483
دانشنامه قرآن و حديث 2

۲۰۵.كتاب من لايحضره الفقيه :پيامبر خدا ، دو مؤذّن داشت : يكى بلال و ديگرى ابن اُمّ مكتوم . ابن اُمّ مكتوم ، نابينا بود و پيش از صبح ، اذان مى گفت ؛ امّا بلال ، صبح كه مى شد ، اذان مى گفت . پيامبر صلى الله عليه و آله فرمود : «ابن اُمّ مكتوم ، شب هنگام ، اذان مى گويد . بنا بر اين، هر گاه اذان او را شنيديد ، بخوريد و بياشاميد تا آن كه اذان بلال را بشنويد» .
اهل سنّت ، اين حديث را تغيير داده اند و گفته اند كه ايشان صلى الله عليه و آله فرمود : «بلال ، شب هنگام ، اذان مى گويد . بنا بر اين ، هر گاه اذانش را شنيديد ، بخوريد و بياشاميد تا آن كه اذانِ ابن اُمّ مكتوم را بشنويد» .

۲۰۶.امام صادق عليه السلام :بلال و ابن اُمّ مكتوم براى پيامبر صلى الله عليه و آله اذان مى گفتند . ابن اُمّ مكتوم ـ كه نابينا بود ـ ، شب هنگام اذان مى گفت و بلال ، زمانى اذان مى گفت كه سپيده مى زد . از اين رو، پيامبر صلى الله عليه و آله فرمود : «هر گاه صداى بلال را شنيديد ، از خوردن و آشاميدن ، دست بكشيد ؛ چرا كه وارد صبح شده ايد» .

۲۰۷.امام صادق عليه السلام :ابن اُمّ مكتوم ، اذان صبح را گفت . مردى بر پيامبر خدا گذشت و ايشان مشغول خوردن سَحَرى بود و او را تعارف به خوردن نمود .
گفت : اى پيامبر خدا! مؤذّن ، اذان فجر را گفت!
پيامبر صلى الله عليه و آله فرمود : «اين ، ابن اُمّ مكتوم است و او شب هنگام ، اذان مى گويد . هر گاه بلال اذان گفت ، خوددارى كن» .

ج ـ پيامبر صلى الله عليه و آله ، سه مؤذّن داشته است

۲۰۸.الطبقات الكبرىـ به نقل از عامر ـ :پيامبر خدا ، سه مؤذّن داشت : بلال ، ابو محذوره و عمرو بن اُمّ مكتوم . در غياب بلال ، ابو محذوره اذان مى گفت و در غياب ابو محذوره ، عمرو بن اُمّ مكتوم .

دانشنامه قرآن و حديث 2
482

۲۰۵.كتاب من لا يحضره الفقيه :كانَ لِرَسولِ اللّهِ صلى الله عليه و آله مُؤَذِّنانِ : أحَدُهُما بِلالٌ وَالآخَرُ ابنُ اُمِّ مَكتومٍ ، وكانَ ابنُ اُمِّ مَكتومٍ أعمى ، وكانَ يُؤَذِّنُ قَبلَ الصُّبحِ ، وكانَ بِلالٌ يُؤَذِّنُ بَعدَ الصُّبحِ ، فَقالَ النَّبِيُّ صلى الله عليه و آله : إنَّ ابنَ اُمِّ مَكتومٍ يُؤَذِّنُ بِاللَّيلِ ، فَإِذا سَمِعتُم أذانَهُ فَكُلوا وَاشرَبوا حَتّى تَسمَعوا أذانَ بِلالٍ . فَغَيَّرَتِ العامَّهُ هذَا الحَديثَ عَن جِهَتِهِ وقالوا : إنَّهُ صلى الله عليه و آله قالَ : إنَّ بِلالاً يُؤَذِّنُ بِلَيلٍ ، فَإِذا سَمِعتُم أذانَهُ فَكُلوا وَاشرَبوا حَتّى تَسمَعوا أذانَ ابنِ اُمِّ مَكتومٍ ! ۱

