207
در پرتوِ حديث

ردّ مى كند و مى گويد :
ويمكن حمله على التقيّة؛ لكونه أوفق بأخبار المخالفين ، إذ أكثرهم رووا أنّه صلى الله عليه و آله كان يكتحل فى كلّ عين ثلاثاً؛۱و مى توان اين روايت را بر تقيّه حمل كرد؛ چون با اخبار مخالفان كه اكثرشان روايت كرده اند ، پيامبر صلى الله عليه و آله در هر چشم سه بار سرمه مى كشيد ، موافق است.

ه : تأييد روايات شيعه

علّامه مجلسى با توجه به اين كه احتجاج و استدلال به احاديث و گفته هاى خود محدثان و عالمان اهل سنّت ، حقيقت را بهتر آشكار مى كند و اوقع فى النفوس است ، به كتاب هاى آنان مراجعه مكررّ داشته و براى تحكيم نظر شيعه ، روايات آنان را استخراج كرده است. ايشان در تفسير اهل البيت در آيه شريفه تطهير از سوره احزاب ۲ مى فرمايد:
ولنذكر لمزيد التشييد و التأكيد بعض مااستخرجته من كتب المخالفين أو استخرجه أصحابنا من صحاحهم و اُصولهم الّتى عليها مدارهم؛۳و ما بايد براى تحكيم و تأكيد ، برخى از رواياتى را كه از كتاب هاى مخالفان استخراج كرده ام و يا اصحاب ما از صحاح و كتاب هاى اصلى ايشان كه محور بحث و تحقيق ايشان است ، استخراج كرده اند ، بياوريم.
همچنين در همان مجلّد و براى اثبات ايمان ابوطالب مى گويد:
و تواترت الأخبار من طرق الخاصّة و العامّة فى ذلك؛۴اخبار از طريق شيعه و اهل سنّت ، بر اين موضوع متواترند.
علّامه مجلسى براى تأييد قضاياى تاريخى نيز از اين روش بهره مى گيرد و به عنوان نمونه ، در تأييد ماجراى غسل پيامبر صلى الله عليه و آله توسط على عليه السلام ، از تاريخ طبرى و حلية الاولياء نقل مى كند. ۵

1.همان ، ج ۱۶ ، ص ۲۷۲ ، ح ۹۳.

2.سوره احزاب ، آيه ۳۳.

3.بحار الأنوار ، ج ۳۵ ، ص ۲۲۵ ، ح ۳۴.

4.بحار الأنوار ، ج ۳۵ ، ص ۱۳۸ ، ح ۸۴.

5.همان ، ج ۲۲ ، ص ۵۲۳ ، ح ۲۹.


در پرتوِ حديث
206

ابن مسعود و أضرابهم ، تبعاً للشيخ و السيّد و غيرهم من أصحابنا ، و الأجود العمل بالأخبار المنقولة من اُصول أصحابنا المنتمية إلى أئمّتنا عليهم السلام ، فانّه لا يتّسع الوقت لعشر من أعشار ما روىَ عنهم من الصلوات و الأدعية و الأذكار ، فتركها و العمل بما روىَ عنهم مع ضعفها ، بعيد عن الاعتبار ، مجانب لطريقة الناقدين للأخبار؛ 1 پس بدان كه ما اين صلوات منقوله از طريق اهل سنّت از ابوهريره و انس و ابن مسعود و امثال آن را فقط به جهت دنباله روى شيخ [ طوسى ] و سيد [ ابن طاووس ]و غير آنان از اصحاب خود آورديم ، و بهتر است كه به اخبار منقوله از طريقه خود كه به امامان عليه السلام مى رسد ، عمل كنيم كه فرصت يك دهم صلوات و ذكرها و دعاهاى مروى از آنان را هم نداريم ، پس ترك هر چه از امامان عليه السلام روايت شده و عمل به آنچه از اهل سنّت روايت شده ، با وجود ضعفشان ، بى اعتبار و دور از شيوه ناقدان اخبار است.

د : بيان مورد تقيّه

اين انگيزه كه مانند انگيزه پيشين و نيز انگيزه بعدى ، مورد تصريح خود علّامه مجلسى است ، بيشترين نمونه ها را در خود جاى مى دهد و در سراسر بحار الأنوار منتشر است. از اين رو با مراجعه ، مى توان به آسانى برخى از نمونه ها را يافت و ما به جهت اختصار ، دو نمونه را ذكر و به بقيه ارجاع مى دهيم. ۲
علّامه مجلسى در بحث «كفارّ طمث» ، روايت داوود بن فرقد را كه دالّ بر وجوب پرداخت كفّاره است ، به جهت ضعفش و موافقت با اخبار اهل سنّت ، حمل بر تقيّه مى كند ، و به دليل تسلّطش بر روايات فريقين ، تفصيلات روايت را با تفصيلات روايات اهل سنّت ، مشابه مى داند. ۳
همچنين در تأييد خبر كافى كه اكتحال پيامبر صلى الله عليه و آله را در چشم راست ، چهار بار و چشم چپ ، سه بار مى داند ، خبرى را كه دالّ بر سه بار اكتحال در هر دو چشم است ،

1.همان ، ج ۸۷ ، ص ۳۳۷ ، ح ۵۲ .

2.بنگريد : بحار الأنوار ، ج ۵ ، ص ۲۹۵ ، ح ۲۲۷؛ ج ۱۳ ، ص ۲۳۳ ، ح ۴۲؛ ج ۷۷ ، ص ۲۷۳ ، ح ۲۶؛ ج ۷۸ ، ص ۱۵۱ ، ح ۷؛ ج ۸۰ ، ص ۳۱۴ ، ح ۴ و ... .

3.بحار الأنوار ، ج ۷۸ ، ص ۱۱۷ ، ح ۳۹.

  • نام منبع :
    در پرتوِ حديث
    تعداد جلد :
    1
    ناشر :
    سازمان چاپ و نشر دارالحدیث
    محل نشر :
    قم
    تاریخ انتشار :
    1389
    نوبت چاپ :
    اول
تعداد بازدید : 303345
صفحه از 410
پرینت  ارسال به