نقش تمدّنىِ حديث ۱
نگاه رايج و متداول مسلمانان به سنّت ـ كه برگرفته از آموزه هاى قرآنى است ـ ، نگاهى قدسى و دينى است ، بدين معنا كه قرآن كريم ، پيامبر صلى الله عليه و آله وسلم را به عنوان معلّم ، مبيّن و اُسوه ۲ معرفى مى كند ، چنان كه مردم را به اخذ و پيروى از وى ۳ فرا مى خوانَد . اين جايگاه پيامبر صلى الله عليه و آله وسلم ـ كه پس از رحلت ايشان ، در سنّت او و سنّت اهل بيت او استمرار يافت ـ ، مكانت دومين مصدر دين شناسى را به سنّت (حديث) داد. نگاه قدسى و دينى به سنّت ، آن است كه سنّت را يكى از مصادر دين بشناسيم و براى فراگرفتن برنامه زندگى ، بدان تمسّك جوييم. در اين نگاه است كه دانش رجال ، فقه الحديث ، طُرق تحمّل حديث و ... معنا مى يابند. مسلمانانِ باورمند و ديندار ، تلاش مى كنند سنّت پيامبر صلى الله عليه و آله وسلم و اهل بيت عليهم السلام را در ميان اخبار و روايت هاى رسيده از آنان بيابند و صحيح و سقيم آن را جدا سازند ، چنان كه مى كوشند براى فهم درست آن ، تمامىِ قواعد تفسيرى و فقه الحديثى را به كار گيرند. با اين ديد ، سنّت را نور واحد مى دانيم و سخن يك امام را ، سخن پيشوايان ديگر تلقّى مى كنيم :
1.اين مقاله ، پيش از اين ، در فصل نامه علوم حديث (ش ۴۵ ـ ۴۶) منتشر شده است .
2.ر . ك : سوره حشر ، آيه ۱ ؛ سوره نحل ، آيه ۴۴ ؛ سوره جمعه ، آيه ۲ ؛ سوره احزاب ، آيه ۲۱ .
3.ر. ك : سوره حشر ، آيه ۱ ؛ سوره انفال ، آيه ۶۴ ؛ سوره توبه ، آيه ۱۱۷ .
