۲۸۲۷.معاني الأخبار :مَرَّ رسولُ اللّهِ صلى الله عليه و آله بِرَجُلٍ مَصْروعٍ ......... فقالَ : ما هذا بمَجْنونٍ ، أ لاَ اُخبِرُكُم بالمَجْنونِ حقَّ المَجْنونِ ؟ ......... . قالَ: إنَّ المَجْنونَ حقَّ المَجْنونِ المُتَبَخْتِرُ في مِشْيتِهِ ، النّاظِرُ في عِطْفَيْهِ ، المُحَرِّكُ جَنْبَيهِ بمِنْكَبَيْهِ ، فذَاكَ المَجْنونُ و هذا المُبْتلى . ^۱

۲۸۲۷.معانى الأخبار :رسول خدا صلى الله عليه و آله بر مردى مبتلا به صرع گذشت ......... فرمود: اين ديوانه نيست. آيا شما را از ديوانه حقيقى آگاه نسازم؟ ......... [سپس] فرمود: ديوانه حقيقى كسى است كه با تكبّر راه رود، خودپسند باشد و [مغرورانه ]پهلو و شانه بجنباند آن ديوانه است و اين بيمار.

577

أنواعُ الجُنونِ

۲۸۲۲.رسولُ اللّهِ صلى الله عليه و آله :الشَّبابُ شُعْبَةٌ مِن الجُنونِ . ^۱

۲۸۲۳.الإمامُ عليٌّ عليه السلام :الحِدَّةُ ضَرْبٌ مِن الجُنونِ ؛ لأنَّ صاحِبَها يَنْدَمُ ، فإنْ لَم يَنْدَمْ فجُنونُهُ مُسْتَحكِمٌ . ^۲

۲۸۲۴.الإمامُ الصّادقُ عليه السلام :إنَّ مَن أجابَ في كلِّ ما يُسْألُ عَنهُ لَمَجْنونٌ . ^۳

578

المَجنونُ الحَقيقيُّ

۲۸۲۵.مشكاة الأنوار :مَرَّ رسولُ اللّهِ صلى الله عليه و آله بمَجْنونٍ، فقالَ: ما لَهُ ؟ فقيلَ : إنّهُ مَجْنونٌ ، فقالَ : بَلْ هُو مُصابٌ ، إنَّما المَجْنونُ مَن آثَرَ الدُّنيا على الآخِرَةِ . ^۴

۲۸۲۶.مشكاة الأنوار :مَرَّ برسولِ اللّهِ صلى الله عليه و آله رجُلٌ و هو في أصْحابِهِ ، فقالَ بعضُ القَومِ: مَجْنونٌ ! فقالَ النّبيٌّ صلى الله عليه و آله : بَلْ هذا رجُلٌ مُصابٌ، إنّما المَجْنونُ عَبدٌ أو أمَةٌ أبْلَيا شَبابَهُما في غَيرِ طاعةِ اللّهِ . ^۵

577

انواع ديوانگى

۲۸۲۲.پيامبر خدا صلى الله عليه و آله :جوانى شاخه اى از ديوانگى است.

۲۸۲۳.امام على عليه السلام :عصبانيت نوعى ديوانگى است زيرا آدم عصبانى پشيمان مى شود و اگر پشيمان نشود ديوانگى اش قطعى و ثابت است.

۲۸۲۴.امام صادق عليه السلام :هر كس به هر سؤالى كه از او مى شود جواب دهد ديوانه است.

578

ديوانه حقيقى

۲۸۲۵.مشكاة الأنوار:پيامبر خدا صلى الله عليه و آله بر ديوانه اى گذشت و پرسيد: او را چه شده است؟ گفتند: او ديوانه است. فرمود: نه، او آسيب ديده است. ديوانه واقعى كسى است كه دنيا را بر آخرت ترجيح دهد.

۲۸۲۶.مشكاة الأنوار:پيامبر خدا صلى الله عليه و آله با اصحاب خود بود كه مردى به آنان برخورد. يكى از اصحاب گفت: اين مرد ديوانه است. پيامبر صلى الله عليه و آله فرمود: نه، او آسيب ديده است. ديوانه آن مرد يا زنى است كه جوانى اش را در راهى جز طاعت خدا صرف كرده باشد.