341
در پرتوِ حديث

12 . عبد اللّه بن حمّاد الانصارى.
13 . عبيد اللّه بن موسى العلوى العبّاسى.
14 . على بن الحسن بن فضال التيملى(صاحب كتاب غيبت).
15 . القاسم بن محمّد بن الحسن بن حازم ، أبو محمّد.
16 . محمّد بن سالم بن عبد الرحمن الأزدى.
17 . محمّد بن سنان.
18 . محمّد بن على الكوفى (شايد از كتاب دلائل او).
19 . محمّد بن المفضل بن إبراهيم بن قيس بن رمانة الأشعرى.
20 . محمّد بن همّام.
21 . محمّد بن يعقوب الكلينى (از كافى).
22 . موسى بن سعدان (از كتاب طرائف او).
23 . يحيى بن زكريا بن شيبان ، أبو عبد اللّه .
همچنين احتمال دارد از كتاب هاى اين افراد نيز نقل حديث كرده باشد :
احمد بن هلال.
جعفر بن محمّد بن مالك.
عبّاد بن يعقوب (صاحب كتاب اخبار المهدى).
عبد اللّه بن جعفر الحميرى (صاحب كتاب الغيبة و الحيرة).

روش مؤلف در نقل احاديث

مؤلف كتاب ، همچون ديگر محدثان كارآزموده ، تنها به متن حديث بسنده نمى كند و سند كامل آن را نيز مى آورد . نعمانى بدين وسيله ، امكان بازشناسى صحيح و سقيم احاديث خود را به ما مى دهد و آنها را از در افتادن به وادى ارسال و انقطاع نجات مى دهد . اين بدان معنا نيست كه او از شيوه هاى رايج تخليص نام راوى و يا تعليق در سند ، سود نَبَرد و بدين طريق از حجم كتاب نكاهد؛ بلكه او به درستى و به طرز زيبايى ، نام هاى مكرر راويان مشهور را به تدريج خلاصه مى كند . براى نمونه ، او نام ابن عقده را در اولين حديث كتاب ،


در پرتوِ حديث
340

بن قيس هلالى ۱ ، بارزترين آنها هستند ، و نعمانى بارها از آن دو نقل حديث كرده و از نويسندگان آنها نام برده است. افزون بر اين دو ، نعمانى گاه به كتاب و منبع اخذ حديث خود تصريح كرده است كه نام و نشانى آنها در كتاب مى آيد. به جز اين موارد ، دستيابى به منبع اخذ حديث و يا نويسنده آن ، از راه مطالعه و سنجش ميسّر است ، مطالعه اسناد و طرق نعمانى در كتابش و سنجش اطلاعات به دست آمده با آگاهى هاى نهفته در كتب رجال و كتابشناسى ها . استاد محمّد جواد شبيرى ، اين راه را ارائه و آن را پيموده اند. ما حاصل اين كار گران مايه را در اينجا نقل مى كنيم و خوانندگان مشتاق به آگاهى از روش كار ايشان را ، به مجله علوم الحديث ارجاع مى دهيم. ۲
گفتنى است نام هايى كه در پى مى آيد ، نام نويسندگانى است كه احاديث كتاب غيبت ، از مصنّفات آنها به دست نعمانى رسيده است ، چه با واسطه و چه بى واسطه ، و به اين معنا نيست كه مشايخ مستقيم و يا منبع بدون واسطه نعمانى باشند .
1 . احمد بن يوسف بن يعقوب ، ابو الحسن الجعفى. ۳
2 . جعفر بن عبد اللّه ، أبو عبد اللّه المحمّدى.
3 . الحسن بن على بن أبى حمزة البطائنى (صاحب كتاب غيبت ).
4 . الحسن بن محبوب.
5 . الحسن بن محمّد بن جمهور (به احتمال فراوان از كتاب الواحدة).
6 . حميد بن زياد.
7 . سلامة بن محمّد الارزنى (از كتاب الغيبة و كشف الحيرة).
8 . سليم بن قيس هلالى (از كتاب مشهورش).
9 . عبد الكريم بن عمرو الخثعمى.
10 . عبد اللّه بن أحمد بن مستورد ، أبو محمّد الأشجعى.
11 . عبد اللّه بن جبلة (از كتاب الصفة فى الغيبة ).

1.ر . ك : كتاب غيبت ، ص ۶۸ ـ ۱۰۱

2.مجله علوم حديث ، شماره ۳ ، ص ۱۸۷ ـ ۲۲۵.

3.او با سندش از حسن بن على بن حمزه نقل مى كند.

  • نام منبع :
    در پرتوِ حديث
    تعداد جلد :
    1
    ناشر :
    سازمان چاپ و نشر دارالحدیث
    محل نشر :
    قم
    تاریخ انتشار :
    1389
    نوبت چاپ :
    اول
تعداد بازدید : 303336
صفحه از 410
پرینت  ارسال به