۳۱۴۶.عنه عليه السلام :الجَوادُ مَن بَذلَ ما يُضَنُّ بمِثْلِهِ . ^۱

۳۱۴۷.عنه عليه السلام :النّاسُ رجُلانِ : جَوادٌ لا يَجِدُ ، و واجِدٌ لا يُسعِفُ . ^۲

۳۱۴۸.الإمامُ الصّادقُ عليه السلام :لا يَكونُ الجَوادُ جَوادا إلاّ بثَلاثةٍ : يَكونُ سَخِيّا بمالِهِ على حالِ اليُسْرِ و العُسْرِ ، و أنْ يَبْذلَهُ للمُستَحِقِّ ، و يَرى أنَّ الّذي أخَذَهُ مِن شُكْرِ الّذي أسْدى إلَيهِ أكْثَرُ مِمّا أعْطاهُ . ^۳

۳۱۴۹.عنه عليه السلام :إنّ الجَوادَ السيّدَ مَن وَضعَ حقَّ اللّهِ مَوضِعَهُ ، و لَيس الجَوادُ مَن يأخُذُ المالَ مِن غَيرِ حِلّهِ و يَضَعُ في غيرِ حَقّهِ . ^۴

۳۱۵۰.الإمامُ الرِّضا عليه السلامـ لَمّا سُئلَ عن تفسيرِ الجَوادِ ، و هُو في الطَّوافِ ـ: إنَّ لِكلامِكَ وَجهَينِ : فإنْ كنتَ تَسألُ عنِ المَخلوقِ فإنَّ الجَوادَ الّذي يُؤَدّي ما افْتَرَضَ اللّهُ تعالى علَيهِ ، و البَخيلُ مَن بَخِلَ بما افْتَرَضَ اللّهُ تعالى علَيـهِ ، و إنْ كنتَ تَعني الخالِقَ فهُو الجَوادُ إنْ أعطى ، فهُو الجَوادُ إنْ مَنَعَ ، لأنَّهُ إنْ أعْطى عَبدا أعْطاهُ ما لَيس لَهُ ، و إنْ مَنعَ مَنعَ ما لَيس لَهُ . ^۵

۳۱۴۶.امام على عليه السلام :بخشنده ، كسى است كه چيزى را بخشد كه از بخشيدن امثال آن دريغ مى شود.

۳۱۴۷.امام على عليه السلام :مردم دو گروهند: بخشنده اى كه ندارد و دارايى كه نمى بخشد.

۳۱۴۸.امام صادق عليه السلام :بخشنده، بخشنده نباشد مگر آن كه سه خصلت داشته باشد: در توانگرى و تنگدستى مال خويش را ببخشد، آن را به كسى كه مستحقّ است ببخشد ، و تشكّرى را كه دريافت مى كند بيشتر و ارزشمندتر از آن چيزى بداند كه بخشيده است.

۳۱۴۹.امام صادق عليه السلام :بخشنده آقا، كسى است كه حقِّ خدا را بگزارد . بخشنده ، كسى نيست كه مالى را به ناروا بگيرد و به ناحقّ ببخشد.

۳۱۵۰.امام رضا عليه السلامـ در طواف ، هنگامى كه از وى سؤال شد : بخشنده كيست؟ ـفرمود : سخن تو دو صورت دارد: اگر از مخلوق مى پرسى، بخشنده كسى است كه آنچه را خدا بر او واجب كرده است بپردازد و بخيل ، كسى است كه از پرداختن آنچه خدا بر او واجب كرده است دريغ ورزد. ولى اگر منظورت خالق است ، او بخشنده است، چه عطا كند و چه نكند؛ زيرا اگر به بنده اى عطا كند، به او چيزى داده است كه از آنِ او نيست و اگر عطا نكند، چيزى از او دريغ داشته است كه از آنِ او نيست.

۳۱۳۹.عنه عليه السلام :أفضَلُ الجُودِ بَذْلُ الجَهْدِ . ^۱

۳۱۴۰.عنه عليه السلام :أتَمُّ الجُودِ ابْتِناءُ المَكارِمِ ، و احْتِمالُ المَغارِمِ . ^۲

۳۱۴۱.الإمامُ الحسنُ عليه السلامـ و قد سُئلَ عنِ الجُودِ ـ: بَذْلُ المَجْهودِ . ^۳

۳۱۴۲.الإمامُ الحسينُ عليه السلام :إنّ أجْوَدَ النّاسِ مَن أعطى مَن لا يَرجو . ^۴

642

تَفسيرُ السَّماحَةِ

۳۱۴۳.الإمامُ الحسنُ عليه السلامـ لَمّا قالَ لَهُ أمِيرُ المؤمِنين : يا بُنَيَّ ، ما السَّماحَةُ ؟ ـ: البَذْلُ في العُسْرِ و اليُسْرِ . ^۵

۳۱۴۴.عنه عليه السلامـ أيضا ـ: إجابَةُ السّائلِ و بَذْلُ النّائلِ . ^۶

643

صِفَةُ الجَوادِ

۳۱۴۵.الإمامُ عليٌّ عليه السلام :الجَوادُ في الدُّنيا مَحمودٌ ، و في الآخِرَةِ مَسعودٌ . ^۷

۳۱۳۹.امام على عليه السلام :برترين بخشندگى، بخشيدن دسترنج است.

۳۱۴۰.امام على عليه السلام :كاملترين بخشندگى، كسب مكارم اخلاق و به عهده گرفتن خسارتها و تاوانهاست.

۳۱۴۱.امام حسن عليه السلامـ در پاسخ به اين سؤال كه بخشندگى چيست؟ ـفرمود : بخشيدن دسترنج.

۳۱۴۲.امام حسين عليه السلام :بخشنده ترين مردم ، كسى است كه به آن كه به او چشم اميد نبسته بخشش كند.

642

تفسير گشاده دستى

۳۱۴۳.امام حسن عليه السلامـ آنگاه كه امير المؤمنين عليه السلام از او پرسيد : فرزندم! گشاده دستى چيست؟ ـفرمود : بخشش كردن در تنگدستى و توانگرى.

۳۱۴۴.امام حسن عليه السلامـ در پاسخى ديگر ـفرمود : اين كه نياز سائل را برآورى و هر چه دارى ببخشى.

643

ويژگى انسان بخشنده

۳۱۴۵.امام على عليه السلام :بخشنده، در دنيا ستوده است و در آخرت ، نيكبخت.