769

تَعليماتٌ عَسكَرِيَّةٌ

۳۶۵۰.الإمامُ عليٌّ عليه السلامـ في تَعليمِ الحَربِ و المُقاتَلَةِ ـ: مَعاشِرَ المسلِمينَ ، اسْتَشِعروا الخَشْيَةَ ، و تَجَلْبَبوا السَّكِينَةَ، و عَضُّوا على النَّواجِذِ ؛ فإنَّهُ أنْبى للسُّيوفِ عنِ الهامِ ، و أكْمِلوا اللّأْمَةَ ، و قَلْقِلوا السُّيوفَ في أغْمادِها قَبلَ سَلِّها ، و الْحَظوا الخَزْرَ ، و اطْعُنوا الشَّزْرَ ، و نافِحُوا بِالظُّبا ، و صِلُوا السُّيوفَ بِالخُطا ، و اعْلَموا أنَّكُم بعَينِ اللّهِ . ^۱

۳۶۵۱.عنه عليه السلام :فَقدِّموا الدّارِعَ ، و أخِّروا الحاسِرَ ، و عَضُّوا على الأضْراسِ؛ فإنَّهُ أنْبى للسُّيوفِ عنِ الهامِ ، و الْتَوُوا في أطْرافِ الرِّماحِ؛ فإنَّهُ أمْوَرُ للأسِنَّةِ ، و غُضُّوا الأبْصارَ ؛ فإنَّهُ أرْبَطُ للجَأشِ و أسْكَنُ للقُلوبِ ، و أمِيتوا الأصْواتَ ؛ فإنَّهُ أطْرَدُ للفَشَلِ . ^۲

769

آموزشهاى نظامى

۳۶۵۰.امام على عليه السلامـ در آموزش فنون جنگ و جنگجويى ـفرمود : اى گروه مسلمانان ! خدا ترسى را جامه زيرين خود كنيد و رداى آرامش بپوشيد و دندانهايتان را بر هم بفشريد ، زيرا كه اين كار تأثير شمشيرها را بر سر كمتر مى كند ، زره كامل بپوشيد و پيش از بر كشيدن شمشيرها، آنها را در نيامشان بجنبانيد و خشمگنانه با گوشه چشم بنگريد و از چپ و راست نيزه بزنيد و با تيزى شمشيرها ضربه زنيد و با پيش نهادن گامهايتان شمشيرها را به دشمن برسانيد و بدانيد كه زير نظر خدا هستيد .

۳۶۵۱.امام على عليه السلام :زره داران را در صف جلو و بى زرهان را در صفوف عقب قرار دهيد و دندانها را بر هم بفشاريد ؛ كه اين كار تأثير شمشير را بر سر كمتر مى كند ، در اطراف نيزه ها پيچ و تاب خوريد ، كه با اين كار در برابر نيزه ها بهتر مى توان جا خالى كرد ، ديدگانتان را فرو اندازيد كه اين كار بيشتر قوت قلب و آرامش دل مى بخشد، صداهاى خود را خاموش كنيد كه اين كار در زدودن ترس و سستى مؤثرتر است .

۳۶۴۶.عنه عليه السلامـ كانَ إذا لَقِيَ العَدُوَّ قالَ ـ: اللّهُمَّ إنَّكَ أنتَ عِصْمَتي و ناصِري و مُعِيني ، اللّهُمَّ بكَ أصولُ و بكَ اُقاتِلُ . ^۱

۳۶۴۷.شرح نهج البلاغة :كان عليّ عليه السلام إذا سارَ إلى قِتالٍ ذَكَرَ اسمَ اللّهِ قَبلَ أنْ يَركَـبَ ، كانَ يقولُ : الحَمدُ للّهِ على نِعَمِهِ علَينا و فَضْلِهِ ، سُبحانَ الّذي سَخَّرَ لَنا هذا و ما كُنّا لَهُ مُقْرِنينَ ......... ثُمَّ يَستَقْبِلُ القِبْلَةَ و يَرفَعُ يدَيهِ إلى السّماءِ و يقولُ: اللّهُمَّ إليكَ نُقِلَتِ الأقْدامُ، و اُتْعِبَتِ الأبْدانُ، و أفْضَتِ القُلوبُ، و رُفِعَتِ الأيْدي ، و شَخَصَتِ الأبْصارُ ......... . ^۲

