۲۴۰۴.عنه صلى الله عليه و آله :يكونُ في آخرِ الزَّمانِ قَومٌ يَعملونَ المعاصي ، و يَقولونَ : إنَّ اللّهَ قد قَدَّرها علَيهِم ! الرّادُّ علَيهِم كَشاهِرِ سَيفِهِ في سبيلِ اللّهِ . ^۱

۲۴۰۵.عنه صلى الله عليه و آله :لا يَدخُلُ الجَنّةَ ......... قَدَريٌّ . ^۲

۲۴۰۶.الإمامُ الصّادقُ عليه السلام :مَن زعَمَ أنّ اللّهَ يَجبُرُ عِبادَه على المعاصي أو يُكلِّفُهُم ما لا يُطيقونَ فلا تأكُلوا ذَبيحَتَهُ ، و لا تَقْبَلوا شَهادَتَهُ ، و لا تُصَلُّوا وَراءهُ ، و لا تُعطُوهُ مِن الزّكاةِ شيئا . ^۳

493

المَعاصي لَيسَت بِأمرِ اللّهِ و لا بِمَشيئَتِهِ

الكتاب:

وَ إِذَا فَعَلُوا فاحِشَةً قَالُوا وَجَدْنَا عَلَيْهَا آبَاءَنَا وَ اللّهُ أمَرَنَا بِهَا قُلْ إنَّ اللّهَ لا يَأْمُرُ بِالْفَحْشَاءِ أَ تَقُولُونَ عَلَى اللّهِ ما لا تَعْلَمُونَ» . ^۴

الحديث:

۲۴۰۷.الإمامُ عليٌّ عليه السلام :الأعْمالُ ثَلاثةٌ : فَرائضُ و فَضائلُ و مَعاصٍ، فأمّا الفَرائضُ فبِأمرِ اللّهِ و مَشيئَتِهِ و بِرِضاهُ و بِعلمِهِ و قَدَرِهِ ، يَعْمَلُها العَبدُ فَيَنْجو مِن اللّهِ بها . و أمّا الفَضائلُ فليسَ بأمرِ اللّهِ لكنْ بمَشيئتِهِ و بِرِضاهُ و بِعلمِهِ و بقَدَرِهِ ، يَعْمَلُها العَبدُ فيُثابُ علَيها ، و أمّا المعاصي فلَيس بأمرِ اللّهِ و لا بمَشيئَتهِ و لا بِرضاهُ لكِنْ بعلْمِه و بِقَدَرِه يُقَدِّرها لِوَقْتها، فَيَفْعَلُها العَبدُ باختيارِهِ فيعاقِبُهُ اللّهُ عَلَيْها، لِأنَّهُ قَد نَهاهُ عنها فلم يَنْتَهِ . ^۵

۲۴۰۴.پيامبر خدا صلى الله عليه و آله :در آخر الزمان مردمى مى آيند كه گناه مى كنند و مى گويند: خداوند، گناه را بر آنان مقدّر كرده است ! كسى كه با ادّعاى آنان مبارزه كند، همچون كسى است كه در راه خدا شمشير كشيده باشد.

۲۴۰۵.پيامبر خدا صلى الله عليه و آله :قَدَرى مذهب ......... به بهشت نمى رود.

۲۴۰۶.امام صادق عليه السلام :هر كس معتقد باشد كه خداوند بندگان خود را بر انجام گناهان مجبور مى كند يا بيش از توانشان به آنان تكليف مى دهد از ذبحش نخوريد، شهادتش را نپذيريد، پشت سرش نماز نخوانيد و چيزى از زكات به او ندهيد.

493

گناهان به فرمان و خواست خدا نيست

قرآن :

«چون كار زشتى كنند، گويند: پدران خود را نيز بر آن يافته ايم و خدا ما را بدان فرمان داده است. بگو: خدا به زشت كارى فرمان نمى دهد. آيا چيزى به خدا نسبت مى دهيد كه نمى دانيد؟!».

