۲۱۲۶.الإمامُ عليٌّ عليه السلام :إنّ مِن البلاءِ الفاقةَ ، و أشدُّ مِن ذلكَ مَرضُ البَدنِ ، و أشدُّ مِن ذلكَ مَرضُ القلبِ . ^۱

۲۱۲۷.عنه عليه السلام :أكبَرُ البلاءِ فَقرُ النَّفسِ . ^۲

۲۱۲۸.الإمامُ الصّادقُ عليه السلام :ثلاثٌ مَنِ ابتُليَ بواحدةٍ مِنهُنَّ تَمنَّى الموتَ : فَقرٌ مُتَتابِعٌ ، و حُرْمَةٌ فاضِحَةٌ ، و عدُوٌّ غالِبٌ . ^۳

۲۱۲۹.عنه عليه السلام :ثلاثٌ مَنِ ابتُليَ بواحدةٍ منهُنَّ كانَ طائحَ العقلِ : نِعمَةٌ مُوَلِّيةٌ ، و زَوجَةٌ فاسِدةٌ ، و فَجِيعةٌ بِحَبيبٍ . ^۴

(انظر) المصيبة : باب 2299.

423

الفَرَجُ عِندَ تَناهِي البَلاءِ

۲۱۳۰.رسولُ اللّهِ صلى الله عليه و آله :أضيَقُ الأمْرِ أدْناهُ مِن الفرَجِ . ^۵

۲۱۳۱.الإمامُ عليٌّ عليه السلام :عندَ تَناهِي البلاءِ يكونُ الفرَجُ . ^۶

۲۱۳۲.الإمامُ الصّادقُ عليه السلام :إذا اُضِيفَ البلاءُ إلى البلاءِ كانَ مِنَ البلاءِ عافيةً . ^۷

(انظر) الإمامة الخاصة : باب 250.

۲۱۲۶.امام على عليه السلام :بينوايى، بلاست و بدتر از بينوايى بيمارى تن است و از آن بدتر بيمارى دل است.

۲۱۲۷.امام على عليه السلام :بزرگترين بلا، فقر شخصيت است.

۲۱۲۸.امام صادق عليه السلام :سه چيز است كه هر كس به يكى از آنها گرفتار شود آرزوى مرگ كند: فقر پياپى، محروميت رسوا ، و دشمن چيره.

۲۱۲۹.امام صادق عليه السلام :سه چيز است كه هر كس به يكى از آنها گرفتار آيد پريشان عقل مى شود: نعمتِ از دست رفته، همسر بدكار ، و داغ عزيز.

423

گشايش پس از به اوج رسيدن بلا

۲۱۳۰.پيامبر خدا صلى الله عليه و آله :گرفته ترين كار، نزديكترين به گشايش است.

۲۱۳۱.امام على عليه السلام :با به اوج رسيدن بلا، گشايش حاصل مى شود.

۲۱۳۲.امام صادق عليه السلام :هرگاه بلا روى بلا بيايد، از بلا رهايى حاصل مى شود.

421

أشَدُّ ما ابتُلِيَ بِهِ العِبادُ

۲۱۲۲.الإمامُ عليٌّ عليه السلام :مـا ابْتَلى اللّهُ أحَـدا بمِثلِ الإمْلاءِ لَهُ . ^۱

۲۱۲۳.بحار الأنوار عن الإمام عليّ عليه السلام :ما ابْتُلِي المؤمنُ بشَيءٍ هُو أشَدُّ علَيهِ من خِصالٍ ثلاثٍ يُحْرَمُها. قيلَ: و ما هُنَّ؟ قالَ:المُواساةُ في ذاتِ يَدِهِ ، و الإنْصافُ مِن نَفسِهِ ، و ذِكرُ اللّهِ كثيرا . أمَا إنّي لا أقولُ لكُم: سبحانَ اللّه و الحمدُ للّه ، و لكنْ ذِكرُ اللّهِ عند ما أحَلَّ لَهُ ، و ذِكْرُ اللّهِ عند ما حَرَّمَ علَيهِ . ^۲

۲۱۲۴.الإمامُ الصّادقُ عليه السلام :ما بَلا اللّهُ العِبادَ بشَيءٍ أشَدَّ علَيهِم مِن إخْراجِ الدِّرْهَمِ . ^۳

(انظر) الفتنة : باب 3106.

422

أشَدُّ البَلايا

۲۱۲۵.رسولُ اللّهِ صلى الله عليه و آله :إنَّ اللّهَ أخَذَ مِيثاقَ المؤمنِ على بلايا أربَعٍ ، أشَدُّها علَيهِ :مؤمنٌ يقولُ بقَولِهِ يَحسِدُهُ، أو منافقٌ يَقْفو أثَرَهُ، أو شَيطانٌ يُغوِيهِ، أو كافرٌ يرى جِهادَهُ، فما بَقاءُ المؤمنِ بعدَ هذا؟! ^۴

421

سخت ترين آزمايش بندگان

۲۱۲۲.امام على عليه السلام :خداوند هيچ كس را به چيزى همچون مهلت دادن به او نيازموده است.

۲۱۲۳.بحار الأنوار :امام على عليه السلام فرمود : سخت ترين بلا براى مؤمن محروم شدن از سه خصلت است. عرض شد: آن سه كدامند؟ فرمود: كمك مالى [به برادران خود] ، انصاف داشتن و ياد خدا در همه حال. مقصودم به زبان آوردن «سبحان اللّه » و «الحمد للّه » نيست؛ بلكه منظورم به ياد خدا بودن در مواردى است كه خداوند برايش حلال و يا حرام كرده است.

۲۱۲۴.امام صادق عليه السلام :خداوند بندگان را به چيزى سخت تر از بذل مال نيازموده است.

422

سخت ترين بلاها

۲۱۲۵.پيامبر خدا صلى الله عليه و آله :خداوند از مؤمن بر چهار بلا پيمان گرفته است: سخت ترين آنها براى او، وجود مؤمنى است كه هم عقيده او باشد و با اين حال بر وى حسادت ورزد ، يا منافقى كه ردّ پاى او را دنبال كند، ^۵ يا شيطانى كه در صدد گمراه كردنش باشد، يا كافرى كه جهاد كردن با وى را بر خود لازم بداند [زيرا در اين صورت آن كافر به هر طريقى سعى مى كند به او آسيب برساند] ؛ حال با اين همه بلا، بقاى مؤمن چگونه [ممكن ]است؟!