۳۶۴۸.الإمامُ الصّادقُ عليه السلام :إنَّ أميرَ المؤمنينَ عليه السلام كانَ إذا أرادَ القِتالَ قالَ هذهِ الدَّعَواتِ : اللّهُمَّ إنّكَ أعْلَمْتَ سبيلاً مِن سُبُلِكَ ، جَعَلتَ فيهِ رِضاكَ ، و نَدَبْتَ إلَيهِ أوْلياءكَ ، و جَعَلتَهُ أشْرَفَ سُبُلِكَ عِندَكَ ......... . ^۳

(انظر) مستدرك الوسائل : 11 / 104 باب 46 .

768

مُقَدَّمَةُ الجَيشِ

۳۶۴۹.الإمامُ عليٌّ عليه السلامـ في و صِيَّتِهِ لزيادِ بنِ النَّضْرِ ـ: اعْلَمْ أنَّ مُقَدِّمَةَ القَومِ عُيونُهُم ، و عُيونَ المُقَدِّمَةِ طَلائعُهُم ، فإذا أنتَ خَرَجْتَ مِن بِلادِكَ و دَنَوْتَ مِن عَدُوِّكَ فلا تَسْأمْ مِن تَوجيهِ الطَّلائعِ في كُلِّ ناحيةٍ و في بَعضِ الشِّعابِ و الشَّجَرِ و الخَمَرِ و في كُلِّ جانبٍ ؛ حتّى لا يُغِيرَكُم عَدُوُّكُم ، و يكونَ لَكُم كَمينٌ . ^۴

۳۶۴۶.امام على عليه السلامـ هنگام رويارويى با دشمن ـگفت : خدايا ! تو نگهدارنده و يار و ياور من هستى . خدايا ! به كمك تو يورش مى برم و با يارى تو مى جنگم .

۳۶۴۷.شرح نهج البلاغه :هر گاه على عليه السلام رهسپار جنگى مى شد، پيش از آن كه بر مركب بنشيند، نام خدا را مى برد و مى گفت : خدا را بر نعمتها و فضلى كه به ما بخشيده است سپاس مى گوييم ، «پاك و منزّه است خدايى كه اين (مركب) را رام ما ساخت و گر نه ما را توان آن نبود ......... آن گاه رو به قبله مى كرد و دستان خود را به آسمان بر مى داشت و عرض مى كرد : پروردگارا ! گامها به سوى تو روان است و پيكرها خود را براى تو به رنج مى افكنند و دلها به سوى تو پر مى كشد و دستها به سوى تو برداشته شده است و ديدگان خيره توست ......... .

۳۶۴۸.امام صادق عليه السلام :امير المؤمنين هرگاه مى خواست به جنگ رود اين دعاها را مى خواند : خدايا ! تو اين راه را به ما نشان دادى و خشنوديت را در آن نهادى و دوستانت را به سوى آن خواندى و آن را ارزشمندترين راه خود دانستى ......... .

768

پيشقراولان سپاه

۳۶۴۹.امام على عليه السلامـ در سفارش به زياد بن نضر ـفرمود : بدان كه پيشقراولان سپاه چشمهاى آن هستند و چشمان پيشقراولان، طلايه داران ايشانند. پس ، هرگاه از مرزهاى سرزمين خود بيرون رفتى و به دشمنت نزديك شدى، بيدرنگ طلايه داران را به هر سو و به پاره اى از درّه ها و درخت زارها و كمينگاهها و به هر گوشه اى روانه ساز تا مبادا دشمن تان در كمين شما باشد و ناگهان بر شما بتازد.