الگوى مصرف

امام رضا(ع)...

اِستَأذنتُ الرضا(ع) فى النَّفَقةِ على العیال؟ فقال: بین المکروهین. فقلتُ: جُعِلتُ فداک لا واللّه‏ ما أعرفُ المَکروهَین.

فقال له: اَما تعرِف اَنّ اللّه‏ - عزّوجلَّ- کَرِه الاسراف و کَرِه الاقتار فقال: (والّذین اِذا اَنفَقوا لم یُسرِفوا و لم یَقتُروا و کان بین ذلک قواما».

سوره فرقان ۲۵/۶۷.    الحیاة ۴/۲۰۵.

... از امام رضا(ع) درباره چگونگى تأمین مخارج خانواده جویاشدم، فرمود: (مخارج خانواده) حدّ وسط است میان دو روش ناپسند.

گفتم فدایت شوم، به خدا سوگند نمى‏دانم این دو روش چیست؟ فرمود: رحمت الهى بر تو باد، آیا نمى‏ دانى که خداوند بزرگ اسراف (زیاده روى) و اقتار (سختگیرى) را ناخوشایند دارد، و در قرآن فرموده است: «آنان که هر گاه چیزى ببخشند نه زیاده ‏روى کنند و نه خِسّت ورزند، و میانگین این دو را در حدّ قوامى (مایه پایدارى و بقاى زندگى) ببخشند».

امروزه بشریت در پرتگاه مصرف سرمایه دارى گرفتار آمده است، و سرمایه داران و مراکز قدرت اقتصادى، با در دست داشتن همه ابزارهاى تبلیغى، به مصرف کالاها و مصنوعات خود تشویق مى‏ کنند، و ذوق و سلیقه و ذائقه انسان‏ها را در دست دارند. پیامد این مصرف‏ زدگى، تشکیل جامعه‏ هاى طبقاتى، و فقر و کمبوددارى در سویى، و شادخوارى و زیاده دارى در سویى دیگر است.

ره‏آورد شوم دیگر آن، کمبود یا تمام شدن منابع، و نابودى زیست بوم، و آلودگى آبها، تباهى جنگلها و مراتع، و زوال گونه‏ هاى گیاهى و حیوانى است.

از همه مهم‏تر از دست رفتن سلامت انسان‏ها در اثر مصرف زیاد پروتئین‏ ها، چربى‏ ها و مواد قندى، و گوشتهاى قرمز، و انواع خوراکى‏ ها، و گرفتار آمدن در قید و بند زندگى ‏هاى تجمّلى و اَشرافى است. مجموع این شیوه‏ها سلامت فرد و جامعه و پایدارى و بقاى منابع طبیعى، و سلامت محیط زیست انسان را به خطر افکنده است. از این رو ارائه شیوه مصرف میانه و به دور از زیاده روى، و نهادینه ساختن آن در فرهنگ جامعه، کارى حیاتى است. و آموزش‏هاى دینى، و تعالیم رهبران الهى براى عمق نفوذى که دارند، بهترین راه حل است.