739
عِلّةُ كِتمانِ بَعضِ العُلومِ وَ الأحكامِ
۳۵۵۷.الإمامُ الباقرُ عليه السلام :لَو أجِدُ ثَلاثةَ رَهْطٍ أسْتَودِعُهُم العِلمَ و هُم أهْلٌ لذلكَ ، لَحدَّثْتُ بما لا يُحتاجُ فيهِ إلى نَظرٍ في حَلالٍ و لا حَرامٍ و ما يكونُ إلى يَومِ القِيامَةِ . ۱
۳۵۵۸.الإمامُ الصّادقُ عليه السلامـ لأبي بصيرٍ ـ: أمَا و اللّهِ لو أنّي أجِدُ مِنكُم ثَلاثةَ مؤمنينَ يَكْتُمونَ حَديثي ، ما اسْتَحْلَلتُ أنْ أكْتُمَهُم حَديثا . ۲
۳۵۵۹.عنه عليه السلام :لَولا أنْ يَقعَ عِندَ غَيرِكُم كَما قَد وَقعَ غَيرُهُ ، لأعْطَيْتُكُم كِتابا لا تَحْتاجونَ إلى أحَدٍ حتّى يَقومَ القائمُ ـ عجّلَ اللّهُ تعالى فَرجَهُ ـ . ۳
۳۵۶۰.عنه عليه السلام :ما أجِدُ مَن اُحَدِّثُهُ ، و لَو أنّي اُحَدِّثُ رجُلاً مِنكُم بالحَديثِ فمَا يَخْرُجُ مِن المَدينَةِ حتّى اُوتيَ بعَيْنهِ فأقولَ: لَم أقُلْهُ . ۴
(انظر) عنوان 455 «الكتمان» ، 553 «التقيّة» .
740
عِلَلُ اختِلافِ الأحاديثِ
۳۵۶۱.الإمامُ الصّادقُ عليه السلام :مَن عَرَفَ مِن أمرِنا أنْ لا نَقولَ إلاّ حَقّـا فلْيَكْتَفِ بِما يَعْلَـمُ مِنّا ، فإنْ سَمِعَ مِنّا خِلافَ ما يَعْلَمُ فلْيَعلَمْ أنَّ ذلكَ مِنّا دِفاعٌ و اخْتيارٌ لَهُ . ۵
739
علّت پوشيده داشتن برخى دانشها و احكام
۳۵۵۷.امام باقر عليه السلام :اگر من سه گروه ۶ مى يافتم كه شايستگى آن را داشتند تا دانش [خود ]را به ايشان بسپارم، هر آينه آن چيزى را مى گفتم كه با وجود آن نيازى نبود كه به بررسى حلال و حرام و آن چه تا روز قيامت رخ خواهد داد، پرداخته شود.
۳۵۵۸.امام صادق عليه السلام ـبه ابو بصيرـ فرمود : به خدا سوگند اگر در ميان شما سه مؤمن بيابم كه حديث مرا پوشيده بدارند، هرگز بر خود روا نمى شمردم كه حديثى را از آنان پوشيده دارم .
۳۵۵۹.امام صادق عليه السلام :اگر بيم آن نبود كه به دست غير شما بيفتد ، چنان كه پيشتر كتابهاى ديگر به دست نااهلان افتاد ، هر آينه به شما كتابى مى دادم كه تا قيام قائم ـ عجل الله تعالى فرجه ـ نياز به احدى پيدا نمى كرديد .
۳۵۶۰.امام صادق عليه السلام :كسى را نمى يابم كه برايش حديث بگويم . اگر من به يكى از شما حديثى بگويم هنوز آن شخص از مدينه خارج نشده است كه همان حديث را نزد من مى آورند [و مى گويند شما اين حديث را گفته ايد؟ ]و من [از باب تقيّه] مى گويم : آن را نگفته ام .
740
علل اختلاف احاديث
۳۵۶۱.امام صادق عليه السلام :كسى كه مى داند ما جز حقّ نمى گوييم، پس بايد به آنچه از ما مى داند بسنده كند (و به همان حديث عمل نمايد) و چنانچه حديثى از ما شنيد كه با آنچه از ما مى داند سازگار نبود، بايد بداند كه آن سخن را براى دفاع از [جان] او گفته ايم و خير او را خواسته ايم.
