اجاره ، در قرآن و حديث

كلمه اجاره و مشتقّات آن در متون (نصوص) اسلامى ، كاربردهاى مختلفى دارد كه در اين جا تنها دو كاربرد آن ، مورد توجّه است:
1 . قرارداد ميان كارگر و كارفرما ، كه به آن ، «اجاره نفْس» ^۱ گفته مى شود.
2 . انـتقال منافع چيزى بـه ديگرى در بـرابر عوض ، كه «اجاره عـين» ناميده مى شود.
گفتنى است كه آنچه در راستاى اهداف اين دانش نامه قرار دارد ، مباحث مربوط به «حكمت اجاره» و مباحث اخلاقى و اجتماعىِ مربوط به «اجاره نفْس» است ؛ امّا مباحث فقهى مربوط به اين موضوع ، به طور كامل ، در دانش نامه احاديث فقهى ، خواهد آمد ، إن شاء اللّه !
احاديثى كه در اين بخش ، جمع آورى و تنظيم گرديده ، به چند نكته مهمّ اجتماعى ، اقتصادى و اخلاقى اشاره دارند:

1 . حكمت اجاره

انسان ، موجودى اجتماعى است و زندگى اجتماعى و پيشرفت و تكامل جامعه ، جز از طريق همكارى انسان ها با يكديگر امكان پذير نيست و هر چه جامعه بيشتر پيشرفت كند ، نياز مردم به يكديگر بيشتر مى شود.
از اين رو ، آفريدگار حكيم جهان ، انسان ها را از نظر استعداد و توانايى هاى جسم و جان و انديشه ، متفاوت آفريده تا هر فرد يا گروهى بتواند بخشى از نيازهاى جامعه را تأمين نمايد و اين سخن خداوند بزرگ ، اشاره به همين نكته اساسى در

درآمد

اجاره ، در لغت

اجاره ، از ريشه «أجر» به معناى «مزدى كه در برابر كارى پرداخت مى شود» ^۱ است.
راغب ، در معناى «اجير» و «مستأجر» مى گويد:
وَ الأَجيرُ ، فَعيلٌ بِمَعنى فاعِل أو مُفاعِلَ ، وَ الاِستِئجارُ ، طَلَبُ الشَّى ءِ بِالاُجرَةِ ، ثُمَّ يُعَبَّرُ بِهِ عَن تَناوُلِهِ بِالاُجرَةِ نَحوَ الاِستيجابِ فِى استِعارَتِهِ الإِيجاب وَ عَلى هَذا قَولُهُ تَعالى : «اسْتَئجِرْهُ إِنَّ خَيْرَ مَنِ اسْتَئجَرْتَ الْقَوِىُّ الْأَمِينُ »^۲ . ^۳
اجير بر وزن «فعيل» به معناى اسم فاعلى ، يعنى : «واگذار كننده نيروى كار خود به ديگرى ، در برابر مزد» است . و استئجار ، [ابتدا ،] «درخواست چيزى براى مزد» بوده و سپس براى «دريافت مزد» به كار رفته است ، مانند واژه استيجاب (درخواست موافقت) كه براى ايجاب (موافقت) به كار مى رود . بر همين اساس است اين سخن خداوند : «او را استخدام كن ؛ چرا كه بهترين كسى است كه استخدام مى كنى : نيرومند امانتدار است» .