۲۰۶.الإمام الصادق عليه السلام :كانَ بِلالٌ يُؤَذِّنُ لِلنَّبِيِّ صلى الله عليه و آله وَابنُ اُمِّ مَكتومٍ ـ وكانَ أعمى ـ يُؤَذِّنُ بِلَيلٍ ويُؤَذِّنُ بِلالٌ حينَ يَطلُعَ الفَجرُ ، فَقالَ النَّبِيُّ صلى الله عليه و آله : إذا سَمِعتُم صَوتَ بِلالٍ فَدَعُوا الطَّعامَ وَالشَّرابَ فَقَد أصبَحتُم . ۲

۲۰۷.عنه عليه السلام :أذَّنَ ابنُ اُمِّ مَكتومٍ لِصَلاةِ الغَداةِ ، ومَرَّ رَجُلٌ بِرَسولِ اللّهِ صلى الله عليه و آله وهُوَ يَتَسَحَّرُ ، فَدَعاهُ أن يَأكُلَ مَعَهُ ، فَقالَ : يا رَسولَ اللّهِ ، قَد أذَّنَ المُؤَذِّنُ لِلفَجرِ ! فَقالَ : إنَّ هذَا ابنُ اُمِّ مَكتومٍ وهُوَ يُؤَذِّنُ بِلَيلٍ ، فَإِذا أذَّنَ بِلالٌ فَعِندَ ذلِكَ فَأَمسِك . ۳

ج ـ كانَ لَهُ ثَلاثَةُ مُؤَذِّنينَ

۲۰۸.الطبقات الكبرى عن عامر :كانَ لِرَسولِ اللّهِ صلى الله عليه و آله ثَلاثَةُ مُؤَذِّنينَ : بِلالٌ وأبو مَحذورَةَ وعَمرُو بنُ اُمِّ مَكتومٍ ، فَإِذا غابَ بِلالٌ أذَّنَ أبو مَحذورَةَ ، وإذا غابَ أبو مَحذورَةَ أذَّنَ عَمرُو بنُ اُمِّ مَكتومٍ . ۴

1.. كتاب من لا يحضره الفقيه : ج ۱ ص ۲۹۷ ح ۹۰۵ و ۹۰۶ ، بحار الأنوار : ج ۸۳ ص ۱۱۱ ح ۱۲ .

2.. الكافي : ج ۴ ص ۹۸ ح ۳ ، تهذيب الأحكام: ج ۴ ص ۱۸۴ ح ۵۱۳ وليس فيه «وابن اُمّ مكتوم ـ وكان أعمى ـ يؤذّن بليل» وكلاهما عن الحلبي ، بحار الأنوار: ج ۲۲ ص ۲۶۵ ح ۷ .

3.. الكافي : ج ۴ ص ۹۸ ح ۱ عن زرارة ، بحار الأنوار: ج ۸۳ ص ۱۳۲ ح ۹۸ .

4.. الطبقات الكبرى : ج ۳ ص ۲۳۴ ، السنن الكبرى : ج ۱ ص ۶۳۰ ح ۲۰۱۶ ، صحيح ابن خزيمة : ج ۱ ص ۲۱۲ ح ۴۰۸ كلاهما عن عائشة وليس فيهما ذيله من «فإذا غاب بلال ...» .

  • نام منبع :
    دانشنامه قرآن و حديث 2
    پدیدآورنده :
    سایر پدیدآورندگان :
    موسوي،سيد رسول؛حسيني،سيد رضا؛مسعودي،عبدالهادي؛ديلمي،احمد؛محسني نيا،محمّد رضا؛وهّابي،محمّد رضا؛شيخي،حميد رضا
    تعداد جلد :
    16
    ناشر :
    دارالحدیث
    محل نشر :
    قم
    تاریخ انتشار :
    1390
    نوبت چاپ :
    اول
تعداد بازدید : 200914
صفحه از 592
پرینت  ارسال به