۲۵۷۵.عنه عليه السلام :يا بُنيَّ ، إذا أتَيتَ ناديَ قَومٍ فارْمِهِم بسَهمِ السّلامِ، ثُمَّ اجلِسْ في ناحِيَتِهِم فلا تَنْطِقْ حتّى تَراهُم قد نَطَقوا ، فإنْ رأيتَهُم قد نَطَقوا في ذِكرِ اللّهِ فأجْرِ سَهمَكَ مَعهُم ، و إلاّ فَتَحوَّلْ مِن عِندِهِم إلى غَيرِهِم . ^۱

۲۵۷۶.بحار الأنوارـ مِمّا كَلَّم اللّهُ تعالى به موسى عليه السلام ـ: يا موسى ، أطِبِ الكَلامَ لأهْلِ التَّركِ للذُّنوبِ ، و كُنْ لَهُم جَلِيسا، و اتَّخِذْهُم لغَيْبِكَ إخْوانا، ^۲ و جِدَّ مَعهُم يَجِدّونَ مَعكَ . ^۳

533

حَقُّ الجَليسِ

۲۵۷۷.الإمامُ زينُ العابدينَ عليه السلام :أَمّا حقُّ جَليسِكَ : فأنْ تُلِينَ لَهُ جانِبَكَ ، و تُنْصِفَهُ في مُجازاة اللّفظِ ، و لا تَقومَ مِن مَجلِسِكَ إلاّ بإذْنِهِ . و مَن يَجلِسُ إلَيكَ يَجوزُ لَهُ القِيامُ عَنكَ بغَيرِ إذْنِكَ ، و تَنسى زَلاّتِهِ ، و تَحْفَظُ خَيْراتِهِ، و لا تُسْمِعُهُ إلاّ خَيرا . ^۴

۲۵۷۵.لقمان عليه السلام :فرزندم! هرگاه به انجمنى درآمدى، با تيرِ سلام شكارشان كن و آن گاه كنارشان بنشين و سخن مگوى، تا آنها زبان به سخن گشايند. اگر ديدى از خدا سخن به ميان آوردند، با آنان همسخن شو و گرنه، از ميان آنان به ميان جمعى ديگر برو.

۲۵۷۶.بحار الأنوار :از سخنان خداوند متعال به موسى عليه السلام [اين است كه] : اى موسى! با آنان كه گرد گناه نمى گردند، نيكو و پاكيزه سخن بگوى و همنشين آنان باش و ايشان را براى غيب ^۵ ] اين است كه[ خود گير و با آنان تمام تلاش و كوشش خود را در راه اطاعت به كار بند تا آنان نيز چنين كنند .

533

حقّ همنشين

۲۵۷۷.امام زين العابدين عليه السلام :حقّ همنشين تو آن است كه: با او نرمخو و مهربان باشى، در هنگام گفتگو با او به انصاف رفتار كنى، جز با اجازه او از جاى خود بلند نشوى، اگر در كنار تو نشست بتواند بدون اجازه تو برخيزد و برود، لغزشهايش را فراموش كنى، خوبيهايش را به ياد داشته باشى و جز خير و خوبى به او نگويى.

۲۵۶۷.عنه عليه السلام :جالِسِ الحُكَماءَ يَكمُلْ عَقلُكَ ، و تَشرُفْ نفسُكَ ، و يَنْتَفِ عنكَ جَهلُكَ . ^۱

۲۵۶۸.عنه عليه السلام :مجالَسةُ الحُكَماءِ حياةُ العُقولِ ، و شِفاءُ النُّفوسِ . ^۲

۲۵۶۹.عنه عليه السلام :جالِسِ الفُقَراءَ تَزْدَدْ شُكْرا . ^۳

۲۵۷۰.عنه عليه السلام :أيّها النّاسُ ، طُوبى لِمَن ......... جالَسَ أهلَ الفِقْهِ و الرّحمةِ ، و خالَطَ أهلَ الذُّلِّ و المَسكَنةِ . ^۴

۲۵۷۱.عنه عليه السلام :جالِسْ أهلَ الوَرَعِ و الحِكمةِ ، و أكْثِرْ مُناقشَتَهُم ، فإنّكَ إنْ كُنتَ جاهِلاً عَلَّموكَ ، و إنْ كنتَ عالِما ازْدَدْتَ عِلما . ^۵

۲۵۷۲.الإمامُ زينُ العابدينَ عليه السلام :مَجالِسُ الصّالِحينَ داعِيَةٌ إلى الصَّلاحِ . ^۶

۲۵۷۳.عنه عليه السلامـ في الدّعاءِ ـ: أوْ لَعلَّكَ فَقَدْتَني مِن مجالسِ العُلماءِ فخَذَلْتَني ، أو لَعلّكَ رأيْتَني في الغافِلينَ فمِن رحمَتِكَ آيَسْتَني، أو لَعلّكَ رأيتَني آلِفَ مَجالِسِ البَطّالينَ فبَيْني و بَيْنَهُم خَلَّيْتَني . ^۷

۲۵۷۴.لُقمانُ عليه السلام :يا بُنيَّ ، جالِسِ العُلَماءَ و زاحِمْهُم برُكْبَتَيْكَ ، فإنّ اللّهَ عزّ و جلّ يُحْيي القُلوبَ بنُورِ الحِكمَةِ كما يُحْيي الأرضَ بِوابِلِ السّماءِ . ^۸

۲۵۶۷.امام على عليه السلام :با فرزانگان همنشينى كن تا خردت كمال يابد و شرافت نفس يابى و نادانى از تو رخت بربندد.

۲۵۶۸.امام على عليه السلام :همنشينى با فرزانگان، زندگى بخش خردها و شفابخش جانهاست .

۲۵۶۹.امام على عليه السلام :با تهيدستان بنشين تا شكر گزارى ات [از خدا ]زياد شود.

۲۵۷۰.امام على عليه السلام :اى مردم! خوشا آن كه ......... با مردمان دانا و مهربان نشست و با فرو دستانِ بينوا درآميخت!

۲۵۷۱.امام على عليه السلام :با پاكدامنان و فرزانگان بنشين و با آنان زياد بحث و گفتگو كن؛ زيرا اگر نادان باشى، تو را علم مى آموزند و اگر دانا باشى، بر دانشت افزوده مى شود.

۲۵۷۲.امام زين العابدين عليه السلام :مجالس پاكان، فراخوانِ به سوى پاكى است.

۲۵۷۳.امام زين العابدين عليه السلامـ در مناجات با خدا ـگفت: يا شايد در محفل دانشمندانم نديدى، كه مرا فرو گذاشتى، يا شايد مرا در ميان بى خبران ديدى، كه از رحمتت نوميدم گردانيدى، يا شايد مرا همدم محافل هرزگان يافتى، كه با آنان تنهايم گذاشتى.

۲۵۷۴.لقمان عليه السلام :فرزندم! با دانشمندان نشست و برخاست كن و زانو به زانوى آنها بنشين؛ چه ، خداوند عزّ و جلّ دلها را با نور حكمت زنده مى گرداند همچنان كه زمين را با بارش آسمان زندگى مى بخشد.