55
دانشنامه قرآن و حديث 1

فرمود : «به من خبر رسيده است كه قرآن را تفسير مى كنى» .
گفت : آرى.
فرمود : «به علم ، تفسيرش مى كنى يا به جهل؟» .
گفت : البته به علم.
فرمود : «اگر به علم، تفسيرش مى كنى ، به راستى عالم هستى . من از تو سؤالى دارم» .
قتاده گفت : بپرس .
فرمود : «مرا خبر ده از اين سخن خداى عز و جل در باره قوم سبأ كه : «و ميان آنها مسافت را به اندازه مقرّر داشته بوديم . در اين راه ها شب ها و روزها آسوده خاطر بگرديد » ».
قتاده گفت : يعنى كسى كه با توشه حلال و مركوب و كرايه حلال از خانه اش به قصد اين خانه (كعبه) خارج شود ، در امان است تا آن گاه كه به سوى خانواده اش باز گردد.
امام باقر عليه السلام فرمود : «تو را به خدا سوگند ، اى قتاده! آيا مى دانى كه گاه ممكن است آدمى با توشه حلال و مركوب و كرايه حلال، به قصد اين خانه ، خانه اش را ترك گويد ؛ ولى در راه ، راهزنان به او حمله كنند و هزينه و توشه اش را بگيرند و نيز ضربه مهلكى به او وارد آيد؟» .
قتاده گفت : البته ، آرى.
امام باقر عليه السلام فرمود : «واى بر تو ، اى قتاده! اگر قرآن را از پيش خود تفسير كرده اى ، هم خود به هلاكت افتاده اى و هم ديگران را به نابودى كشانده اى ، و اگر آن را از مردان گرفته اى ، باز ، هم خود را به هلاكت افكنده اى و هم ديگران را . واى بر تو ، اى قتاده! مقصود [آيه] ، كسى است كه با توشه و مركوب و كرايه اى حلال از خانه اش به قصد اين خانه بيرون رود ، در حالى كه عارف به حقّ ما و دلش شيفته ما باشد ، چنان كه خداى متعال فرمود : «پس دل هاى گروهى از مردمان را


دانشنامه قرآن و حديث 1
54

كرد، تا آن كه فرمود : «اى ابو حنيفه! هر گاه چيزى از تو سؤال شود (يا مسئله اى براى تو پيش آيد) كه نه در كتاب خداست و نه در حديث و سنّت، چه مى كنى؟» .
گفت : خداوند ، تو را به سلامت دارد! قياس مى كنم و در آن ، بر اساس نظر خود ، عمل مى نمايم.
امام عليه السلام فرمود : «اى ابو حنيفه! نخستين كسى كه قياس كرد ، ابليس مَلعون بود . او در برابر پروردگار ما ـ تبارك و تعالى ـ دست به قياس زد و گفت : «من از او (آدم) بهترم ؛ [چون] مرا از آتش آفريده اى و او را از گِل ...» » .
ابو حنيفه ، سكوت كرد.
امام عليه السلام فرمود : «اى ابو حنيفه! كدام يك نجس تر است : بول يا جنابت؟».
گفت : بول .
فرمود : «پس چرا مردم براى جنابت ، غسل مى كنند ؛ امّا براى بول ، غسل نمى كنند؟» .
ابو حنيفه ، سكوت كرد.
امام عليه السلام فرمود : «اى ابو حنيفه! كدام يك برتر است : نماز يا روزه؟» .
گفت : نماز.
فرمود : «پس چرا حائض بايد قضاى روزه اش را به جا آورد ؛ امّا نمازش قضا ندارد؟» .
ابو حنيفه ، باز سكوت كرد. ۱
ج ـ در روايتى از زيد شَحّام آمده است :
قَتادة بن دِعامه ، بر امام باقر عليه السلام وارد شد . امام عليه السلام فرمود : «اى قتاده! تو فقيه بصريانى؟» .
گفت : اين طور مى گويند.

1.علل الشرائع : ص ۸۹ ح ۵ ، بحار الأنوار : ج ۲ ص ۲۹۳ ح ۱۳ .

  • نام منبع :
    دانشنامه قرآن و حديث 1
    سایر پدیدآورندگان :
    موسوي،سيد رسول؛حسيني،سيد رضا؛مسعودي،عبدالهادي؛ديلمي،احمد؛محسني نيا،محمّد رضا؛وهّابي،محمّد رضا؛شيخي،حميد رضا
    تعداد جلد :
    16
    ناشر :
    دارالحدیث
    محل نشر :
    قم
    تاریخ انتشار :
    1390
    نوبت چاپ :
    اول
تعداد بازدید : 170781
صفحه از 584
پرینت  ارسال به