۳۰۶۴.الإمامُ عليٌّ عليه السلام :إنَّ أهلَ النّارِ لَمّا غلى الزَّقُّومُ و الضَّريعُ في بُطونِهِم كغَلْيِ الحَميِم سَألوا الشَّرابَ ، فاُتوا بشرابٍ غَسّاقٍ و صَديدٍ ، يَتَجرّعُهُ و لا يَكادُ يُسيغُهُ ، و يأتيهِ المَوتُ مِن كلِّ مكانٍ و ما هُو بمَيّتٍ . ^۱

621

أبوابُ جَهَنَّمَ

الكتاب:

فَادْخُلُوا أَبْوَابَ جَهَنَّمَ خالِدِينَ فِيها فَلَبِئْسَ مَثْوَى الْمُتَكَبِّرِينَ» . ^۲

وَ إِنَّ جَهَنَّمَ لَمَوْعِدُهُمْ أَجْمَعِينَ * لَهَا سَبْعَةُ أَبْوَابٍ لِكُلِّ بَابٍ مِنْهُمْ جُزْءٌ مَقْسُومٌ» . ^۳

الحديث:

۳۰۶۵.رسولُ اللّهِ صلى الله عليه و آله :إنَّ لِجَهنّمَ بابا لا يَدخُلُها إلاّ مَن شَفا غَيظَهُ بِمَعْصيةِ اللّهِ تعالى . ^۴

۳۰۶۶.الإمامُ الباقرُ عليه السلامـ في قولهِ تعالى :«لها سبعةُ أبوابٍ لكلِّ بابٍ منهم ......... »ـ: فبَلَغني ، و اللّهُ أعلمُ ، أنَّ اللّهَ جعَلَها سَبْعَ دَرَكاتٍ : أعلاها الجَحيمُ ، يَقومُ أهلُها على الصَّفا مِنها ، تَغْلي أدْمِغَتُهُم فيها كغَلْيِ القُدورِ بما فيها .
و الثّانيةُ : لَظى ، نَزّاعةٌ للشَّوى ، تَدعو مَن أدْبَرَ و تَولّى ، و جَمعَ فأوْعى .
و الثّالثةُ : سَقَرُ ، لا تُبْقي و لا تَذَرُ ، لَوّاحَةٌ للبَشَرِ ، علَيها تِسعةَ عَشَر .
و الرّابعةُ : الحُطَمَةُ ، و مِنها يَثورُ شَررٌ (تَرمي بشررٍ) كالقَصْرِ ، كأنّها جُمالاتٌ صُفْرٌ .........
و الخامسةُ : الهاويـةُ ، فيها مَلأٌ يَدْعونَ : يا مالكُ أغِثْنا ، فإذا أغاثَهُم جَعلَ لَهُم آنِيَةً مِن صُفرٍ من نارٍ فيه صَديـدُ مـاءٍ يَسيلُ مِن جُلودِهِم كأنّهُ مُهلٌ .........
و السّادسةُ : هِي السَّعيرُ ، فيها ثَلاثُمائةِ سُرادقٍ من نارٍ .........
و السّابعةُ : جَهنّمُ ، و فيها الفَلَقُ و هو جُبٌّ في جهَنّمَ إذا فُتِحَ أسْعَرَ النّار سَعْرا ، و هُو أشدُّ النّارِ عَذابا . ^۵

۳۰۶۴.امام على عليه السلام :هنگامى كه زقّوم و ضريع در شكم دوزخيان، همچون آب جوشان، به جوش آيد، آب بخواهند، پس نوشيدنىِ غَسّاق (خون و چركى كه از پوست تن دوزخيان جارى شود) و صديد (چركابه) به آنها داده شود، كه آن را با سختى جرعه جرعه مى نوشند و از هر سو مرگ گريبانشان را مى گيرد، اما نمى ميرند.

621

دروازه هاى دوزخ

قرآن :

«از دروازه هاى دوزخ در آييد و در آن جاويدان بمانيد. بد جايگاهى است جايگاه گردنكشان».

«و جهنم ميعادگاه همه آنهاست. هفت در دارد و براى هر در ، گروهى از آنان معيّن شده اند».

حديث :

۳۰۶۵.پيامبر خدا صلى الله عليه و آله :جهنّم را درى است كه كسى از آن وارد نمى شود، مگر آن كه با معصيت خدا خشم خود را فرو نشانده است.

