۱۹۸۸.عنه عليه السلام :ثلاثةٌ فيهِنَّ البَلاغةُ : التّقَرُّبُ مِن معنى البُغْيةِ ، و التَّبَعُّدُ مِن حَشْوِ الكلامِ ، و الدَّلالةُ بالقليلِ على الكثيرِ . ^۱

391

أبلَغُ الكَلامِ

۱۹۸۹.الإمامُ عليٌّ عليه السلام :أبلَغُ البَلاغةِ ما سَهُلَ في الصَّوابِ مَجازُهُ و حَسُنَ إيجازُهُ . ^۲

۱۹۹۰.عنه عليه السلام :أحسَنُ الكلامِ ما زانَهُ حُسْنُ النِّظامِ ، و فَهِمَهُ الخاصُّ و العامُّ . ^۳

۱۹۹۱.عنه عليه السلام :أحسَنُ الكلامِ ما لا تَمُجُّهُ الآذانُ ، و لا يُتْعِبُ فَهمُهُ الأفْهامَ . ^۴

۱۹۹۲.عنه عليه السلام :خيرُ الكلامِ ما لا يُمِلُّ و لا يَقِلّ . ^۵

392

ما يَفضُلُ عَلَى البَلاغَةِ

۱۹۹۳.الإمامُ عليٌّ عليه السلام :أحْمَدُ مِن البَلاغةِ الصَّمتُ حينَ لا يَنبَغي الكلامُ . ^۶

393

التَّشَدُّقُ فِي الكَلامِ

۱۹۹۴.رسولُ اللّهِ صلى الله عليه و آله :أبغَضُ النّاسِ إلى اللّهِ تعالى البَليغُ الّذي يَتَخَلّلُ بلِسانِهِ تَخَلُّلَ الباقِرَةِ بلِسانِها . ^۷

۱۹۸۸.امام صادق عليه السلام :بلاغت در سه چيز است: نزديك شدن به معناى مورد نظر، دورى كردن از گفتار حشو و زايد، و رساندن معناى زياد با عبارت كوتاه.

391

بليغ ترين سخن

۱۹۸۹.امام على عليه السلام :بليغ ترين سخن آن است كه مقصود را براحتى برساند و ايجاز نيكو داشته باشد.

۱۹۹۰.امام على عليه السلام :بهترين گفتار آن است كه به حسن ترتيب و نظم آراسته باشد و عالم و عامى آن را بفهمند.

۱۹۹۱.امام على عليه السلام :نيكوترين گفتار آن است كه شنيدنش به گوشها ناخوش نيايد و ذهنها براى فهميدن آن به رنج نيفتند.

۱۹۹۲.امام على عليه السلام :بهترين سخن آن است كه نه ملال آور باشد و نه كم گذارد . ^۸

392

برتر از بلاغت

۱۹۹۳.امام على عليه السلام :پسنديده تر از بلاغت، خاموش ماندن در جايى است كه سخن گفتن نشايد.

393

سخن پردازى مُطَنطن

۱۹۹۴.پيامبر خدا صلى الله عليه و آله :منفورترين كس نزد خداوند متعال سخن آورى است كه زبانش را مانند زبان گاو، به هر طرف مى چرخاند.

390

البَلاغَةُ

۱۹۸۱.رسولُ اللّهِ صلى الله عليه و آله :إنَّ مِن البيانِ سِحْرا ، و مِن العلمِ جَهلاً ، و مِن القَولِ عِيّا . ^۱

۱۹۸۲.الإمامُ عليٌّ عليه السلام :البَلاغةُ ما سَهُلَ على المَنطِقِ و خَفَّ على الفِطْنَةِ . ^۲

۱۹۸۳.عنه عليه السلام :البَلاغةُ أنْ تُجِيبَ فلا تُبْطئَ ، و تُصِيبَ فلا تُخْطئَ . ^۳

۱۹۸۴.عنه عليه السلام :مَن قامَ بِفَتْقِ القَولِ و رَتْقِهِ فقد حازَ البَلاغةَ . ^۴

۱۹۸۵.عنه عليه السلام :قد يُكْتَفى مِن البَلاغةِ بالإيجازِ . ^۵

۱۹۸۶.الإمامُ الصّادقُ عليه السلام :لَيسَتِ البَلاغَةُ بحِدَّةِ اللِّسانِ و لا بِكَثْرةِ الهَذَيانِ ، و لكنَّها إصابةُ المَعنى و قَصْدُ الحُجّةِ . ^۶

۱۹۸۷.عنه عليه السلامـ و قد سُئِلَ عنِ البَلاغةِ ـ: مَن عَرَفَ شَيئا قَلَّ كلامُهُ فيهِ ، و إنّما سُمِّيَ البَليغ لأنَّهُ يَبْلُغُ حاجَتَهُ بأهْوَنِ سَعْيِهِ . ^۷

390

بلاغت

۱۹۸۱.پيامبر خدا صلى الله عليه و آله :همانا برخى از بيانها سحر است، و برخى دانشها نادانى است و برخى سخنها گنگى و بى زبانى.

۱۹۸۲.امام على عليه السلام :بلاغت آن است كه به گفتار، روان و به فهم، آسان باشد.

۱۹۸۳.امام على عليه السلام :بلاغت آن است كه پاسخ دهى بى كندى و درست بگويى بى خطا.

۱۹۸۴.امام على عليه السلام :هر كس سخن را باز و بسته كند به بلاغت دست يافته است.

۱۹۸۵.امام على عليه السلام :گاه از بلاغت به ايجاز بسنده مى شود.

۱۹۸۶.امام صادق عليه السلام :بلاغت به [معناى] تندى زبان و پَرت و پلا گويى بسيار نيست بلكه بلاغت، رساندن معنا و آوردن دليل و برهانِ درست است.

۱۹۸۷.امام صادق عليه السلامـ در پاسخ به اين پرسش كه بلاغت چيست؟ ـفرمود : كسى كه مطلبى را بداند گفتارش درباره آن كوتاه مى شود. بليغ [را بليغ] گفته اند؛ چون با كمترين زحمت، مقصود خود را مى رساند.