خردمند است كه بدى ها [و معايب] خود را در دين و انديشه و اخلاق و ادب [ در رفتار] ، شماره كند و آنها را در سينه [ و حافظه ] اش يا در نوشته اى گرد آورَد و براى از بين بردن آنها بكوشد.

۹۶.امام صادق عليه السلام :لقمان ، فرزندش باثار را پند داد ، به گونه اى كه او شكُفت و باز شد . ۱ از جمله پندهايش اين بود كه ... : فرزندم! اگر در خُردى ادب بياموزى، در بزرگى از آن سود مى برى ، و هر كه به ادب توانگر شود ، بدان اهتمام مى ورزد ، و هر كه به ادب اهتمام ورزد ، در صدد به دست آوردن دانش آن بر مى آيد ، و هر كه در صدد دانش آن بر آيد ، عطش جويندگىِ او شدّت مى گيرد ، و هر كه عطش جويندگى اش شدّت گيرد ، به سود آن دست مى يابد .
پس ادب را عادت خويش گردان ؛ زيرا تو جانشين گذشتگانت هستى ، و با ادب ، به آيندگانت سود مى رسانى ، و مشتاقان [ادب] ، در آن به تو اميد مى بندند ، و بيمناكان از هيبت تو [كه با ادب حاصل شده است ، ] مى هراسند . از سستى كردن در تحصيل ادب و جستن غير ادب ، دورى كن ، كه [ با وجود برخوردارى ات از ادب ]اگر دنيا را از تو به زور بگيرند ، آخرت را هرگز نمى توانند از تو بگيرند و هر گاه طلب علم در جايگاه هايش را از كف بدهى ، آخرت را از تو گرفته اند. در روزها و شب ها و ساعت هاى عمرت ، سهمى براى تحصيل علم قرار ده ؛ زيرا تو براى از كف دادن علم ، عاملى بزرگ تر از ترك آن نخواهى يافت».

1.«باثار» نام پسر لقمان است (الميزان فى تفسير القرآن: ج ۱۶ ص۲۲۳) كه از وى به نانان و نامان (الأمالى صدوق: ص۷۶۶) ، ناتان (بحار الأنوار: ج ۱۰۸ ص۱۷۵) و فاتان (وسائل الشيعة: ج ۱۱ ص۱۷۰) نيز نام برده شده است . و مراد از شكفتن و باز شدن ، تأثير كلام و پند لقمان در فرزندش است ، به گونه اى كه او را شكوفا كرده و به فعليت رسانده است .


دانشنامه قرآن و حديث 2
244

۹۳.الإمام الصادق عليه السلام :لا يَزالُ العَبدُ المُؤمِنُ يورِثُ أهلَ بَيتِهِ العِلمَ وَالأَدَبَ الصّالِحَ ، حَتّى يُدخِلَهُمُ الجَنَّةَ جَميعاً ؛ حَتّى لا يَفقِدَ مِنهُم صَغيراً ولا كَبيراً ولا خادِماً ولا جاراً . ولا يَزالُ العَبدُ العاصي يورِثُ أهلَ بَيتِهِ الأَدَبَ السَّيِّئَ ، حَتّى يُدخِلَهُمُ النّارَ جَميعاً ؛ حَتّى لا يَفقِدَ فيها مِن أهلِ بَيتِهِ صَغيراً ولا كَبيراً ولا خادِماً ولا جاراً . ۱

راجع: ص 270 (الأدب / الفصل الخامس : أولياء التأديب) .

3 / 3

الاِجتِهادُ

۹۴.الإمام عليّ عليه السلام :العُقولُ مَواهِبُ ، وَالآدابُ مَكاسِبُ . ۲

۹۵.عنه عليه السلام :عَلَى العاقِلِ أن يُحصِيَ عَلى نَفسِهِ مَساوِيَها فِي الدّينِ وَالرَّأيِ وَالأَخلاقِ وَالأَدَبِ ، فَيَجمَعُ ذلِكَ في صَدرِهِ أو في كِتابٍ ويَعمَلُ في إزالَتِها . ۳

۹۶.الإمام الصّادق عليه السلام :وَعَظَ لُقمانُ لِابنِهِ باثارَ حَتّى تَفَطَّرَ وانشَقَّ ، وكانَ فيما وَعَظَهُ بِهِ . . . : يا بُنَيَّ ، إن تَأَدَّبتَ صَغيرا انتَفَعتَ بِهِ كَبيرا ، ومَن غَنِيَ بِالأَدَبِ اهتَمَّ بِهِ ، ومَنِ اهتَمَّ بِهِ تَكَلَّفَ عِلمَهُ ، ومَن تَكَلَّفَ عِلمَهُ اشتَدَّ طَلَبُهُ ، ومَنِ اشتَدَّ طَلَبُهُ أدرَكَ مَنفَعَتَهُ ؛ فَاتَّخِذهُ عادَةً ، فَإِنَّكَ تَخلُفُ في سَلَفِكَ ، وتَنفَعُ بِهِ مَن خَلَفَكَ ، ويَرتَجيكَ فيهِ راغِبٌ ،
ويَخشى صَولَتَكَ راهِبٌ ، وإيّاكَ وَالكَسَلَ عَنهُ وَالطَّلبَ لِغَيرِهِ ، فَإِن غُلِبتَ عَلَى الدُّنيا فَلا تُغلَبَنَّ عَلَى الآخِرَةِ ، وإذا فاتَكَ طَلَبُ العِلمِ في مَظانِّهِ فَقَد غُلِبتَ عَلَى الآخِرَةِ ، وَاجعَل في أيّامِكَ ولَياليكَ وساعاتِكَ لِنَفسِكَ نَصيبا في طَلَبِ العِلمِ ، فَإِنَّكَ لَن تَجِدَ لَهُ تَضييعا أشَدَّ مِن تَركِهِ . ۴

1.. دعائم الإسلام: ج ۱ ص ۸۲ ، مستدرك الوسائل : ج ۱۲ ص ۲۰۱ ح ۱۳۸۸۱ .

2.. كنز الفوائد: ج ۱ ص ۱۹۹ ، غرر الحكم: ج ۱ ص ۵۹ ح ۲۲۷ ، بحار الأنوار: ج ۱ ص ۱۶۰ ح ۴۴.

3.. مطالب السؤول : ج ۱ ص ۲۱۲ ؛ بحار الأنوار: ج ۷۸ ص ۶ ح ۵۸ .

4.. تفسير القمّي: ج ۲ ص ۱۶۳ عن حمّاد بن عيسى ، بحار الأنوار: ج ۱۳ ص ۴۱۱ ح ۲ .

  • نام منبع :
    دانشنامه قرآن و حديث 2
    سایر پدیدآورندگان :
    موسوي،سيد رسول؛حسيني،سيد رضا؛مسعودي،عبدالهادي؛ديلمي،احمد؛محسني نيا،محمّد رضا؛وهّابي،محمّد رضا؛شيخي،حميد رضا
    تعداد جلد :
    16
    ناشر :
    دارالحدیث
    محل نشر :
    قم
    تاریخ انتشار :
    1390
    نوبت چاپ :
    اول
تعداد بازدید : 200776
صفحه از 592
پرینت  ارسال به