۳۰۶۶.امام باقر عليه السلامـ درباره آيه «جهنّم هفت در دارد و براى هر در، گروهى از آنان ......... » ـفرمود : به من خبر رسيده ـ و البته خدا داناتر است ـ كه خداوند دوزخ را هفت دَرَك (زيرْ طبقه) قرار داده است: بالاترين درك جَحيم است، كه اهلش بر فراز تخته سنگى از آن مى ايستند و مغز سرشان به جوش مى آيد، همچون به جوش آمدن محتويات ديگ.
دَرَك دوم ، لَظى است، پوست سر و اندام را مى كند، [و ]هر كس را كه [به حق] پشت كرده و روى برتافته و گرد آورده و انباشته باشد، فرا مى خواند. ^۶
دَرَك سوم، سَقَر است كه نه باقى مى گذارد و نه رها مى كند، پوستها را سياه مى گرداند [و ]بر آن نوزده [نگهبان] است. ^۷
دَرَك چهارم ، حُطَمَه است كه از آن شعله هايى چون كاخى [بلند] شراره مى افكند. گويى كه اشترانى زرد رنگند ^۸ .........
دَرَك پنجم ، هاوِيَه است . در آن جا گروهى هستند كه فرياد مى زنند و مى گويند: اى مالك! ^۹
به فريادمان رس. پس، چون بخواهد كمكشان كند، ظرفهاى زرد رنگِ آتشين به آنان دهد، كه در آنها زردابه و چركى است كه چونان مس گداخته از پوستهايشان جارى مى شود .........
دَرَك ششم ، سَعير است كه در آن سيصد سراپرده از آتش است ......... .
دَرَك هفتم ، جهنّم است كه فَلَق در آن است، و آن چاهى است در جهنّم كه چون دهان باز كند، آتش به شدّت ، زبانه كشد، كه درد آورترين آتش است.

۳۰۶۲.الإمامُ الصّادقُ عليه السلام ـ مِن قَولِ جبرئيلَ لِرسولِ اللّهِ صلى الله عليه و آله ـ :لَو أنَّ قَطْرَةً من الضَّريعِ قَطَرتْ في شَرابِ أهلِ الدُّنيا لمَاتَ أهلُها من نَتْنِها . ^۱

620

شَرابُ أهلِ النّارِ

الكتاب:

إِلَيْـهِ مَرْجِعُكُمْ جَمِيعا وَعْدَ اللّهِ حَقّا إِنَّهُ يَبْدَأُ الْخَلْقَ ثُمَّ يُعِيدُهُ لِيَجْزِيَ الَّذِينَ آمَنُوا وَ عَمِلُوا الصّالِحاتِ بِالْقِسْطِ وَ الَّذِينَ كَفَرُوا لَهُمْ شَرَابٌ مِنْ حَمِيمٍ وَ عَذَابٌ أَلِيمٌ بِما كانُوا يَكْفُرُونَ» . ^۲

فَشارِبُونَ عَلَيْهِ مِنَ الْحَمِيمِ * فَشارِبُونَ شُرْبَ الْهِيمِ» . ^۳

الحديث:

۳۰۶۳.رسولُ اللّهِ صلى الله عليه و آلهـ في قولهِ تعالى :«و يُسقى مِن ماءٍ صديدٍ»^۴ـ: يُقَرّبُ إليهِ فيَكْرَهُهُ ، فإذا اُدْنِيَ مِنهُ شَوى وَجهَهُ و وَقعَ فَرْوَةُ رأسِهِ ، فإذا شَرِبَ قَطّعَ أمعاءهُ حتّى يَخرُجَ من دُبُرهِ ، يقولُ اللّهُ عزّ و جلّ : «و سُقوا ماءً حميما فقَطّعَ أمعاءَهم»^۵ و يقولُ : «و إن يَستغيثوا يُغاثوا بماءٍ كالمُهلِ يَشوي الوُجوهَ»^۶ . ^۷

۳۰۶۲.امام صادق عليه السلامـ در بيان گفته جبرئيل عليه السلام به پيامبر خدا صلى الله عليه و آله ـفرمود : اگر قطره اى از ضريع (خار خشك سمّى) در آب آشاميدنى مردم دنيا بچكد از بوى گند آن همگى بميرند.

620

نوشيدنى دوزخيان

قرآن :

«بازگشت همه شما به سوى اوست و اين به يقين وعده خداست. او مخلوقات را بيافريند. آن گاه آنان را به سوى خود باز گرداند تا كسانى را كه ايمان آورده و كار شايسته كرده اند از روى عدل پاداش دهد ، و كافران را به سزاى كفرشان شرابى است از آب جوشان و عذابى است دردآور».

«و روى آن (زقّوم) آب جوشان خواهيد نوشيد. چنان مى نوشيد كه شتر تشنه آب مى نوشد».

حديث :

۳۰۶۳.پيامبر خدا صلى الله عليه و آلهـ درباره آيه «و از چركابه نوشانده مى شود» ـفرمود : چون آب را نزد او برند از آن بدش مى آيد و چون به او نزديك گردد، بريان شود و پوست سرش بيفتد. و چون آن را بنوشد معده و روده اش متلاشى شود، به طورى كه از نشيمنگاهش بيرون ريزد. خداوند عزّ و جلّ مى فرمايد: «آنان را از آبى جوشان مى آشامانند چنان كه روده هايشان تكّه تكّه شود» و مى فرمايد: «چون به استغاثه آب خواهند، آبى چون مِسِ گداخته برايشان آورند كه از حرارتش چهره ها كباب مى شود».