مؤلّف و سپس تأليف او ، الاحتجاج ، مى پردازيم.
شناسنامه طبرسى
نام طبرسى ، احمد و پدرش هم نام امام على بن ابيطالب عليه السلام بوده است. كنيه او ، أبومنصور و به نام زادگاهش ، مشهور شده است. او از استادان و مشايخ روايى ابن شهر آشوب ( متوفى 588 ) است و بنا به قواعد علم طبقات رجال و نيز مسنّ بودن و معمّر بودن ابن شهر آشوب كه حدود صد سال زيست ، بايد طبرسى را از بزرگان اواخر قرن پنجم و اوايل قرن ششم هجرى قمرى دانست؛ زيرا به طور معمول استاد حدود سى تا سى و پنج سال جلوتر از شاگرد خويش است ، اما نمى توان ابن شهر آشوب را در سال هاى 550 تا 560 كه در سن بالاى 60 سال به سر مى برد ، در رديف شاگردان محضر درس برشمرد و از اين رو ، بايد حداقل دو ، سه دهه پيشتر برويم و به سال هاى 520 و 530 برسيم.
شيخ آقا بزرگ تهرانى نيز در كتاب طبقات اعلام الشيعه ، طبرسى را از عالمان قرن ششم مى شمرد و به شاگردى ابن شهر آشوب نزد او اشاره مى كند . ۱
شخصيت مؤلف
طبرسى فقيه ، موّرخ ، متكلّم و محدّث بوده است. اين را تأليفات او نشان مى دهد. ابن شهر آشوب كه خود نيز شخصيتى جامع دارد ، به گاه نام بردن از تأليفات استادش نخست نام كتاب فقهى او الكافى را مى برد و آن را نيكو مى شمرد و سپس به كتاب مورد نظر ما احتجاج اشاره مى كند. او همچنين از كتاب الصلاة نام مى برد كه نشان دهنده فقاهت طبرسى است. ابن شهر آشوب همچنين كتاب هاى تاريخ الائمه عليهم السلام و فضائل الزهراء و مفاخره الطالبيّه را بر شمرده كه نشان دهنده فعاليت هاى طبرسى در عرصه تاريخ و سيره است و كتاب مورد بحث ما ، يعنى احتجاج نشان دهنده هر دو بعد شخصيتى وى ، يعنى كلام و حديث است. شيخ حرّ عاملى ، محدّث بزرگ شيعه و مؤلّف وسايل الشيعه نيز ، او را ستوده و افزون بر اين ، وى را محدّثى ثقة ، فاضل و عالم برشمرده است.
