637

لِكُلِّ أحَدٍ فِي الآخِرَةِ مَنزِلانِ

۳۱۰۷.رسولُ اللّهِ صلى الله عليه و آله :لَيس مِنكُم أحَدٌ إلاّ و لَهُ مَنزِلانِ : أحدُهُما في الجنّةِ و الآخَرُ في النّارِ . ^۱

۳۱۰۸.عنه صلى الله عليه و آله :كلُّ أهلِ الجنّةِ يَرى مَقعَدَهُ مِن النّارِ فيقولُ : لَولا أنَّ اللّهَ هَداني ! فيكونُ لَه شُكْرا . و كلُّ أهلِ النّارِ يَرى مَقعَدَهُ مِن الجنّةِ فيقولُ : لَو أنَّ اللّهَ هَداني ! فيكونُ علَيهِ حَسْرَةً . ^۲

۳۱۰۹.عنه صلى الله عليه و آلهـ في قولهِ تعالى :«يا حَسْرَتَنا على ما فَرَّطْنا»^۳ـ: الحَسْرَةُ أنْ يَرى أهلُ النّارِ مَنازِلَهُم مِن الجَنّةِ في الجَنّةِ ، فتِلكَ الحَسْرَةُ . ^۴

۳۱۱۰.الإمامُ الصّادقُ عليه السلام :ما خَلقَ اللّهُ خَلْقا إلاّ جَعلَ لَهُ في الجنّةِ مَنزِلاً و في النّارِ مَنزِلاً ......... فيُورِثُ هؤلاءِ مَنازِلَ هؤلاءِ ، و يُورِثُ هؤلاءِ مَنازِلَ هؤلاءِ ، و ذلكَ قولُ اللّهِ : «أُولئكَ هُمُ الوارِثونُ * الّذينَ يَرِثونَ الفِرْدَوسَ»^۵ . ^۶

637

هر كس در آخرت دو منزل دارد

۳۱۰۷.پيامبر خدا صلى الله عليه و آله :هيچ يك از شما نيست مگر آن كه دو منزل دارد: يكى در بهشت و ديگرى در دوزخ.

۳۱۰۸.پيامبر خدا صلى الله عليه و آله :هر يك از بهشتيان، جايگاه خود را در دوزخ مى بيند و با شكر و سپاس مى گويد: [واى] اگر خداوند مرا هدايت نمى كرد! هر يك از دوزخيان نيز جايگاه خود را در بهشت مى بيند و با دريغ و حسرت مى گويد: [چه مى شد ]اگر خدا هدايتم مى كرد!

۳۱۰۹.پيامبر خدا صلى الله عليه و آلهـ درباره آيه «دريغا كه كوتاهى كرديم» ـفرمود: دريغ از اين روست كه دوزخيان جايگاه بهشتى خود را در بهشت مى بينند. اين موجب دريغ مى شود.

۳۱۱۰.امام صادق عليه السلام :خداوند هيچ آفريده اى نيافريد، مگر آن كه برايش منزلى در بهشت و منزلى در دوزخ قرار داد ......... كه اينان (بهشتيان) جايگاه آنان (دوزخيان) را به ارث مى برند و آنان جايگاه اينان را . اين است فرموده خداوند كه: «آنان همان وارثانى هستند كه بهشت برين را به ارث مى برند» .

636

سَعَةُ استيعابِ جَهَنَّمَ

الكتاب:

يَوْمَ نَقُولُ لِجَهَنَّمَ هَلِ امْتَلَأْتِ وَ تَقُولُ هَلْ مِنْ مَزِيدٍ» . ^۱

الحديث:

۳۱۰۵.رسولُ اللّهِ صلى الله عليه و آله :افْتَخَرتِ الجَنّةُ و النّارُ ، فقالتِ النّارُ : يا رَبِّ ، يَدخُلُني الجَبابِرَةُ و المُتَكبِّرونَ و المُلوكُ و الأشرافُ ! و قالتِ الجنّةُ : أيْ رَبِّ ، يَدخُلُني الضُّعَفاءُ و الفُقَراءُ و المَساكينُ!
فيقولُ اللّهُ للنّارِ : أنتِ عذابياُ صيبُ بكِ مَن أشاءُ . و قالَ للجنّةِ : أنتِ رَحمتي وَسِعَتْ كُلَّ شيءٍ ، و لكلِّ واحدةٍ مِنكُما مِلْؤها ، فيُلْقى فيها أهْلُها فَتقولُ : هَل مِن مَزيدٍ ؟! و يُلْقى فيها وَ تَقولُ : هَل مِن مَزيدٍ ؟! ^۲

۳۱۰۶.عنه صلى الله عليه و آله :و جَهنّمُ تقولُ : هَل مِن مَزيدٍ ؟! حتّى يَضَعَ فيها رَبُّ العالَمينَ ما شاءَ اللّهُ أنْ يَضعَ ، فتُقْبَضُ و تُغَرْغِرُ كما تُغَرْغِرُ المَزادَةُ الجديدةُ إذا مُلِئتْ ، و تقولُ : قَطّ قَطّ ! ^۳

636

گستره گنجايش دوزخ

قرآن :

«روزى كه جهنم را مى گوييم: آيا پر شده اى؟ مى گويد: آيا هيچ زيادتى هست؟».

حديث :

۳۱۰۵.پيامبر خدا صلى الله عليه و آله :بهشت و دوزخ هر يك به خود نازيدند. دوزخ گفت: پروردگارا! جبّاران و گردنفرازان و پادشاهان و اشراف بر من درآيند! بهشت گفت: پروردگارا! نا توانان و بينوايان و مستمندان بر من وارد شوند!
پس، خداوند به دوزخ مى فرمايد: تو عذاب منى و من آن را به هر كس كه خواهم ، برسانم. و به بهشت فرمود: تو رحمت منى كه همه چيز را فراگرفته است و هر يك از شما گنجايش خود را دارد. پس، دوزخيان به دوزخ افكنده مى شوند، ولى دوزخ مى گويد: آيا باز هم هست؟! و بهشتيان نيز به بهشت برده مى شود و بهشت نيز مى گويد: آيا باز هم هست؟!

۳۱۰۶.پيامبر خدا صلى الله عليه و آله :دوزخ مى گويد: آيا باز هم هست؟! و پروردگار جهانيان، آن تعداد كه خواهد ، در آن مى ريزد و جهنم، جمع مى شود و مانند مَشك نو كه وقتى پُر شود ، غلغل مى كند، به غلغل مى افتد و مى گويد: بس است، بس است!