امام رضا(ع):...
لا یَنبَغى لِلرّجلِ أن یَدَعَ الطّیبَ فى کُلِّ یَومٍ، فان لَم یَقدرِ عَلیه فیَومٌ و یَومٌ لا، فان لم یَقدر ففى کلِّ جُمُعةٍ ولا یَدَع ذلک.
کافى ۶/۵۱۰؛ عیون اخبار الرضاع ۱/۲۷۹ و ۲۸۰.
شایسته نیست که انسان هر روز عطر نزند. اگر هر روز نتوانست روز در میان، و اگر نتوانست در هر جمعه، و این (اندازه) را ترک نکند.
عطر و خوشبویى براى انسان در عبادت، و در خانواده و جامعه تکلیفى است انسانى و اخلاقى، که امام بزرگ بر آن تأکید فرموده است.
اساس زندگى انسان بر آمیزش و معاشرت نهاده شده است، و معاشرت و همگرایى، جاذبهها و دافعه هایى دارد: جاذبهها و دافعههاى مادى و معنوى. زشت خویى، بداخلاقى، آزمندى، کینه توزى، بى مهرى، خشم و... از دافعههاى معنوى و اخلاقى است که دیگران را از انسان دور مىکند، چنان که اخلاق نیک، گذشت، خوشرویى و مهرورزى، زمینههاى گرایش و جلب دیگران است.
امور مادى نیز مىتواند در گسست ناپذیرى روابط گروهى، و ایجاد جاذبه در معاشرتها مؤثر باشد. از جاذبههاى مادى، تمیزى، آراستگى ظاهرى، بوى خوش، و بهرهگیرى از انواع عطرها است. و این از جمله حقوق اجتماعى است که انسان آنگاه که در جامعه گام مىگذارد سیمایى آراسته و خوشبویى دل انگیزى داشته باشد، نه این که ژولیده و با بویهاى ناخوشایند و نفرت زا در میان مردم ظاهر شود، و نفرت و زدگى همگان را موجب گردد.
در خانواده نیز که جامعه کوچک است این تکلیف باید انجام شود، و خاطر همسران و دیگر اعضاى خانواده خرسند گردد، و روابط خانوادگى به کامها گوارا و دلانگیز باشد.
هنگام حضور در مساجد و زیارتگاهها، و هر عبادتى نیز خوشبویى مورد تأکید قرار گرفته است؛ زیرا انسان باید در عبادت و در پیشگاه خداوند، با بهترین حال و آراستهترین سیما باشد، و جامه تمیز بر تن کند، و بدن او پاکیزه باشد، و عطر و بوى خوش به کار برد.
موضوع دیگر در فلسفه مصرف عطر در عبادت این است که ملائکه و قواى معنوى و الهى که به نماز و عبادت انسان متوجهاند، از بویهاى خوش تغذیه مىکنند، و این امر موجب جلب و جذب بیشتر آنان مىگردد، به گونهاى که برخى اهل اذکار، استفاده از برخى عطرها و بخورها را در خواندن برخى ذکرها شرط مىدانند.
امام رضا(ع) در سخن دیگرى بوى خوش را از اخلاق پیامبران شمردند:
امام رضا(ع): الطیبُ مِن اَخلاقِ الانبیاء.
خوشبویى (و استفاده از عطر) از اخلاق پیامبران است.
درباره پیامبر اکرم(ص) رسیده است که در سفرها از سه چیز غفلت نمىورزید، یکى عطر بود. همچنین امام رضا(ع)درباره امام صادق(ع)مىفرماید:
امام رضا(ع) کان یُعرَف مَوضِعُ جعفر(ع) فِى المسجدِ بطیبِ ریحِه و موضِعُ سجودِه.
جایگاه امام صادق(ع) در مسجد از بوى خوش و جاى سجده ایشان شناخته مىشد.
تأکید بر استفاده از عطر در هر روز یا روز در میان، یا دست کم در هر جمعه، موضوعى است که به همه مردم مربوط است، نه طبقه خاص و ثروتمند. در جامعه اسلامى نباید این طور باشد که طبقات بالا بتوانند از عطر استفاده کنند، و تودههاى مردم که مساجد را پر مىکنند، چون مردابى متحرک از کثیفى و بدبویى باشند. بنابراین سطح زندگى انسانى از دیدگاه امام رضا(ع) بر این پایه قرار دارد که همگان درآمدى داشته باشند تا بتوانند بخشى از آن را براى عطریات هزینه کنند.
آرى کشاورز، کارگر، حتى معدنچیانى که در اعماق معادن به کار مشغولند همه و همه چون تشکیل دهنده جامعه ایمانى هستند، باید بتوانند ظاهرى آراسته داشته باشند، و از بوى خوش استفاده کنند.
بسیارى از این انسانهاى شریف، با دستمزدهایى پایین در سال یکبار نیز نمىتوانند لباسى در خور بپوشند، و براى همسر و خانواده خود آرایشى کنند، و عطر بزنند. چنین اجتماعى نمىتواتند شیعى و رضوى(ع) باشد.
