219
دانشنامه قرآن و حديث 1

فصل يكم : بر حذر داشتن از انحصارطلبى

1 / 1

خطر انحصارطلبى

۱.امام على عليه السلام :هر كه در اموالْ انحصارطلبى كند ، نابود مى شود .

۲.امام على عليه السلامـ در فرمان حكومتى اش به مالك اشتر ـ :از انحصارطلبى در آنچه مردم در آن برابرند ، و غفلت از آنچه در حوزه مسئوليت تو قرار دارد و در برابر ديدگان [مردم ]روشن است ، بپرهيز ؛ زيرا تو ، به خاطر ديگران مؤاخذه خواهى شد ۱ و به زودى پرده هاى امور از برابر ديدگانت كنار خواهد رفت و داد ستم ديده از تو گرفته خواهد شد .

۳.امام على عليه السلامـ در باره كشته شدن عثمان ـ :اگر به كشتن او فرمان داده بودم ، هر آينه قاتل بودم، و اگر از اين كار نهى (منع) كرده بودم، بى گمان ، ياور او به شمار مى آمدم.
امّا كسى كه او را يارى داده ، نمى تواند بگويد : «كسى كه او را وا نهاد ، من از او بهترم» و كسى كه او را يارى نرسانده است ، نمى تواند بگويد : «كسى كه او را يارى داد ، از من بهتر است» .
اينك من مسئله او (عثمان) را براى شما خلاصه و جامع مى گويم : او انحصارطلبى كرد و بد انحصارطلبى كرد . شما نيز ناشكيبى كرديد و بد ناشكيبى كرديد (هر دو از حد گذرانديد) ، و خداوند را در باره انحصارطلب و ناشكيب ، حُكمى است قطعى [كه در آينده يا قيامت ، تحقّق خواهد يافت] .

1.يعنى تو در قيامت ، به خاطر كارى كه ديگران از آن بهره برده اند و تو از آن سودى نبرده اى ، مؤاخذه و مجازات خواهى شد . احتمال هم دارد كه مراد از «لغيرك (ديگران)» در متن عربى ، «مظلوم» باشد . م .


دانشنامه قرآن و حديث 1
218

الفصل الأوّل : التحذير من الاستئثار

1 / 1

خَطَرُ الاستِئثارِ

۱.الإمام عليّ عليه السلام :مَن يَستَأثِر مِنَ الأَموالِ يَهلِك . ۱

۲.عنه عليه السلامـ في عَهدِهِ إلى مالِكٍ الأَشتَرِ ـ :إيّاكَ وَالاِستِئثارَ بِمَا النّاسُ فيهِ اُسوَةٌ ، وَالتَّغابيَ عَمّا تُعنى بِهِ مِمّا قَد وَضَحَ لِلعُيونِ ؛ فَإِنَّهُ مَأخوذٌ مِنكَ لِغَيرِكَ ، وعَمّا قَليلٍ تَنكَشِفُ عَنكَ أغطِيَةُ الاُمورِ ويُنتَصَفُ مِنكَ لِلمَظلومِ . ۲

۳.عنه عليه السلامـ في مَعنى قَتلِ عُثمانَ ـ :لَو أمَرتُ بِهِ لَكُنتُ قاتِلاً ، أو نَهَيتُ عَنهُ لَكُنتُ ناصِرا ، غَيرَ أنَّ مَن نَصَرَهُ لا يَستَطيعُ أن يَقولَ : خَذَلَهُ مَن أنَا خَيرٌ مِنهُ ، ومَن خَذَلَهُ لا يَستَطيعُ أن يَقولَ : نَصَرَهُ مَن هُوَ خَيرٌ مِنّي . وأنَا جامِعٌ لَكُم أمرَهُ : اِستَأثَرَ فَأَساءَ الأَثَرَةَ ، وجَزِعتُم فَأَسَأتُمُ الجَزَعَ ، وللّهِِ حُكمٌ واقِعٌ فِي المُستَأثِرِ وَالجازِعِ . ۳

1.تحف العقول : ص ۲۱۷ ، بحار الأنوار : ج ۷۸ ص ۵۶ ح ۱۱۸.

2.نهج البلاغة : الكتاب ۵۳ ، تحف العقول : ص ۱۴۷ ، عيون الحكم والمواعظ : ص ۱۰۰ ح ۲۲۹۶ وليس فيه ذيله من «وعمّا قليل تنكشف» وكلاهما نحوه ، بحار الأنوار : ج ۳۳ ص ۶۱۱ ح ۷۴۰ .

3.نهج البلاغة : الخطبة ۳۰ ، كشف المحجّة : ص ۲۵۰ ، نثر الدرّ : ج ۱ ص ۲۷۴ كلاهما نحوه ، بحار الأنوار : ج ۳۱ ص ۴۹۹ ح ۱ .

  • نام منبع :
    دانشنامه قرآن و حديث 1
    سایر پدیدآورندگان :
    موسوي،سيد رسول؛حسيني،سيد رضا؛مسعودي،عبدالهادي؛ديلمي،احمد؛محسني نيا،محمّد رضا؛وهّابي،محمّد رضا؛شيخي،حميد رضا
    تعداد جلد :
    16
    ناشر :
    دارالحدیث
    محل نشر :
    قم
    تاریخ انتشار :
    1390
    نوبت چاپ :
    اول
تعداد بازدید : 170479
صفحه از 584
پرینت  ارسال به