(انظر) وسائل الشيعة : 11 / 122 باب 1 .

595

ما يَنبَغي في مُجاهَدَةِ النَّفسِ

۲۹۱۳.الإمامُ عليٌّ عليه السلام :جاهِدْ نَفْسَكَ عَلى طاعةِ اللّهِ مُجاهَدةَ العَدُوِّ عَدُوَّهُ ، و غالِبْها مُغالبةَ الضِّدِّ ضِدَّهُ ؛ فإنّ أقْوى النّاسِ مَن قَوِيَ على نَفْسِهِ . ^۱

۲۹۱۴.عنه عليه السلام :جاهِدْ نَفْسَكَ و حاسِبْها مُحاسَبةَ الشَّريكِ شَريكَهُ ، و طالِبْها بِحُقوقِ اللّهِ مُطالَبَةَ الخَصْمِ خَصْمَهُ . ^۲

۲۹۱۵.الإمامُ الصّادقُ عليه السلام :اجعَلْ نَفسَكَ عَدُوّا تُجاهِدُهُ و عارِيةً تَرُدُّها ، فإنّكَ قد جُعِلتَ طبيبَ نَفسِكَ و عُرِّفتَ آيةَ الصِّحّةِ و بُيِّنَ لكَ الدّاءُ و دُلِلْتَ على الدّواءِ ، فانظُرْ قِيامَكَ على نَفسِكَ . ^۳

596

المُداوَمَةُ عَلَى الجِهادِ

۲۹۱۶.بحار الأنوارـ في حديثِ المعراجِ ـ: في صفةِ أهلِ الخيرِ و أهلِ الآخرةِ : يموتُ النّاسُ مرّةً ، و يموتُ أحدُهم في كلِّ يومٍ سبعينَ مرّةً من مجاهَدَةِ أنفسِهِم و مخالَفَةِ هَواهُم و الشّيطانِ الّذي يَجري في عُروقِهِم . ^۴

595

شيوه مبارزه با نفْس

۲۹۱۳.امام على عليه السلام :در راه طاعت خدا، با نفْس خود مبارزه كن همچون مبارزه دشمن با دشمنش، و با آن گلاويز شو همچون گلاويز شدن حريف با حريفش، زيرا نيرومندترين مردمان كسى است كه بر نفْس خويش چيره آيد.

۲۹۱۴.امام على عليه السلام :با نفْس خود جهاد كن و از او حساب كِش، همچنان كه شريك از شريكش حساب مى كِشد ، و حقوق خداوند را از او مطالبه كن، همچنان كه طرف دعوا، حقوق خود را از ديگرى مطالبه مى كند.

۲۹۱۵.امام صادق عليه السلام :نفْس خود را چون دشمنى دان كه با او مبارزه مى كنى و عاريه اى كه بايد برگردانى؛ زيرا تو طبيب نفْس خويش قرار داده شده اى، نشانه سلامت به تو شناسانده شده و درد و بيمارى برايت روشن گشته است و به دارو، راهنمايى شده اى. پس، در مبارزه با نفْس انديشه كن.

596

جهاد بى امان با نفْس

۲۹۱۶.بحار الأنوارـ در حديث معراج ـ: درباره ويژگى نيكوكاران و آخرت گرايان آمده است : مردم يك بار مى ميرند ولى آنها بر اثر مبارزه با نفْسهايشان و مخالفت با خواهشهايشان و ستيز با شيطانى كه در رگ و ريشه شان جريان دارد، روزى هفتاد بار مى ميرند.

۲۹۰۷.معاني الأخبار عن الإمامِ عليٍّ عليه السلام :إنَّ رسولَ اللّهِ صلى الله عليه و آله بَعثَ سَرِيّةً ، فلَمّا رَجَعوا قالَ: مَرْحَبا بقَومٍ قَضَوُا الجِهادَ الأصْغَرَ و بَقِيَ علَيهِمُ الجِهادُ الأكْبَرُ . قيلَ: يا رسولَ اللّهِ ، و ما الجِهادُ الأكْبَرُ ؟ قالَ: جِهادُ النَّفْس . و قالَ عليه السلام : أفْضَلُ الجِهادِ مَن جَاهَدَ نَفْسَهُ الّتي بينَ جَنْبَيهِ . ^۱

۲۹۰۸.عنه عليه السلام :أفْضَلُ الجِهادِ جِهادُ النَّفْسِ عنِ الهَوى ، و فِطامُها عَن لَذّاتِ الدُّنيا . ^۲

۲۹۰۹.عنه عليه السلام :غايةُ المُجاهَدَةِ أنْ يُجاهِدَ المَرءُ نَفْسَهُ . ^۳

۲۹۱۰.عنه عليه السلام :اعلَموا أنَّ الجِهادَ الأكْبَرَ جِهادُ النَّفْسِ، فاشْتَغِلوا بجِهادِ أنْفُسِكُم تَسْعَدوا . ^۴

۲۹۱۱.الإمامُ الباقرُ عليه السلام :لا فَضيلةَ كالجِهادِ ، و لا جِهادَ كمُجاهَدةِ الهوى . ^۵

۲۹۱۲.الإمامُ الصّادقُ عليه السلام :إنَّ النّبيَّ صلى الله عليه و آله بَعثَ بسَرِيّة، فلَمّا رَجَعوا قالَ: مَرْحَبا بقَومٍ قَضَوُا الجِهادَ الأصْغَرَ و بَقِيَ الجِهادُ الأكْبَرُ . قيلَ : يا رسولَ اللّهِ ، و ما الجِهادُ الأكْبَرُ ؟ قالَ: جِهادُ النَّفْسِ . ^۶

۲۹۰۷.امام على عليه السلام :پيامبر خدا صلى الله عليه و آله سپاهى را به جنگ اعزام كرد. وقتى برگشتند فرمود: خوشامد مى گويم به مردمانى كه جهاد اصغر را گذراندند ولى جهاد اكبر همچنان بر عهده آنان باقى مانده است. عرض شد: اى رسول خدا! جهاد اكبر چيست؟ فرمود: جهاد با نفس. امام عليه السلام فرمود: برترين جهاد آن است كه انسان با نفس نهفته در ميان دو پهلوى خود بجنگد.

۲۹۰۸.امام على عليه السلام :برترين جهاد، مبارزه كردن با هواى نفْس و باز گرفتن آن از لذّتهاى دنياست.

۲۹۰۹.امام على عليه السلام :نهايت جهاد، مبارزه انسان با نفْس خويش است.

۲۹۱۰.امام على عليه السلام :بدانيد كه جهاد اكبر جهاد با نفْس است، پس به جهاد با نفْسهاى خويش پردازيد تا نيك بخت شويد.

۲۹۱۱.امام باقر عليه السلام :هيچ فضيلتى چون جهاد نيست و هيچ جهادى مانند مبارزه با هواى نفس نمى باشد .

۲۹۱۲.امام صادق عليه السلام :پيامبر صلى الله عليه و آله سپاهى را به جنگ گسيل داشت؛ وقتى برگشتند فرمود: خوشامد مى گويم به گروهى كه جهاد اصغر را انجام دادند، اما جهاد اكبر همچنان مانده است. عرض شد: اى پيامبر خدا! جهاد اكبر چيست؟ فرمود: جهاد با نفْس.