احاديث هر معصوم را جداگانه و هر كدام را در يك فصل آورده و كتاب را به ترتيب معصومان عليهم السلام مرتب ساخته اند. كتاب مشهور تحف العقول از ابن شعبه حرّانى در قرن چهارم هجرى ، و الدرّة الباهرة منسوب به شهيد اول در قرن هشتم ، از اين زمره اند و كتاب حاضر ، حلقه ميانى اين دو كتاب است .
نزهة الناظر و تنبيه الخاطر ، به راستى بوستان و تفرّج گاه خستگان انديشه است. تلألؤ سخنان حكمت آموز هر معصوم و درخشش يكايك اين درّهاى سفته ، خواننده را در فضايى تماشايى فرو مى برد و به امتداد خواندن ، او را از دنيا و بندهاى شيطانى آن مى رهاند و با حقيقت نهفته در ژرفاى كلمات پيشوايان هدايت ، آشنا مى سازد.
اين كتاب ، افزون بر مفيد بودن براى عموم مردم ، نياز پژوهشگران به احاديث يك معصوم مشخص در زمينه مسائل اخلاقى و اجتماعى را برطرف مى كند ، و منابع آورده شده در پانوشت كتاب ، راه محققان را براى دسترسى به اسناد هر حديث و مضمون هاى مشابه آمده در احاديث ديگر هموار مى سازد.
نام مؤلّف
خوشبختانه ، كتاب نزهة الناظر و تنبيه الخاطر ، افزون بر قوّت محتوايى و علوّ معانى ، داراى مؤلّفى شناخته شده و معلوم است. مؤلف ، نام خود را در پايان كتاب آورده و بدينسان بر اعتبار نوشته خود افزوده است. او ، خود را حسين بن محمّد بن الحسن مى نامد ، و با مراجعه به اسامى واقع شده در اسناد احاديث ، مانند آنچه در بشارة المصطفى نوشته محمّد بن ابوالقاسم طبرى (قرن 6) ۱ ، و نيز ذيل تاريخ بغداد از ابن نجّار بغدادى (متوفى 643) ۲ آمده است ، مى توانيم او را كامل تر و به اين گونه بشناسيم: أبوعبداللّه الحسين بن محمّد بن الحسن بن نصر الحلوانى.
اين نام ، يعنى الحسين بن محمّد بن الحسن ، از سوى ابن شهر آشوب ، رجال شناس و كتاب شناس بزرگ شيعه در قرن ششم (م 588) ، در كتابش معالم العلماء ، كه به ذكر