با عنايت به اين كه روايات دسته اوّل و دوم ، نه از نظر سند ، قابل اعتمادند و نه از نظر مضمون ، هماهنگ ، نمى توانند اثبات كنند كه «الصلاة خير من النوم» ، جزء اذانِ نخستين بوده است ؛ بلكه همان طور كه در شمارى از احاديث اهل بيت عليهم السلام و كلمات برخى از صحابه و تابعيان آمده است ، اين جمله پس از پيامبر صلى الله عليه و آله به اذان افزوده شده است . و اينك ، گزارش برخى از اين متون :
1 . گزارش الكافى :
عن معاوية بن وهب قال : سَأَلتُ أبا عَبدِ اللّهِ عليه السلام عَنِ التَّثويبِ فِى الأَذانِ وَ الإِقامَةِ فَقالَ: ما نَعرِفُهُ . ¹
معاوية بن وهب گفت : از امام صادق عليه السلام در باره ذكر جمله «الصلاة خير من النوم» در اذان و اقامه پرسيدم . فرمود : «ما از چنين چيزى خبر نداريم [ و قبولش نداريم ]» .
2 . گزارش المصنّفِ عبد الرزّاق :
عن ابن جريج : أخبرنى عمرو بن حفص أنّ سعدا (المؤذّن) أوّل من قال : الصلاة خير من النوم فى خلافة عمر ... قال : بدعة ، ثمّ تركه ، وَ أنّ بلالاً لم يؤذّن لعمر . ²
ابن جُرَيج گفت : عمرو بن حفص به من خبر داد كه سعدِ مؤذّن ، نخستين كسى بود كه گفت : «الصلاة خير من النوم» و اين ، در خلافت عمر بود ... . [عمر] گفت : بدعت است ؛ امّا بعدها آن را آزاد گذاشت . بلال براى عمر ، اذان نگفت .
3 . گزارش المصنّفِ عبد الرزّاق :
أخبرنى (حسن) بن مسلم أنّ رجلاً سأل طاووسا جالسا مع القوم فقال : يا أبا عبد الرحمن! متى قيل : الصلاة خير من النوم؟ فقال طاووس : أما إنّها لم تُقَل على عهد رسول اللّه صلى الله عليه و آله ، و لكنّ بلالاً سمعها فى زمان أبى بكر بعد وفاة

بلال نزد پيامبر صلى الله عليه و آله آمد كه ايشان را براى نماز صبح خبر كند . ديد كه پيامبر صلى الله عليه و آله خواب است . گفت : «الصلاة خير من النوم» و اين جمله در اذان پذيرفته شد .
روايات ديگرى نيز در سنن ابن ماجة ، ¹ مسند ابن حنبل ، ² سنن الدارمى ³ و الطبقات ابن سعد ⁴ بر اين معنا دلالت دارند ؛ امّا اين روايات، هيچ يك، سند صحيحى ندارند .
دسته سوم : رواياتى كه بند ياد شده را به دستور و يا تأييد خليفه دوم مستند كرده اند ، مانند آنچه در سنن الدارقُطْنى از محمّد بن مخلّد ، از محمّد بن اسماعيل حسّانى ، از وكيع ، از سفيان ، از محمّد بن عجلان ، از نافع ، از ابن عمر ، از عمر نقل شده است كه به مؤذّن خويش گفت :
إذا بلغت «حىّ على الفلاح» فى الفجر ، فقل : الصلاة خير من النوم ، الصلاة خير من النوم . ⁵
در اذان صبح ، هر گاه به «حىَّ على الفلاح» رسيدى ، بگو : الصلاة خير من النوم ، الصلاة خير من النوم .
در موطّأ مالك نيز آمده است :
إنّ المؤذّن جاء إلى عمر بن الخطّاب يؤذنه لصلاة الصبح ، فوجده نائما ، فقال : «الصلاة خير من النوم» ، فأمره عمر أن يجعلها فى نداء الصبح . ⁶
مؤذّن ، نزد عمر بن خطّاب آمد تا او را براى نماز صبح خبر كند . ديد كه خواب است . پس گفت : الصلاة خير من النوم . عمر به او دستور داد كه از آن پس ، اين جمله را در اذان صبح بگويد .