31
حديث پژوهي جلد سوم

تهران ، 1377 ق ، ضمن مجموعه اى كه اين كتاب ، سومين قسمت آن است و آية اللّه بروجردى ، بر آن مقدّمه اى نوشته است.
ـ هند ، و تعداد روايات آن 409 حديث است. ۱
3 . طب النبى ، ابو العبّاس جعفر المستغفرى ( م 432 ق ) ، نجف : المكتبة الحيدرية ، 1385 ق / 1965 م.
علّامه مجلسى ، اين رساله را در بحار الأنوار (ج 59 ، ص 290 ـ 301) ، به صورت كامل آورده است. اين اثر ، از حجمى اندك برخوردار است و صفحات 10 ـ 34 كتاب را به خود اختصاص داده است. كتاب ، با مقدّمه آقاى محمّد مهدى خرسان ، در پنج صفحه آغاز مى شود و دو نوشته ديگر ضميمه كتاب ، به نام هاى «اوّل جامعة و آخر رسول» ، از شهيد پاك نژاد و «لماذا اخترت الدين الإسلامى» ، از احمد امين نجفى ، به چاپ رسيده است.
بخش اصلى كتاب ـ كه همان روايات طبّ النبوى است ـ 24 صفحه بوده و تعداد روايت هاى آن ، 157 حديث است . روايت ها بدون تخريج و با حذف اسناد و بدون تبويب موضوعى ، ذكر شده اند . مقدّمه نويس نيز اشاره اى به نسخه ها و چگونگى چاپ اين اثر ندارد و تنها ترغيب خواجه نصير طوسى به خواندن اين كتاب و سخن علّامه مجلسى را در باره اين اثر از بحار الأنوار نقل مى كند .
از اين اثر ، شانزده نسخه خطى در كتاب خانه هاى ايران موجود است كه فهرست آنها چنين است :
1 . كتاب خانه فيضيه ، 1995 ، مورّخ 971 ق ؛
2 . استادى ، فهرست 160نسخه خطى ، ص 56 ، ش 2 ، مورّخ 1082 ق ؛
3 . كتاب خانه آستان قدس رضوى ، ش 6779 ، مورّخ 1084 ق ؛
4 . كتاب خانه آستان قدس رضوى ، مورّخ 1070 ق ؛
5 . كتاب خانه مسجد اعظم ، قرن 11 ؛

1.الذريعة ، ج ۱۵ ، ص ۱۳۹ .


حديث پژوهي جلد سوم
30

مأمون ، رساله را ديد ، آن را خواند و خوش حال شد و دستور داد كه آن را با طلا بنويسند. اين رساله ، از اين جهت ، به الرسالة الذهبية ، معروف شد.
اين رساله ، مورد توجّه عالمان شيعى و اهل سنّت قرار داشته و شرح هايى بر آن نوشته شده و بارها ترجمه گرديده است. ۱
2 . طبّ الأئمّة ، ابنا بسطام النيسابوريان ( م 341 ق ) ، شرح و تعليق : محسن عقيل ، بيروت : دار المحجّة البيضاء و دار الرسول الأكرم ، 1414 ق / 1994 م ، 767 ص.
در اين كتاب ، روايات پزشكى ائمّه ، با سلسله اسناد ، گردآورى شده است. شرح و توضيحى از سوى نويسندگان بر روايات وجود ندارد و تبويب و تنظيم روشنى در آن به چشم نمى خورَد .
شارح كتاب ، توضيحاتى به نقل از پزشكان و كتب آنها در پاورقى ها افزوده كه سبب حجم زياد كتاب شده است.
آقاى سيّد محمّدمهدى خَرسان ، مقدّمه اى بر كتاب نوشته و از كتب پزشكىِ نزد شيعه ياد كرده و گزارش كوتاهى از ابنا بسطام ، بدان افزوده است.
ضمنا معلوم نيست كه شارح و تعليقه نگار ، بر پايه چه نسخه و يا از روى چه چاپى ، اين كتاب را منتشر كرده است.
يادآورى مى شود كه از اين كتاب ، نسخه هاى زير ، شناسايى شده است :
ـ الهيات مشهد ، مورّخ 972 ق ، ش 1009 ؛
ـ مدرسه علوى ، مورّخ 1055 ق ؛
ـ مرعشى ، مورّخ 1070 ق .
اين كتاب ، پيش از اين ، چندين بار به چاپ رسيده است.

1.بر اين رساله ، بيش از بيست ترجمه و شرح نوشته شده كه برخى از آنها به چاپ رسيده اند : ر. ك : طبّ الامام الرضا ، باقر شريف القرشى ، ص ۱۸ ـ ۲۰ ؛ فصل نامه پژوهش حوزه ، ش ۱۷ ، ص ۱۱۱ ـ ۱۱۲ . قديمى ترين نسخه خطّى اين رساله در كتاب خانه آية اللّه حكيم در نجف ، به شماره ۳۷ نگهدارى مى شود كه در سال ۷۱۵ ق ، به نگارش درآمده است .

  • نام منبع :
    حديث پژوهي جلد سوم
    تعداد جلد :
    3
    ناشر :
    دارالحدیث
    محل نشر :
    قم
    تاریخ انتشار :
    1389
    نوبت چاپ :
    اول
تعداد بازدید : 255995
صفحه از 399
پرینت  ارسال به