۲۵۱۴.سنن أبي داوود عن سلمةَ بنِ الأكوعِ:أتى النبيَّ صلى الله عليه و آله عَينٌ مِن المشركينَ و هُو في سَفرٍ ، فجلَسَ عند أصحابِهِ ثُمّ انْسَلَّ ، فقالَ النبيُّ صلى الله عليه و آله : اطلُبوهُ فاقتُلُوهُ، فسَبَقْتُهُم إليهِ فقَتَلْتُهُ ، و أخَذْتُ سَلَبَهُ فنَفَّلَني إيّاهُ . ^۱

۲۵۱۵.الإمامُ الصّادقُ عليه السلام :الجاسوسُ و العَينُ إذا ظُفِرَ بِهِما قُتِلا . ^۲

(انظر) سنن أبي داوود : 3 / 49 / 2654.

523

ما يُؤخَذُ فيهِ بِالظّاهِرِ

۲۵۱۶.الإمامُ الصّادقُ عليه السلامـ لَمّا سُئل عنِ القاضي أ يَحِلُّ لَه أن يَقضيَ بقَولِ البَيِّنَةِ إذا لَم يعرِفهُم مِن غَير مسألَةٍ ـ: خَمسَةُ أشياءَ يَجِبُ على النّاسِ أنْ يأخُذوا بِها ظاهِرَ الحُكْمِ : الوِلاياتُ ، و التّناكُحُ، و المَوارِيثُ ، و الذَّبائحُ ، و الشّهاداتُ ، فإذا كانَ ظاهرُهُ ظاهرا مأمونا جازَتْ شهادتُهُ ، و لا يُسألُ عن باطنِهِ . ^۳

۲۵۱۴.سنن أبى داوودـ به نقل از سلمة بن اكوع ـ: در يكى از سفرهاى پيامبر ، جاسوسى از قريش نزد آن حضرت آمد و كنار اصحاب حضرت نشست و سپس ناپديد شد. پيامبر صلى الله عليه و آله فرمود: او را پيدا كنيد و بكُشيد. من زودتر از ديگران خود را به آن مرد رساندم و او را كشتم و لباسها و وسايلش را برداشتم و پيامبر آنها را به من بخشيد.

۲۵۱۵.امام صادق عليه السلام :در صورت دست يافتن به جاسوس و خبر چين بايد آنها را كشت.

523

مواردى كه حكم به ظاهر مى شود

۲۵۱۶.امام صادق عليه السلامـ در پاسخ به پرسش از اينكه آيا قاضى مى تواند بر اساس گفته گواهان نا شناس حكم دهد بى آن كه درباره آنان پرس و جو كند؟ ـفرمود : پنج مورد است كه مردم بايد در آنها به ظاهر حكم عمل كنند: ولايت و سرپرستى، زناشويى، ارث و ميراث، ذبايح و شهادت دادن. اگر ظاهر فرد، درست و در خور اطمينان بود گواهى اش جايز است و نبايد از باطن او پرس و جو كرد.

522

حُكمُ الجاسوسِ

۲۵۱۳.سنن أبي داوود عن فراتِ بنِ حيّانٍ :أنّ رسولَ اللّهِ صلى الله عليه و آله أمرَ بقَتلِهِ ، و كانَ عَيْنا لأبي سُفيانَ ، و كانَ حَلِيفا لرجُلٍ مِن الأنصارِ ، فمَرَّ بحَلْقةٍ مِن الأنصارِ فقالَ : إنّي مسلِمٌ ، فقالَ رجُلٌ مِن الأنصارِ : يا رسولَ اللّه ، إنَّهُ يقولُ: إنّي مسلِمٌ ، فقالَ رسولُ اللّهِ صلى الله عليه و آله : إنَّ مِنكُم رِجالاً نَكِلُهُم إلى إيمانِهم ، مِنهُم فراتُ بنُ حيّانٍ . ^۱

522

حكم جاسوس

۲۵۱۳.سنن أبى داوودـ درباره فرات بن حيّان ـ: پيامبر خدا صلى الله عليه و آله دستور قتل او (فرات) را، چون جاسوس ابو سفيان بود، صادر كرد. و او هم پيمان مردى از انصار بود. پس بر گروهى از انصار گذشت و گفت: من مسلمان هستم. مردى از انصار گفت: اى پيامبر خدا! او مى گويد: من مسلمانم. پيامبر خدا صلى الله عليه و آله فرمود: افرادى از شما هستند كه آنها را به ايمانشان وا مى گذاريم ^۲ ؛ يكى از آنها فرات بن حيّان است.