۲۶۷۱.عنه عليه السلامـ في تحميدِه للّهَ ـ: الحَمدُ للّهِ الفَاشي في الخَلقِ حَمدُه ، و الغالِبِ جُندُهُ و المُتعالي جَدُّه . ^۱

۲۶۷۲.عنه عليه السلام :مَن خَذَلَ جُندَهُ نَصرَ أضْدادَهُ . ^۲

۲۶۷۳.عنه عليه السلام :آفَةُ الجُندِ مُخالَفَةُ القادَةِ . ^۳

550

جُنودُ اللّهِ

الكتاب:

وَ لِلّهِ جُنُودُ السَّمَاوَاتِ وَ الْأرْضِ وَ كَانَ اللّهُ عَلِيما حَكِيما» . ^۴

وَ لِلّهِ جُنُودُ السَّمَاوَاتِ وَ الْأرْضِ وَ كَانَ اللّهُ عَزِيزا حَكِيما» . ^۵

۲۶۷۱.امام على عليه السلامـ در ستايش خدا ـگفت : سپاس خداى را كه ستايش او در ميان مردم منتشر است و سپاهش چيره و بزرگى او بهتر از هر چيزى است.

۲۶۷۲.امام على عليه السلام :هر كس از يارى سپاه خود دست كشد دشمنانش را يارى داده است.

۲۶۷۳.امام على عليه السلام :آفت سپاه، سرپيچى از فرماندهان است.

550

سپاهيان خدا

قرآن :

«سپاهيان آسمانها و زمين از آنِ خداست و خداوند هماره دانا و حكيم است».

«و از آنِ خداست سپاهيان [به اندازه] آسمانها و زمين و خداوند هماره پيروزمند و حكيم است».

549

الجُنـدُ

۲۶۶۹.الإمامُ عليٌّ عليه السلامـ للأشْتَرِ لَمّا وَلاّهُ مِصرَ ـ: فالجُنودُ بإذْنِ اللّهِ حُصونُ الرَّعِيَّةِ ، و زَينُ الوُلاةِ ، و عِزُّ الدِّينِ ، و سُبُلُ الأمْنِ ، و ليسَ تَقومُ الرَّعِيَّةُ إلاّ بِهِم . ثُمَّ لا قِوامَ للجُنودِ إلاّ بما يُخرِجُ اللّهُ لَهُم مِن الخَراجِ الّذي يَقْوَونَ بهِ على جِهادِ عَدُوِّهِم ، و يَعْتمِدونَ علَيهِ فِيما يُصْلِحُهُم .........
فَوَلِّ مِن جُنودِكَ أنصَحَهُم في نَفْسِكَ للّهِ و لرسُولِه و لإمامِكَ ، و أنْقاهُم جَيْبا ، و أفْضَلَهُم حِلْما، ^۱ ممّن يُبْطئُ عنِ الغَضَبِ ، و يَسْتَريحُ إلى العُذْرِ ، و يَرْأفُ بالضُّعَفاءِ ، و يَنْبُو على الأقْوِياءِ ، و مِمَّن لا يُثيرُهُ العُنفُ، و لا يَقْعُدُ بهِ الضَّعْفُ . ^۲

۲۶۷۰.عنه عليه السلامـ أيضا ـ: و لْيَكُنْ آثَرُ رُؤوسِ جُندِكَ عِندَكَ مَن واساهُم في مَعونَتِهِ ، و أفضَلَ علَيهِم مِن جِدَتِهِ ، بما يَسَعُهُم و يَسَعُ مَن وراءهُم مِن خُلوفِ أهْليهِم ، حتّى يكونَ هَمُّهُم هَمّا واحِدا في جِهادِ العَدُوِّ ، فإنَّ عَطْفَكَ علَيهِم يَعطِفُ قُلوبَهُم علَيكَ ......... فافْسَحْ في آمالِهِم، و واصِلْ في حُسنِ الثَّناءِ علَيهِم، و تَعْديدِ ما أبْلى ذَوو البلاءِ مِنهُم ، فإنَّ كَثرَةَ الذِّكْرِ لِحُسنِ أفْعالِهِم تَهُزُّ الشُّجاعَ ، و تُحرِّضُ النّاكِلَ إنْ شاءَ اللّهُ . ^۳

549

سپاه

۲۶۶۹.امام على عليه السلامـ در فرمان[نامه] حكومت مصر به اشتر ـنوشت : «سپاهيان، به اذن خدا، دژهاى مردمند و زيور واليان و مايه توانمندى و ارجمندى دين و وسيله امنيّت. مردم جز با بودن سپاهيان پايدار نمى مانند و سپاهيان نيز جز با خراجى كه خداوند براى آنها مقرّر فرموده است، قوام نمى گيرند، آنان به وسيله خراج در جهاد با دشمنانشان توانا مى شوند و كار خود را بدان سامان مى دهند .........
پس، از سپاهيان خود آن كس را به فرماندهى برگزين كه به نظر تو براى خدا و پيامبر او و پيشوايت از همه خير خواه تر است و از همه پاكدامن تر و بردبارتر ؛ كسى كه دير به خشم آيد و با پوزش خواهى [فرد مورد غضب ]آرام گيرد، با نا توانان مهربان باشد و با زورمندان قاطع، خشونت او را بر نينگيزد و ناتوانى او را بر جاى ننشاند.

۲۶۷۰.امام على عليه السلامـ در همان عهدنامه ـنوشت: بايد گزيده ترين سران سپاه نزد تو، آن كس باشد كه با ديگران هميارى كند و آنچه دارد به آنان ببخشد، چندان كه خود و خانواده شان را كه بر جاى گذاشته اند به خوبى تأمين كنند، تا همگى در جهاد و مبارزه با دشمن يكدل شوند. چه، مهربانى تو با آنان دلهاى ايشان را به تو مهربان مى كند ......... پس آرزوهاى آنان را برآور و پيوسته از آنان ستايش و تقدير كن و زحمتِ سختى ديدگان را به زبان آر كه ياد كردنِ فراوان از كارهاى خوب آنان دليران را برمى انگيزد و ترسو را تحريك مى كند. اِن شاء اللّه .