جهت حفظ و امن و دفع مرض و فتنه. اشتغال به علم حديث واجب آمد... لاجرم بر خلاصه آن اختصار نمود ، يعنى بر بيان بعضى از سير و شمايل و اخلاق سيّد المرسلين صلى الله عليه و آله اقتصار لازم ديد. به گفته برگل ( 2 / 823 ) خواسته به يك كرشمه دو كار كند : از تاخت و تاز «سپاهيان خراسان» ، يعنى لشكر همايون كه از دهلى به گجرات آمده بودند ، جلوگيرى كند و نيز بيمارى طاعون را برگرداند. در 10 «باب» : 1 . احوال آن حضرت پيش از تولد تا پيش از بعثت ؛ 2 . احوال ايشان پس از بعثت ؛ 3 . نماز آن حضرت ؛ 4 . زكات ؛ 5 . روزه گيرى ؛ 6 . حج گزارى ايشان ؛ 7 . معاش و معاشرت ايشان ؛ 8 . طب آن حضرت ؛ 9 . دعاها ؛ 10 . احوال متفرق از غزوه ها ، همسران ، فرزندان و عمويان ، موالى و حوارى و خدم و حارسان نگهبان ايشان ، فرستادگان و كاتبان و دواب و سلاح و پوشاك ايشان. و خود بدان نامى نداده است. اين كتاب در برگل ( 2 / 823 ) به دو نام «سير نبوى يا منتخب سفر السعادة» و «السير و السلوك» به گونه دو كتاب ياد شده است. آغاز : حديثى كه سلسله اسناد آن را به عقل و نقل متصل گشته ، مرفوع و عنعنه روايت آن... حمد خداوندى است كه جواهر زواهر اخبار و آثار.
مشترك 10 / 218 «منتخب سفر السعادة : سير نبوى» ( 1نسخه ) ، 254 «سيرت النبى» ( 2 نسخه ) ؛ نسخه ها 6 / 4491 «سيرت نبوى» ( 1 نسخه ) كه به نادرست ، به استناد فهرست بشير حسين ( 1 / 22 ) ، نام نگارنده را ميرعبد العاقل و تاريخ نگارش را 741 ق / 1340 م آورده است ؛ استورى 192 ش 239 «سير نبوى» ؛ برگل 2 / 822 زندگى نامه و نام يا نشانىِ چهار كار ديگرش ، 2 / 823 ش 514 «سير نبوى» ؛ علماى هند 106 ؛ نفيسى 1 / 372 زندگى نامه و چند كارش و همين اثر «سير نبوى يا منتخب كتاب سفر السعادة» ؛ علماى هند 106 .

3 . ترجمه به زبان اردو كه آقاى منزوى ، دو ترجمه را گوشزد كرده است . ^۱
4 . شرح ديگرى نيز در فهرستواره از محمّد محسن ، فرزند ابراهيم معرفى شده كه گزارش آن چنين است :
شرح صراط المستقيم : شرح سفر السعادة متن از فيروزآبادى ( هف ) شرح از محمّد محسن ، فرزند ابراهيم ، فرزند جلال. نام متن در ديباچه «صراط مستقيم» و نام نگارنده اش آمده و مى افزايد كه چون نگارنده ، از اصحاب ظاهر بود و بنابر مذهب خود سخنانى گفته بود و شيخ اجل عبد الحق دهلوى ، بر آن كتاب شرح كرده و به غايت اطناب كشيده بود ، اين فقير مى خواهد بر طبق مذهب حنفى ، متن و شرح آن را به ايجاز درآورم و بعضى سخنان كه از مشايخ خود شنيده ام ، يا نكاتى را كه به من الهام شده ، ايراد كنم .
آغاز ( متن ) : بعد از حمد و ثناى حضرت كبريا ، و درود بى انتها. آغاز ( شرح ) : الحمد للّه الذى أمرنا بمتابعة نبيه الرحيم ، والصلاة والسلام على نبيه و حبيبه الكريم... امّا بعد ، مى گويد ، كه چون كتاب صراط مستقيم به غايت وجودت.
مشترك 4 / 2369 ( 1 نسخه ) ؛ گنج ش 3636 . ^۲

د . گزيده ها

سيد عبد الأول زيدپورى ، گزيده اى از اين اثر به سال 968 ق ، فراهم آورده است . آقاى منزوى ، در باره اين گزيده مى نويسد :
سفر السعادة : سير نبوى. فيروزآبادى. منتخب از زيدپورى ، سيّد عبد الأول فرزند علا ، فرزند حسن ( د 968 ق / 61 ـ 156 م ). گزيده اى است از سفر السعادة به درخواست بيرم خان ، خان خانان ، به روزگار اكبر ( 963 ق ـ 1014 م ). وى در ديباچه مى نويسد : «در اواخر احدى و اربعين و تسعمئه ( 941 ق / 1535 م ) كه لشكر خراسان از ولايت دهلى ، متوجه ممالك گجرات شد.