با تأمّل در اين موارد و ساير مواردى كه اطعام ديگران ، مورد تأكيد قرار گرفته ، مى توان دريافت كه در همه مواردى كه خداوند متعال ، نعمت خاصى را به انسان ارزانى داشته و يا بلايى را از او دفع كرده و يا اطعام ديگران آثار و بركات بيشترى دارد (مانند افطارى دادن در ماه رمضان ، و يا مراسم عزادارى سيد الشهدا امام حسين عليه السلام ) ، مهمانى ، از فضيلت بيشترى برخوردار است .

تصحيح و توسعه فرهنگ ضيافت

در روايات اسلامى ، افزون بر تشويق و تأكيد فراوان بر فرهنگ مهمان نوازى ، رهنمودهاى بسيار ارزنده اى در جهت تصحيح و تقويت اين فرهنگ ارائه شده است كه مى توان آن ها را به دو دسته تقسيم كرد :

يك . آداب ميزبان

در فصل دوم و سوم اين كتاب ، از آداب متعدّدى سخن گفته كه مربوط به ميزبان است . دسته نخست از اين آداب ، مواردى را شامل مى شود كه شايسته است ميزبان به آنها عمل كند . اين آداب ، عبارت اند از :
1 . گرامى داشت مهمان؛
2 . خوش رويى و ابراز محبّت؛
3 . مقدّم داشتن مهمان؛
4 . خدمت به مهمان؛
5 . در اختيار نهادن آنچه مهمان نياز دارد؛
6 . پذيرايى كردن با بهترين چيزى كه دارد؛
7 . نيكو پذيرايى كردن؛
8 . فرمانبرى؛

مهمان نوازى در اسلام

ضيافت ، مهماندارى و مهمان نوازى ، دست و دل باز بودن و سفره اى گشوده داشتن ، نشانه جوان مردى و يكى از برجسته ترين ارزش هاى انسانى و مكارم اخلاقى است .
اسلام ـ كه دين تكامل ارزش هاى اخلاقى است ـ نيز اهتمام ويژه اى به اين خصلت والاى انسانى دارد و پيشوايان اين آيين آسمانى ، با تعبيرهاى گوناگون و تنبّه آفرين ، مسلمانان را به آن ، توصيه و تشويق كرده اند .
از نظر روايات اسلامى ، مهمان نوازى ، يكى از برترين مكارم اخلاقى است كه در آن ، مهمان ، نه تنها روزىِ خود را مى آورد ^۱ و از روزىِ انسان نمى كاهد ، بلكه بر آن نيز مى افزايد . مهمانى اگر با قصد قربت انجام شود ، در كنار ديگر عوامل خوش بختى ، نقش مؤثّرى در رهايى از سختى هاى قيامت و ورود به بهشت جاويد دارد .
برعكس ، خوددارى از پذيرفتن مهمان ، نشانه قساوت قلب انسان ، و كوچ كردن خير و بركت از خانه اى است كه در آن زندگى مى كند . گفتنى است كه هر چند مهمان نوازى به طور مطلق در اسلام پسنديده است ، با اين حال ، در مواردى ، توصيه و تأكيد بيشترى بدان شده است ، مانند : ازدواج ، تولّد نوزاد ، عقيقه براى فرزند ، ختنه كردن پسر ، تهيه خانه جديد ، و بويژه بازگشت از سفر حج .