6 . در عموم احوال و معاش ايشان ، چهل و هفت فصل : در باره پوشش ، عادات ، خواب و بيدارى ، سوارى ، خريد و فروش ، در درمان ها كه فصل هايى را شامل مى گردد ( بطن ، طاعون ، وبا ، استسقا ، جراحات و سوختگى ، داغ كردن ، عرق النساء ، خستگى مزاج ، خارش بدن ، ذات الجنب ، دردسر ، طعام و شراب بيمار ، و... ) ، امر مسكن رفتن ، كلام و سكوت و خنديدن ايشان ، شارب ، جهاد و آداب آن .
خاتمه ، در حديث هايى كه صحّت آن ثابت نشده .
كار فيروزآبادى در 804 ق / 1402 م از سوى ابو الجواد محمّد بن محمود مخزومى حنفى مصرى ، به عربى ترجمه شده و به همان نام سفر السعادة شناخته شده و در قاهره چاپ شده است. شيخ عبد الحق دهلوى ، اين ترجمه عربى را به نام الطريق القويم فى شرح صراط المستقيم ( هف ) به فارسى ترجمه و شرح كرده است. ^۱
اينك به اجمال ، كارهاى انجام شده در باره سفر السعادة را گزارش مى كنيم :

الف . نسخه ها

استاد منزوى ، نسخه هاى متن فارسى را اين چنين گزارش كرده است :
آغاز : بعد از حمد و ثناى حضرت كبريا و درود بى انتها بر سرور انبيا ، معلوم باد طايفه.
مشترك 3 / 2109 ، همان جا 4 / 2366 ، با دو نام بالا ( 7 نسخه ) ، همان جا 10 / 218 ( نامش ) ؛ نسخه ها 2 / 1268 ، با دو نام بالا ( 1 نسخه ) ، همان جا 6 / 4487 با دو نام بالا ( 10 نسخه ) ؛ الذريعة 9 / 258 ، ديوان دهلوى ؛ استورى 180 ش 224 ، 1253 ؛ برگل 2 / 781 ش 294 ؛ برگل روسى 1 / 551 ؛ كشف الظنون 2 / 991 سفر السعادة ؛ معجم المطبوعات 2 / 1470

دوم . مرورى بر كتاب «سفر السعادة»

سفر السعادة ، كتابى در شرح احوال پيامبر صلى الله عليه و آله بر پايه احاديث و روايات است . اين كتاب را فيروزآبادى به زبان فارسى نگاشته و در حيات او ، توسط ابو الجواد محمّد بن محمود مخزومى ، به عربى ترجمه شده و بارها به چاپ رسيده است. اين كتاب ، از گذشته تاكنون ، مورد اعتناى عالمان بوده و بدين جهت ، داراى اين ويژگى هاست :
1 . نسخه هاى بسيار ؛
2 . چاپ هاى متعدّد ؛
3 . شرح و ترجمه هاى فراوان ؛
4 . گزيده و منتخب .
احمد منزوى ، در فهرستواره كتاب هاى فارسى ، در باره اين اثر مى نويسد :
سفر السعادة : صراط المستقيم. فيروزآبادى ، مجد الدين محمّد فرزند يعقوب ( د 817 ق / 1414 م ). نگارنده القاموس ، كه در ديباچه مى گويد : اتّباع سيرت سرور راهنمايان ، سبب نجات جاودانى و موجب قرب و وصول به حضرت ربانى است. از اين روى ، اين كتاب را به خواهش بزرگى از ذريّه نبوى ، بر وجهى كه از صحاح اخبار ثابت شده ، در قلم آوردم تا هر كه سعادت را خواهد ، آن را دستور خويش سازد. و اين سفر السعادت را بر «فاتحه» و «خاتمه» و چند «باب» هر يك در چند «فصل» ساختم :
فاتحه ، در ذكر حال حضرت ، پيش از نزول وحى.
باب 1 . در طهارت آن حضرت ، دو فصل ؛
2 . در نماز آن حضرت ، بيست و نُه فصل ؛
3 . صيام النبى [ سه فصل ] ؛
4 . حج ايشان ، چهار فصل ؛
5 . اذكار ايشان ، شانزده فصل ؛