حديث :

۲۴۰۷.امام على عليه السلام :كارها بر سه گونه است: واجبات و فضايل و معاصى. امّا واجبات، با فرمان خدا و خواست و رضايت و علم و تقدير اوست ؛ بنده آنها را به كار مى بندد و بدين وسيله از [عذاب] خدا مى رهد. و امّا فضايل، با فرمان خدا نيستند، ولى خواسته و رضايت و علم و تقدير او مى باشند، بنده آنها را به كار مى بندد و بدين وسيله پاداش مى گيرد. امّا معاصى، نه با فرمان خدايند و نه به خواست او، و نه به رضايت او، بلكه به علم او و به قَدَر اوست كه آن را براى وقتش مقدّر مى سازد. پس بنده آنها را به اختيار خودش انجام مى دهد و خداوند او را به دليل ارتكابشان كيفر مى دهد ؛ چرا كه وى را از آن كار باز داشته است اما او باز نايستاده است .

491

اللّهُ أولى بِالحَسَناتِ

۲۴۰۱.الإمامُ الباقرُ عليه السلام :في التَّوراةِ مكتوبٌ مَسطورٌ : يا موسى ، إنّي خَلَقْتُكَ و اصْطَفَيْتُكَ و قَوَّيتُكَ و أمَرْتُكَ بطاعتي، و نَهَيتُكَ عن مَعصيَتي؛ فإنْ أطَعْتَني أعَنْتُكَ على طاعَتي ، و إنْ عَصَيْتَني لَم اُعِنْكَ على مَعصيَتي ، و لِيَ المِنّةُ علَيكَ في طاعتِكَ ، و ليَ الحُجّةُ علَيكَ في مَعصيَتِكَ . ^۱

۲۴۰۲.الإمامُ الرِّضا عليه السلام :قالَ اللّهُ تعالى : يا بنَ آدمَ ، بِمَشِيَّتي كُنتَ أنتَ الّذي تَشاءُ ، و بِنِعْمَتي أدَّيْتَ إلَيَّ فَرائضي، و بِقُدرَتي قَوِيتَ على مَعْصيَتي، خَلَقتُكَ سَميعا بَصيرا ، أنا أوْلى بحَسَناتِكَ مِنكَ ، و أنتَ أوْلى بسَيّئاتِكَ مِنّي . ^۲

492

الجَبرِيَّةُ وَ القَدَريَّةُ

۲۴۰۳.رسولُ اللّهِ صلى الله عليه و آله :خَمسَةٌ لا تُطفَأُ نِيرانُهُم و لا تَموتُ أبْدانُهُم ......... و رجُلٌ أذنَبَ و حَمَلَ ذنبَهُ على اللّهِ عزّ و جلّ . ^۳

491

خداوند به نيكيها سزاوارتر است

۲۴۰۱.امام باقر عليه السلام :در تورات اين خطوط نوشته شده است: اى موسى! من تو را آفريدم و برگزيدم و نيرويت بخشيدم و به فرمانبرى از خود فرمانت دادم و از نافرمانى خود بازت داشتم. پس، اگر از من اطاعت كنى، تو را در راه طاعت خود يارى مى رسانم و اگر نا فرمانى ام كنى، تو را بر معصيت خويش يارى نمى رسانم . در طاعتى كه مى كنى، بر تو منّت دارم و در نا فرمانى اى كه مى كنى، بر تو حجّت دارم.

۲۴۰۲.امام رضا عليه السلام :خداوند متعال فرمود: اى زاده آدم! با خواست من است كه تو مى خواهى و با نعمت من است كه واجباتم را براى من انجام مى دهى و با قدرت من است كه بر نافرمانى و گناه من توانا گشتى. من تو را شنوا و بينا آفريدم. من به نيكيهايت از تو سزاوارترم و تو به بديهايت سزاوارترى تا من.

492

جَبريّه و قَدَريّه

۲۴۰۳.پيامبر خدا صلى الله عليه و آله :پنج نفرند كه آتششان خاموش نشود و بدنهايشان از بين نمى رود ......... : و مردى كه گناه كند و آن را به خداوند عزّ و جلّ نسبت دهد.