35
حديث پژوهي جلد سوم

محقّق كتاب ، آقاى على بديوى ، شرح حال اجمالى اى از بغدادى ارائه مى كند و همچنين منابع روايىِ وى را در اين كتاب ، بيست عنوان بر مى شمارد. اين كتاب بر پايه يك نسخه در كتاب خانه ظاهريه ، تصحيح شده است.
3 . الشفاء فى الطبّ المسند عن السيد المصطفى ، احمد بن يوسف التيفاشى ( 580 ـ 651 ق ) ، تحقيق : عبد المعطى امين قلعه جى ، بيروت : دار المعرفة ، 1408 ق / 1988 م ، 289 ص.
نويسنده ، زاده شهر قَفصه از مناطق افريقاست . وى تحصيل را در زادگاه خود آغاز كرد و سپس به مصر رفت و با ابو يوسف بغدادى ، آشنا شد و همچنين به دمشق مسافرت كرد و نزد تاج الدين كندى ، درس آموخت .
وى در مقدّمه مى گويد كه ابو نعيم اصفهانى ، روايات پزشكى را از پيامبر صلى الله عليه و آله در كتاب طبّ النبىّ گردآورْد ؛ لكن با مسانيد متعدّد و برخى تكرارها. نويسنده ، بجز ابو نعيم و صحابى ناقل از پيامبر ، بقيه اسناد را حذف كرده و روايات مكرّر را نيز انداخته است. اين كتاب ، بر اساس تنظيم ابو نعيم ، در هفت مقاله ، تنظيم شده است :
فضل صناعة الطب و ماجاء فى تعلّمه ؛ معرفة تركيب البدن و ترتيب الصحّة ؛ انواع العلل و معرفة علاج كلّ نوع منها ؛ معرفة العقاقير و منافعها ؛ الحمية و معرفة قوى الأغذية ؛ الفواكه ؛ اللُحْمان .
4 . الطبّ النبوى ، ابو عبد اللّه محمّد بن احمد الذهبى ( 673 ـ 748 ق ) ، تحقيق و شرح و تعليق : احمد رفعت البدراوى ، بيروت : دار إحياء العلوم ، ج 2 ، 1406 ق / 1986 م.
ذهبى ، در مقدّمه كتاب ، فرايض مسلمان را پس از تقرّب به خداوند ، با انجام دادن اطاعت ها و ترك منهيات ، توجّه به سلامتى و درمان بيمارى ها مى داند. با اين ديدگاه ، اقدام به گردآورى روايات مربوط به حفظ سلامتى ( بهداشت ) و درمان بيمارى ها مى كند و اين كتاب را مى نگارد.
كتاب ، از سه فن تشكيل شده است : فى قواعد الطبّ : علمه و عمله ؛ فى الأدوية والاغذية ؛ فى علاج الأمراض .


حديث پژوهي جلد سوم
34

1 . المصنّف ، ابن ابى شيبة ، كتاب الطب ، ج 5 ، ص 421 .
مصادر مستقل حديثى اهل سنّت ، بدين قرار است :
1 . الطبّ النبوى ، ابو نعيم احمد بن عبد اللّه الاصفهانى ( 336 ـ 430 يا 432 ق ) ، تحقيق : عمر رجب ، ألمانيا : Marbury - Lahn ، جامعة فيليبس ، 1969 م ، 189 ص. ۱
اين كتاب ، به تازگى نيز به عنوان پايان نامه دكترى تحقيق شده و با اين شناسه ، به چاپ رسيده است : دراسة و تحقيق : مصطفى خضر دونمز التركى ، 2 ج ، بيروت : دار ابن حزم ، 1427 ق / 2006 م.
از اين كتاب ، يك نسخه عكسى در كتاب خانه آية اللّه مرعشى ، به شماره عكس 902 ق در 141برگ وجود دارد كه از آخر ، افتادگى دارد. ۲
2 . الطبّ النبوى ، موفّق الدين عبد اللطيف البغدادى ( 577 ـ 629 ق ) ، تحقيق : يوسف على بديوى ، دمشق ـ بيروت : دار ابن كثير ، 1410 ق / 1990 م ، 314 ص.
همچنين اين كتاب ، با تصحيح عبد المعطى امين قلعه جى ، به چاپ رسيده است.
عبد اللطيف بغدادى را عالمى كثير التصنيف توصيف كرده اند كه بيشترين عرضه هاى علمى وى پزشكى و ادبيات است. او در كتاب طب النبى ، با استفاده از آگاهى هاى پزشكى ، رواياتى از پيامبر صلى الله عليه و آله در موضوعات مختلف گردآورده است. اين اثر ، صبغه يك كتاب حديثى محض ندارد ؛ چرا كه با تحليل ها ، درآمدها و توضيحات فراوان نويسنده ، همراه شده است .
بغدادى ، كتابش را در سه فن ، سامان داده است : فن نخست ، به قواعد علمى و عملى پزشكى اختصاص دارد. در فن دوم ، با عنوان «ادويه و اغذيه» ، به خوراكى ها و آثار دارويى آنها و نيز داروهاى تركيبى پرداخته است. فن سوم نيز به علاج بيمارى ها اختصاص دارد.

1.المعجم الشامل للتراث العربى المطبوع ، ج ۵ ، ص ۲۵۳ .

2.دائرة المعارف بزرگ اسلامى ، ج ۶ ، ص ۳۳۶ .

  • نام منبع :
    حديث پژوهي جلد سوم
    تعداد جلد :
    3
    ناشر :
    دارالحدیث
    محل نشر :
    قم
    تاریخ انتشار :
    1389
    نوبت چاپ :
    اول
تعداد بازدید : 270694
صفحه از 399
پرینت  ارسال به