343
در پرتوِ حديث

و بقيه داراى سندى متصل و با راويان نام برده شده و گاه سندهايى متكررند . نمونه هايى از اسناد متكرر را مى توانيد در صفحات 114 ، 119 ، 120 ، 129 ، 134 ، 135 ، 158 ، 159 ، 160 ، 164 ، 167 ، 169 ، 177 ، 185 ، 188 ، 204 ، 208 ، 209 ، 260 ، 285 ، 321 ، 322 ببينيد. اين سندهاى مكرر ، در برخى از مواضع كه سند اصلى كامل نيست و يا مخدوش است ، به كار مى آيد . همچون ح 7 ، ص 167 كه در طريق اول مى گويد : «حدّثنا محمّد بن همّام بإسناد له عن عبداللّه بن عطاء المكىّ» ، و سپس در ذيل حديث از طريق كلينى ، روايت را به عبداللّه بن عطاء المكّى مى رساند .
فايده ديگر اين كار ، جلوگيرى از تكرار احاديث است كه در برخى كتب اهل سنّت به چشم مى آيد . نعمانى در اين ميان هر جا كه لازم بوده است ، اختلاف لفظى در متن را ذكر مى كند ، مانند ص 95 ، ح 26 .
به طور كلى ، احاديث تكرارى كتاب بسيار اندك است ، همچون احاديث 23 و 24 ، ص 126 و 127 ، كه پيشتر در ص 102 آمده است و حديث 14 ، ص 123 ، كه تكرار حديث هفتم باب در ص 119 است . حديث 1 ، ص 116 نيز تكرار حديث 37 ، ص 106 مى باشد .
نعمانى به سبب رحله هاى متعدد حديثى ، از محدثان اهل سنت نيز حديث نقل مى كند كه فصل «ما روى ان الائمة عشر من طريق العامه» ، ص 102 و نيز باب ششم ، ص 116 ، نمونه هاى بارز آن هستند .
نعمانى گاه به گاه ، زمان و مكان نقل حديث را ذكر مى كند كه در رحله هاى حديثى او گذشت . گفتنى است برخى تصحيفات در اسناد ديده مى شوند كه مصحّح محترم بدانها تذكر داده است : ص 35 ، ح 4 و ص 38 ، ح 12 و... .
مؤلف كتاب ، گاه به توثيق و تضعيف راويان مى پردازد و يا آگاهى هاى جانبى در باره رجال واقع در سند حديث را نقل مى كند . بنگريد : ص 39 ، ح 1 ، ص 68 ، ح 8 ؛ ص 92 ، ح 23 ؛ ص 99 ، ح 30 .


در پرتوِ حديث
342

به طور كامل مى آورد و مى گويد : أبو العباس أحمد بن محمّد بن سعيد ، ابن عقدة الكوفى ۱ و سپس ، در روايت سوم همين باب ، ص 34 ، مى گويد : أحمد بن محمّد بن سعيد ، ابن عقدة و در روايت چهارم ، ص 35 ، مى گويد : أحمد بن محمّد بن سعيد .
گفتنى است اين تخليص را در احاديث نزديك هم و در درون يك باب مى كند و از اين رو ، همين راوى را در اولين حديث باب 3 ، ص 51 ، دوباره به شيوه كامل مى آورد و سپس در حديث 2 ، ص 51 ، خلاصه مى كند و بدينگونه ... .
نمونه هاى ديگر را مى توانيد در باره همين راوى در ص 170 و 171 و در باره ديگر راويان ، مانند على بن احمد بن عبداللّه بن موسى در ص 54 ، ح 5 و ح 7 و محمّد بن عثمان بن علاّن الدهنى البغدادى در ص 102 تا 107 ، احاديث 31 تا 38 ببينند .
همچنين او از شيوه تعليق سود جسته است كه نمونه بارز آن احادث 7 تا 10 نخستين باب كتاب هستند ۲ . قسمت اوليه سند حديث 6 ، يعنى «عبدالواحد بن عبداللّه عن احمد بن محمّد بن رباح الزهرى عن محمّد بن العباس الحسنى» را به دليل تكرار در احاديث بعدى نام نبرده و به جاى آن ، از اصطلاح «بهذا الاسناد» ۳ و «به» ۴ سود جسته است . نمونه ديگر ، حديث سوم در ص 129 است كه بر طريق نخست از حديث دوم مجموعه ، تعليق شده است .
نكته ديگر آن كه ، تنها تعداد اندكى از احاديث كتاب مرسل اند ، همچون ح 11 ، ص 37 ، و ح 13 ، ص 154 ، و ح 1 ، ص 161 و ح 34 ، ص 170 ، و ح 4 ، ص 203 ، و ح 12 و 13 ، ص 206 و 207 ، و ح 57 ، ص 277 ، و ح 3 ، ص 312 .

1.ص ۳۳ ، باب ۱ ، ح ۱ .

2.ص ۳۶ و ۳۷ كتاب.

3.بنگريد : ص ۷۴ ، ح ۹ و ص ۷۵ ، ح ۱۰ و ص ۲۳۱ ، ح ۱۵ و ص ۲۶۵ ، ح ۳۱ و ص ۲۷۴ ، ح ۵۳ و ص ۲۹۲ ، ح ۹ و ص ۳۲۱ ، ح ۳ .

4.ص ۸۵ ، ح ۱۴ ، و ص ۱۳۲ ، ح ۱۳ و ۱۴ ، و ص ۱۳۸ ، ح ۸ ، و ص ۱۳۹ ، ح ۹ ، و ص ۱۴۷ ، ح ۵ ، و ص ۱۵۶ ، ح ۱۹ ، و ص ۱۵۸ ، ح ۲ و ۳ ، و ص ۱۵۹ ، ح ۴ ، ۵ و ۷ ، و ص ۱۷۲ ، ح ۶ ، و ص ۱۹۲ ، ح ۳ و ۴ ، و ص ۲۴۴ ، ح ۴۵ .

  • نام منبع :
    در پرتوِ حديث
    تعداد جلد :
    1
    ناشر :
    سازمان چاپ و نشر دارالحدیث
    محل نشر :
    قم
    تاریخ انتشار :
    1389
    نوبت چاپ :
    اول
تعداد بازدید : 305384
صفحه از 410
پرینت  ارسال به