احاديثى بيشتر را يافت كه اين كار ، نيازمند نمايه گيرى از همه احاديث مرتبط بوده و پس از گردآورى موضوعى احاديث هم معنا ، قابل اجراست؛ چه در بسيارى از احاديثى كه موضوع اصلى ديگرى دارند ، اشاره هايى به صفت ديگرى به چشم مى آيد و به طور فرضى ، در احاديث جهل و عقل ، ممكن است نشانه هايى از حسادت برشمرده شود.
گفتنى است يكى از مشكلات اين راه ، وجود نشانه هاى يكسان براى دو صفت است و راه حل آن ـ همان گونه كه در علم پزشكى و شناخت بيمارى هاى جسمى ، معمول و رايج است ـ ، بررسى همه جانبه براى پشت سر نهادن نشانه هاى مشترك و دسترسى به نشانه هاى غير مشترك است ، و يا در جايى كه به اين نشانه هاى متفاوت و غير مشترك دست نمى يابيم ، درمان توأم است ، يعنى كاربرد پادزهرهاى هر دو بيمارى و به كاربستن شيوه هاى درمان هر دو پريشانى.
د : پيشگيرى و درمان
تلفيق روايات توصيف گر ، يعنى رواياتى كه نشانه هاى يك صفت را مى نماياند و احاديث تبيين گر ، در آسيب شناسى صفات ثمره مى دهد و مى توانيم با بروز نخستين نشانه ها ، به علت پيدايش آن پى ببريم و آسيب بيشتر را از راه درمان علت ، پيشگيرى كنيم.
به عنوان مثال ، از بروز نشانه حقد و كينه ، مى توانيم به حسد پى ببريم :
الحقد شيمة الحسدة؛۱كينه ، خصلت حسودان است.
و با ريشه كن كردن آن ، كينه را بزداييم و يا با توجه به «الحقد مثارالغضب؛ ۲ كينه ، برانگيزاننده خشم است» ، براى مهار هيجان خشم ، به رفع كينه بپردازيم .
استفاده تفصيلى از احاديث در درمان برخى از بيمارى ها ، استفاده ديگر از احاديث در روان شناسى تربيتى است ، اما چون در كتب حديثى و اخلاق به صراحت به اين احاديث اشاره شده و در هر بيمارى ، باب ويژه اى بدان اختصاص يافته است ، بيش از اين به آن
