۲۵۰۲.عنه صلى الله عليه و آله :لا تَطلُبوا عَثَراتِ المؤمنينَ ؛ فإنّ مَـن تَتَبّعَ عَثَراتِ أخيهِ تَتَبّعَ اللّهُ عَثَراتِهِ ، و مَن تَتَبّعَ اللّهُ عَثَراتِهِ يَفْضَحْهُ و لو في جَوفِ بَيتِهِ . ^۱

۲۵۰۳.عنه صلى الله عليه و آله :لا تَسألوا الفاجِرَةَ : مَن فَجَرَ بِكِ ؟ فكما هانَ علَيها الفُجورُ ، يَهونُ علَيها أنْ تَرميَ البَريءَ المسلِمَ . ^۲

۲۵۰۴.الإمامُ عليٌّ عليه السلام :إذا سُئلتِ الفاجِرَةُ: مَن فَجَرَ بِكِ؟ فقالتْ : فُلانٌ ، جَلَدتُها حَدَّينِ : حَدّا لفُجورِها، و حَدّا لفِرْيَتِها على الرَّجُلِ المسلِمِ . ^۳

۲۵۰۵.كنز العمّال :أنّ عمرَ بنَ الخطّابِ كانَ يَعُسُّ بالمدينةِ مِن اللّيل، فسمِعَ صَوتَ رجُلٍ في بَيتٍ يَتَغنّى، فتَسَوّرَ علَيهِ ، فقالَ : يا عدوَّ اللّهِ، أ ظَنَنْتَ أنَّ اللّهَ يَسْتُرُكَ و أنتَ في مَعصِيَتِهِ ؟ ! فقالَ : و أنتَ يا أميرَ المؤمنينَ، لا تَعْجَلْ علَيَّ ، إن أكُنْ عَصَيتُ اللّهَ واحِدةً فقد عَصَيتَ اللّهَ في ثلاثٍ:
قالَ: «و لا تَجَسَّسوا» و قد تَجَسَّسْتَ ، و قالَ : «و أتُوا البُيوتَ مِن أبوابِها» و قد تَسَوَّرْتَ علَيَّ ، و قد دخَلْتَ علَيَّ بغيرِ إذنٍ ، و قالَ اللّهُ تعالى : «لا تَدْخُلوا بُيوتا غيرَ بيـو تِكُـم حتّـى تَستـأنِسـوا و تُسلّمـوا علـى أهلِها» . ^۴ قالَ عُمرُ : فهلْ عندَكَ مِن خيرٍ، إن عَفَوتُ عنكَ ؟ قالَ : نَعَم ، فعَفا عنهُ و خَرجَ و تَركَهُ . ^۵

۲۵۰۲.پيامبر خدا صلى الله عليه و آله :لغزشهاى مسلمانان را نجوييد كه هر كس لغزشهاى برادرش را پى جويد خداوند لغزشهاى او را پيگيرى مى كند و هر كه را كه خداوند عيبجويى كند رسوايش مى سازد هر چند در اندرون خانه خود باشد.

۲۵۰۳.پيامبر خدا صلى الله عليه و آله :از زن بد كاره نپرسيد: چه كسى با تو فسق كرد؟ زيرا همان گونه كه به راحتى مرتكب فحشا مى شود به راحتى هم مسلمان بى گناهى را بد نام مى كند.

۲۵۰۴.امام على عليه السلام :اگر از زن آلوده دامن بپرسى كه چه كسى با تو فسق كرد و او بگويد: فلانى، بايد دو حد بر او جارى شود: يك حد براى ارتكاب فحشا و حدّ ديگر براى دروغ بستن به مرد مسلمان.

۲۵۰۵.كنز العمّال :عمر بن خطّاب در مدينه شبگردى مى كرد. صداى آواز خواندن مردى را از خانه اى شنيد. از ديوار خانه بالا رفت و گفت: اى دشمن خدا! خيال كرده اى كه خداوند براى تو گنهكار پرده پوشى مى كند؟! آن مرد گفت: اى امير مؤمنان! تو هم درباره من تند نرو . اگر من يك گناه كردم تو سه گناه مرتكب شدى:
خداوند فرموده است: «تجسّس نكنيد» و تو تجسّس كردى. فرموده است: «از درها وارد خانه ها شويد» و تو از ديوار بالا آمدى. بدون اجازه بر من وارد شدى، در حالى كه خداوند متعال فرموده است: «وارد خانه هاى جز خود نشويد مگر آن كه اجازه بگيريد و بر اهل آنها سلام كنيد». عمر گفت: اگر تو را ببخشم دست از اين كارها بر مى دارى؟ گفت: آرى. عمر او را بخشيد و از منزلش بيرون رفت.

517

النَّهيُ عَن تَعَقُّبِ عُيوبِ النّاسِ

الكتاب:

يا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا اجْتَنِبُوا كَثِيرا مِنَ الظَّنِّ إِنَّ بَعْضَ الظَّنِّ إِثْمٌ وَ لا تَجَسَّسُوا وَ لا يَغْتَبْ بَعْضُكُمْ بَعْضا أَ يُحِبُّ أَحَدُكُمْ أَنْ يَأْكُلَ لَحْمَ أَخِيهِ مَيْتا فَكَرِهْتُمُوهُ وَ اتَّقُوا اللّهَ إِنَّ اللّهَ تَوَّابٌ رَحِيمٌ» . ^۱

الحديث:

۲۴۹۹.رسولُ اللّهِ صلى الله عليه و آله :إيّاكُم و الظَّنَّ ، فإنَّ الظّنَّ أكْذَبُ الحَديثِ، و لا تَحَسَّسوا، و لا تَجَسَّسوا ^۲ . ^۳

۲۵۰۰.عنه صلى الله عليه و آله :إنّي لَم اُؤمَرْ أنْ اُنقِّبَ عن قُلوبِ النّاسِ و لا أشُقَّ بطُونَهُم . ^۴

۲۵۰۱.عنه صلى الله عليه و آله :يا معشرَ مَن أسلَمَ بلِسانِهِ و لَم يُسلِمْ بقلبِهِ، لا تَتَبَّعوا عَثَراتِ المسلِمينَ ؛ فإنّه مَن تَتَبَّعَ عَثَراتِ المسلِمينَ تَتَبَّعَ اللّهُ عَثْرتَهُ ، و مَن تَتَبَّعَ اللّهُ عَثْرتَهُ يَفْضَحْهُ . ^۵

517

نهى از عيبجويى مردم

قرآن :

«اى كسانى كه ايمان آورده ايد! از بسيارى از گمانها بپرهيزيد؛ زيرا پاره اى از گمانها گناه است. و تجسّس نكنيد و از يكديگر غيبت مكنيد، آيا كسى از شما دوست دارد كه گوشت برادر مرده خود را بخورد؟ پس آن را ناخوش مى داريد. از خدا بترسيد . همانا خداوند توبه پذير و مهربان است».

حديث :

۲۴۹۹.پيامبر خدا صلى الله عليه و آله :از گمان دورى كنيد؛ زيرا گمان دروغترين سخن است. در پى شنيدن سخنان مردم و كشف عيب آنان نباشيد.

۲۵۰۰.پيامبر خدا صلى الله عليه و آله :من مأمور نيستم كه دلهاى مردم را بكاوم و درونشان را بشكافم.

۲۵۰۱.پيامبر خدا صلى الله عليه و آله :اى جماعتى كه به زبانْ اسلام آورده و به دلْ اسلام نياورده ايد! به دنبال لغزشهاى مسلمانان نباشيد ؛ كه هر كس لغزشهاى مسلمانان را پى جويى كند، خداوند لغزش او را پى مى گيرد و هر كس كه خداوند او را عيبجويى كند، رسوايش مى سازد.